Διαβάστε όλα όσα αποκαλύπτει ο Επίτιμος Έφορος Αρχαιοτήτων κ. Μιχάλης Ανδριανάκης:
Με αφορμή τη συζήτηση των τελευταίων ημερών για την επιχειρούμενη ιδιωτικοποίηση τριών ιστορικών κτηρίων στο σημαντικότερο ιστορικά και αρχαιολογικά σημείο της πόλης, παρουσιάζω το χάρτη των χρήσεων στην παλιά πόλη Χανίων από τη “Μελέτη ανάδειξης Μεσαιωνικής πόλης Χανίων”.
Στη μελέτη αυτή, που δυστυχώς η θεσμοθέτησή της “σέρνεται” από το 1977, γίνεται μια εξαιρετική ανάλυση των κάθε λογής στοιχείων, αξιολογούνται ένα-ένα τα μνημεία και τα άλλα κτήρια της παλιάς πόλης και τέλος γίνεται μια εμπεριστατωμένη πλήρης πρόταση για την ανάδειξή της.
Η Μελέτη συντάχθηκε από τους ειδικούς αρχιτέκτονες Γ.Ρωμανό και Α.Καλλιγά, συζητήθηκε σε πολλές ανοικτές συσκέψεις με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και τους κατοίκους, διορθώθηκε, συμπληρώθηκε και επικαιροποιήθηκε σχετικά πρόσφατα. Χρησιμοποιείται δε από τις εμπλεκόμενες με την παλιά πόλη Υπηρεσίες και φορείς ως βάση για τις οποιεσδήποτε αποφάσεις και εγκρίσεις, αν και δεν έχει θεσμοθετηθεί ακόμη.
Με πράσινο χρωματίζεται ο χώρος των βενετσιάνικων οχυρώσεων, των οποίων προτείνεται η πλήρης ανάδειξη και του Αρχαιολογικού Πάρκου στο Καστέλι, όπου συνδυάζεται με χρήσεις κατοικίας, κάτι που ευτυχώς έχει κρατηθεί μέχρι σήμερα, αντίθετα με την υπόλοιπη παλιά πόλη, που γνωρίζει μια υπερβολική τουριστική ανάπτυξη και εκμετάλλευση.
Βασικά στοιχεία, που συνθέτουν το Αρχαιολογικό Πάρκο, είναι οι ανασκαφές σε οικόπεδα, που “απελευθερώθηκαν” από το βομβαρδισμό του 1941 και φέρνουν στο φως τα λείψανα ενός ιδιαίτερα σημαντικού μινωϊκού οικισμού με ανάκτορο και άλλες αρχαιότητες.
Το Καστέλι, η “καρδιά” και η “μήτρα” της πόλης των Χανιών από τα νεολιθικά χρόνια μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, διασώζει ένα πλήθος από στοιχεία όλων των περιόδων, όπως ακριβώς ένα παλίμψηστο χειρόγραφο. Το Πρωτοβυζαντινό τείχος που περιβάλλει το λόφο και αναδείχτηκε πρόσφατα, σώζεται σε μεγάλη έκταση και είναι κτισμένο πάνω στα θεμέλια του Ελληνιστικού, με υλικό από την αρχαία Κυδωνία.
Ένα μεγάλο τμήμα του σώζεται γύρω και μέσα στην πλατεία της Μεραρχίας. Δυτικά και σε συνέχεια της ίδιας πλατείας σώζονται σε μεγάλη έκταση το Βενετσιάνικο Διοικητήριο, βόρεια της πλατείας τα υπολείμματα του Οθωμανικού διοικητηρίου. Το κτήριο της Μεραρχίας, αρχικά διοικητικό και δικαστικό μέγαρο, χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια ως έδρα της διοίκησης της Κρητικής Πολιτείας και της διοίκησης από το 1913 του Ελληνικού κράτους.
Η ανάδειξη του σημαντικού αυτού Αρχαιολογικού Πάρκου δεν είναι κάτι που γίνεται “από τη μια μέρα στην άλλη”. Υλοποιείται πάντως σταδιακά εδώ και δεκαετίες με τις σε ετήσια βάση ανασκαφές της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων και του Σουηδικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, απαλλοτριώσεις οικοπέδων, αποκατάσταση του Βυζαντινού τείχους (πρόσφατα, σε εποχή κρίσης, απαλλοτριώθηκαν τα υπόλοιπα κτήρια μπροστά από το τείχος στην οδό Σήφακα) και άλλων μνημείων όπως το χαμάμ της οδού Κατρέ, την αποκατάσταση μιας σειράς ερειπωμένων κτηρίων για τη στέγαση του Κέντρου Μελέτης του Μινωϊκού Πολιτισμού και άλλες ενέργειες. Δηλαδή είναι μια υπόθεση σε συνεχή εξέλιξη.
Στη λογική αυτή η στέγαση του άστεγου Ιστορικού Αρχείου Κρήτης στο πιο κατάλληλο από όλα κτήριο της Μεραρχίας με τις πολύτιμες συλλογές του (Ιστορική και Λαογραφική), θα αποτελέσει το επιστέγασμα της ανάδειξης της διαχρονικής πορείας της πόλης στις χιλιετίες.
Με μπλε χρώμα στη Μελέτη σημειώνονται (ήδη από το 1977) τα χαρακτηρισμένα μνημεία και άλλα αξιόλογα κτήρια, που εντάσσονται στην “πρώτου (απόλυτου) βαθμού προστασίας” κατηγορία, ανεξάρτητα αν είναι χαρακτηρισμένα ή όχι σε “διατηρητέα μνημεία”. Και τα τρία υπό συζήτηση κτήρια ανήκουν σε αυτή την κατηγορία, όπως φαίνεται και από τις καρτέλες του “Μητρώου κτηρίων”, που επίσης παρουσιάζω.
Αυτά τα γνώριζαν οι προηγούμενες διοικήσεις του Πολυτεχνείου Κρήτης και για το λόγο της σωτηρίας και ανάδειξής τους σε συνδυασμό με τη σταδιακή ανάπτυξη του Πολυτεχνείου, φρόντισαν να τα αποκτήσουν.
Αυτά προς την παρούσα διοίκηση, που αποφάσισε, χωρίς κανείς άλλος από τους φορείς της πόλης να το γνωρίζει να τα μετατρέψει σε ιδιωτικό ξενοδοχείο πολυτελείας, ανατρέποντας ουσιαστικά παλιότερους σχεδιασμούς ωφέλιμους για τον τόπο.
Αυτά προς τα πολιτικά κόμματα, που έσπευσαν, χωρίς καλά-καλά να γνωρίζουν τη σημασία της υπόθεσης για την πόλη, να υιοθετήσουν άκριτα τις ενέργειες αυτές.
Αυτά και προς τους φίλους, που έτρεξαν οικογενειακώς να υπογράψουν ένα κείμενο συμπαράστασης στην ενέργεια αυτή, χωρίς όμως να έχουν γνώση και ενημέρωση από αυτούς που τους το ζήτησαν, περί τίνος ακριβώς πρόκειται