Σε μία άλλη κανονικότητα, με λιγότερο ή περισσότερο κορωνοϊό SARS-COV-2 και αναλόγως λιγότερα ή περισσότερα περιοριστικά μέτρα, φαίνεται πως θα ζούμε τα επόμενα δύο χρόνια, με ό,τι αυτό σημαίνει και για τις νέες συνθήκες φυσικής απόστασης και μέτρων υγιεινής για τον πληθυσμό αλλά και για την εγρήγορση των επιστημονικών και υγειονομικών αρχών στη χώρα μας – όπως και παγκοσμίως.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις επιστημονικής ομάδας από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, τις οποίες ανέφερε κατά τη χθεσινή ενημέρωση ο εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας για τον κορωνοϊό, καθηγητής Παθολογίας – Λομωξιολογίας, κ. Σωτήρης Τσιόδρας, τονίζεται πλέον από τους ειδικούς η ανάγκη συνεχούς επαγρύπνησης και επιτήρησης του ιού, τουλάχιστον για τα επόμενα δυο χρόνια, αλλά και η πιθανότητα να εκδηλωθούν πιο σημαντικές επιδημίες το χειμώνα σε σχέση με το καλοκαίρι τα επόμενα χρόνια.
Ο χρονικός ορίζοντας που τίθεται αυτομάτως για την άρση των μέτρων μέσα από τις εκτιμήσεις των ειδικών του Χάρβαρντ προφανώς δεν αφήνει ευρύ περιθώριο για αισιοδοξία, ιδίως σε συνδυασμό με τις άλλες εκτιμήσεις για την ανάπτυξη του εμβολίου σε περίπου έναν χρόνο. Ωστόσο, μια πιο αισιόδοξη ανάγνωση μοιάζει επιβεβλημένη, και υπό αυτό το πρίσμα θα μπορούσε να πει κάποιος πως τα επόμενα δύο χρόνια με τον κορωνοϊό μας δίνουν το περιθώριο για να προσαρμοστούμε σε αυτήν, την νέα κατάσταση.
Τα επιδημικά κύματα του κορωνοϊού
Τον τρόπο που θα «σηκώνονται» τα επιδημικά κύματα του νέου κορωνοϊού περιέγραψαν οι ειδικοί του Χάρβαρντ. «Σε πρόσφατη προβολή των εκτιμήσεων μετάδοσης του ιού την περίοδο μετά την πανδημία, επιστημονική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ χρησιμοποίησε γνωστά δεδομένα για τις επιδράσεις της εποχικότητας και της ανοσίας από άλλους κορωνοϊούς. Με αυτά τροφοδότησε ένα μαθηματικό μοντέλο που αφορά την πορεία του νέου ιού. Το μοντέλο εκτιμά πως θα υπάρχουν νέα επιδημικά κύματα του ιού, τους επόμενους χειμώνες, μετά το αρχικό σοβαρό κύμα που έχουν νιώσει οι περισσότερες χώρες» ανέφερε ο κ. Τσιόδρας, προσθέτοντας ότι «εάν δεν υπάρξουν άλλα μέτρα, όπως πχ ένα καλό εμβόλιο, μια επιτυχής θεραπεία, τότε τα μέτρα αυτά, κάθε περίοδο επιδημικού κύματος θα αποτελούν το κρίσιμο σημείο για την επιτυχή αντιμετώπιση του ιού, μέχρι να χτιστεί αυτό που ονομάζουμε συλλογική ανοσία».
Αναφερόμενος ο κ. Τσιόδρας στο ενδεχόμενο να επανέλθει δριμύς ο κορωνοϊός – κι εφόσον υποτεθεί ότι μπορεί να «ακινητοποιηθεί» στη χώρα μας το επόμενο δίμηνο- πριν από το ερχόμενο φθινόπωρο, εκτίμησε πως από τα διαθέσιμα στοιχεία δεν είναι ορατό σύντομα ένα νέο επιδημικό κύμα.
«Οι ειδικοί του Χάρβαρντ έχουν πάρει δεδομένα για την εποχικότητα και τις αλλαγές που μπορεί να επιφέρει η θερμοκρασία στην επιβίωση του ιού στο περιβάλλον. Έχουν πάρει εκτιμήσεις και νούμερα από την ανοσία που προκαλούν στον πληθυσμό αντίστοιχοι κορωνοϊοί και με βάση αυτά προβλέπουν ότι δεν θα είναι χειρότερα τα πράγματα το καλοκαίρι» εξήγησε.
Σε ό,τι αφορά το ερχόμενο φθινόπωρο, όμως, η εκτίμηση είναι δυσοίωνη. «Προβλέπουν οι επιστήμονες ότι μπορεί να είναι χειρότερα τα πράγματα το φθινόπωρο-χειμώνα και σίγουρα χειρότερο, από κάτι αντίστοιχο που θα συμβαίνει το καλοκαίρι» είπε ο κ. Τσιόδρας.
Αστάθμητος παράγοντας είναι όπως με κάθε μεταδοτική νόσο η διαφορά εποχών στα δύο ημισφαίρια. Η επιδημία της γρίπης κάθε χρόνο στο νότιο ημισφαίριο – καλοκαίρι στο βόρειο ημισφαίριο- δίνει την ευκαιρία να μελετηθεί επιδημιολογικά η νόσος αλλά και να ελεγχθεί η κυκλοφορία της. «Έχουμε στο παρελθόν ζήσει και εισαγόμενα περιστατικά γρίπης από συμπολίτες μας, ανθρώπους οι οποίοι ταξιδεύουν από την Αυστραλία και άλλες περιοχές του νοτίου ημισφαιρίου και έρχονται στην πατρίδα, οι οποίοι πάντα θα αντιμετωπίζονται σαν άνθρωποι οι οποίοι είναι δυνητικά φορείς του ιού, ιδιαίτερα από χώρες που θα έχουν επιδημία το καλοκαίρι, αλλά θα είναι στο χειμώνα τους. Άρα μάλλον δεν θα δούμε κάποιο τέτοιο σενάριο με αυτό τον ιό» εξήγησε ο κ. Τσιόδρας τον τρόπο που θα αντιμετωπίζονται όσοι ταξιδέψουν προς την Ελλάδα από τις χώρες του νοτίου ημισφαιρίου και τα μέτρα που θα τους ακολουθούν στη χώρα μας.
Η εκρίζωση του νέου κορωνοϊού και το εμβόλιο χωρίς πατέντες
Ο κ. Τσιόδρας αναφέρθηκε κατά τη χθεσινή ενημέρωση και στον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να γίνει η οριστική εκρίζωση του νέου κορωνοϊού. «Θα γινόταν εκρίζωση εάν ο ιός κινούνταν ταυτόχρονα με την ίδια ταχύτητα σε όλες τις χώρες και ταυτόχρονα όλοι παίρναμε τα ίδια μέτρα» είπε χαρακτηριστικά τονίζοντας το παράδειγμα της Ελλάδας για το πώς επιτεύχθηκε δραστικά ο περιορισμός της κυκλοφορίας του ιού. «Δυστυχώς δεν γίνεται. Ο τρόπος με τον οποίο θα σβήσει ο ιός, θα είναι το αποτελεσματικό εμβόλιο όταν θα έρθει. Σίγουρα μέχρι τότε, οι αποτελεσματικές θεραπείες θα μας βοηθούν να τον καταπολεμήσουμε καλύτερα και τα μέτρα όταν αυτά απαιτούνται. Όσο περνά ο καιρός, επαναληπτικά lockdown μπορεί να απαιτηθούν, μπορεί να μην απαιτηθούν, ανάλογα με την πορεία που θα έχει η κοινωνία, με τον τρόπο που θα ζούμε, με την υγιεινή. Πιστεύουμε ότι θα βοηθήσει πάρα πολύ, πως θα αυξάνεται σιγά-σιγά και η ανοσία. Θα το περνάνε κάποιοι, οι οποίοι θα γίνονται όλο και περισσότεροι, αυτή τη στιγμή είναι λίγοι. Αλλά όταν θα γίνουν ένας αρκετά σημαντικός αριθμός, τότε νομίζω θα σταματήσει και θα σβήσει και ο ιός» είπε ο καθηγητής.
Ο κ. Τσιόδρας διατύπωσε και τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα ήταν ευχής έργο το εμβόλιο για τον νέο κορωνοϊό, δημιουργώντας ουσιαστικά νέο πεδίο προβληματισμών για όλους: «Μακάρι να έχουμε ένα εμβόλιο μέχρι το τέλος του χρόνου το οποίο μαζικά θα παραχθεί, δεν θα υπάρχει μονοπώλιο, θα δίνεται σε όλο τον κόσμο δωρεάν, δεν θα υπάρχουν πατέντες. Θα υπάρξει μια κοινωνική αλληλεγγύη, θα το πάρουν όλοι και θα προστατευτούν» είπε, εκφράζοντας προφανώς την δική του επιθυμία ως άνθρωπος και ως επιστήμονας, μια επιθυμία που μέχρι τώρα ουδέποτε έχει εισακουστεί από την επιστημονική κοινότητα για τις λοιμώδεις μεταδοτικές νόσους.