Τι κι αν ο καιρός χαλάει. Καλύτερα. Είναι ό,τι πρέπει για πεζοπορία. Μαγνήτης εδώ και χρόνια για ακούραστους Ευρωπαίους κάθε ηλικίας, τα χωριά της περιοχής των Σφακίων απολαμβάνουν πληρότητες πολύ υψηλές για το τέλος της σεζόν.
Πάνε δέκα χρόνια από την πρώτη φορά που βρέθηκα σ’ ετούτο το χωριουδάκι των Σφακίων, στο Νότο των Χανίων. Ηταν Σεπτέμβριος, η μέρα είχε μικρύνει αρκετά, τα πρώτα φύλλα από τα πλατάνια στο χωριό μου, στα βόρεια του νομού, είχαν αρχίσει να πέφτουν. Ολα έδειχναν φθινόπωρο.
Και όμως, διασχίζοντας τα Λευκά Ορη και «βγαίνοντας» από την άλλη μεριά, στο Λιβυκό Πέλαγος, η αίσθηση ήταν ολότελα διαφορετική. Αφενός ο καιρός εκεί στα νότια, απέναντι από τη Γαύδο και τη Λιβύη πιο πίσω, είναι κατάτι πιο ήπιος -και άρα το φθινόπωρο αργεί να κάνει την εμφάνισή του-, αφετέρου το χωριό ήταν γεμάτο τουρίστες. Με δυσκολία έβρισκες δωμάτιο, οι ξαπλώστρες στην παραλία ήταν όλες πιασμένες, οι ταβέρνες γεμάτες. Ελάχιστοι οι Ελληνες, περισσότεροι οι Ευρωπαίοι -πολλοί Γάλλοι, Αγγλοι, Γερμανοί κ.ά.-, όλοι τους απολάμβαναν τα καθαρά, βαθιά νερά του απάνεμου κόλπου, ενώ ουκ ολίγοι ήταν εκείνοι που πεζοπορούσαν στη γύρω περιοχή.
Πεζοπόροι, οι επισκέπτες της εποχής
Πριν από μία δεκαετία, η πεζοπορία ήταν άγνωστη λέξη για τους περισσότερους εξ ημών. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και σήμερα, καθώς ένα μεγάλο κομμάτι του τουρισμού που έχει αναπτυχθεί και εδραιωθεί στο νοτιοανατολικό τμήμα του νομού Χανίων συνδέεται απευθείας με αυτήν τη δραστηριότητα. Τι σημαίνει αυτό; Οτι εδώ έχει επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό η περιβόητη διεύρυνση της τουριστικής σεζόν, που ακούμε χρόνια και χρόνια τώρα στις εξαγγελίες των εκάστοτε υπουργών και άλλων εμπλεκομένων στον τουρισμό, σημειώνοντας μάλιστα πληρότητες που συνήθως ένας μέσος τουριστικός προορισμός αγγίζει, αν όχι τον Αύγουστο, οπωσδήποτε τον Ιούλιο. Και αυτό συνέβη, μάλιστα, «κατ’ απαίτηση» των ίδιων των πεζοπόρων.
«Μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου είμαστε γεμάτοι και, αν το επιτρέψει ο καιρός, αναμένεται και ο Οκτώβριος να είναι ένας καλός μήνας», λέει η Γιάννα, που διατηρεί με την οικογένειά της λίγα ενοικιαζόμενα δωμάτια στο Λουτρό. «Ο Σεπτέμβριος είναι για εμάς σαν τον Αύγουστο, και ακόμη καλύτερος, καθώς δουλεύουμε μόνο με τους ξένους που έρχονται να περπατήσουν. Με ανθρώπους δηλαδή που ξέρουν τι θέλουν», μου είχε πει νωρίτερα φέτος το καλοκαίρι άλλος επιχειρηματίας στην περιοχή. «Ξυπνούν νωρίς το πρωί, φορούν τον εξοπλισμό τους, κάνουν τις διαδρομές τους και επιστρέφουν αργά το απόγευμα για φαγητό. Δεν είναι κουραστικοί, δεν έχουν παράλογες απαιτήσεις, όπως πολλοί επισκέπτες του Δεκαπενταύγουστου, ενώ και εμείς φροντίζουμε πλέον να παρέχουμε υπηρεσίες προσαρμοσμένες στις ανάγκες τους», πρόσθεσε ο ίδιος.
Αυτή η εποχή -καθώς ο ήλιος δεν καίει τόσο ή, ακόμη καλύτερα, έχει συννεφιά- είναι ιδανική για τη διάσχιση των περισσότερων μονοπατιών των Σφακίων, τόσο των ορεινών όσο και των παραλιακών. Από εδώ επίσης περνάει και τμήμα του μεγάλου ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4, που ξεκινάει από τα Πυρηναία Ορη στην Ισπανία, περνάει από Γαλλία, Ελβετία, Γερμανία, Αυστρία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Βουλγαρία και φτάνει στη χώρα μας, όπου διασχίζει την ηπειρωτική Ελλάδα μέχρι την Πελοπόννησο, για να συνεχίσει έπειτα νοητά στην Κρήτη και να ολοκληρωθεί στην Κάτω Ζάκρο, στο νοτιοανατολικό άκρο της Μεγαλονήσου. Προτού φτάσει βέβαια στο μακρινό Λασίθι, έχουν προηγηθεί οι υπόλοιποι νομοί της Κρήτης και εν προκειμένω στα όρια των Σφακίων, όπου το Ε4 ακολουθεί την τραχιά ακτογραμμή από την Αγιά Ρουμέλη, που είναι ο παραλιακός οικισμός όπου καταλήγει το φαράγγι της Σαμαριάς, μέχρι το Λουτρό και από εκεί μέχρι το Φραγκοκάστελο (για να συνεχίσει προς Ρέθυμνο και πάει λέγοντας…).
Είκοσι χρόνια διακοπές στο Λουτρό
Για το Λουτρό, ούτως ή άλλως, δεν υπάρχει οδική πρόσβαση. Εδώ έρχεσαι ή με το καραβάκι της γραμμής από τη Χώρα Σφακίων ή με θαλάσσιο ταξί. Στο μεταξύ, μοιάζει λίγο παράξενο πώς αυτό το χωριουδάκι, με τα όχι και τόσο ωραία κτίρια που αναπτύχθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες και το συνωστισμό που παρουσιάζει τις ημέρες αιχμής στο μοναδικό παραλιακό δρομάκι του (συν το ότι σε ένα τέτοιο μέρος είναι δύσκολο να διατηρήσεις την ιδιωτικότητά σου), συγκεντρώνει τόσους πιστούς φίλους· ταξιδιώτες που επιστρέφουν εδώ περισσότερα από 15 – 20 χρόνια.
Αυτή όμως είναι η πρώτη ανάγνωση του προορισμού, που διαπιστώνεις γρήγορα, ή μάλλον αφού βγεις από τη δροσερή, ήρεμη θάλασσα του Σεπτεμβρίου, ενώ σε χωρίζουν από το αυτοκίνητό σου απότομα βράχια και κάνα δυο παραλίες, αλλά και από το δωμάτιο, την ταβέρνα και το μίνι μάρκετ λιγότερο από δύο λεπτά. Αντε και κάτι παραπάνω από τα απομεινάρια του τουρκικού κουλέ (κάστρου), πάνω από το λιμάνι με την ωραία θέα. Και στη διαδρομή μόνο καλημέρες, καλησπέρες και χαμόγελα. Ο Ρότζερ και η Μπρέντα, ένα ζευγάρι Αγγλων γύρω στα 63 – 64 ή η Πέτρα με τη Ρεγκίνα, δύο 50άρες από τη Γερμανία, δεν αλλάζουν το Λουτρό με τίποτα, και μάλιστα έρχονται φανατικά το μήνα Σεπτέμβριο, ενώ σχεδόν πάντα μένουν στο ίδιο ξενοδοχείο. Εδώ έχει ακόμα καλοκαίρι, η κοινή απόκριση – αυτονόητα εάν εξετάσεις τον τόπο καταγωγής τους. Και με τους ντόπιους είναι πια φίλοι. Επίσης, λογικό και αναμενόμενο. Στην Κρήτη βρισκόμαστε άλλωστε. Εδώ όπου η φιλοξενία ώρες-ώρες χάνει το μέτρο.
Και δεν είναι οι μόνοι. Να, λοιπόν, γιατί με 800 κρεβάτια συνολικά στα μικρά ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια, τον Αύγουστο η πληρότητα αγγίζει συχνά το 100%, τον Σεπτέμβριο το 85-90% και τον Οκτώβριο, με καλό καιρό, το Λουτρό είναι μισογεμάτο. Ουκ ολίγες φορές μάλιστα οι επιχειρηματίες του χωριού, που οι περισσότεροι είναι είτε αδέλφια-ξαδέλφια είτε συμπέθεροι και φίλοι, τακτοποιούν τους επισκέπτες (της τελευταίας στιγμής συνήθως) που… περισσεύουν ο ένας στον άλλο ή τους μεταφέρουν με βάρκες στον Λύκο, τον επόμενο παραλιακό κολπίσκο της ακτογραμμής, προκειμένου να τους εξυπηρετήσουν.
Μ’ αυτά και μ’ εκείνα, όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους, κάνουν παρέες, έπειτα συναντιούνται στην ταβέρνα και στο καφέ, και κάπως έτσι περνάει ο καιρός, τελειώνει και ο Σεπτέμβριος, κάθονται και λίγο παραπάνω να βγάλουν μία ακόμη διαδρομή (αυτοί που δεν ξεχνιούνται στην παραλία) και μέχρι το τέλος Οκτωβρίου στα Σφακιά έχουν ακόμη… διακοπές.
Λίγο πιο μετά, το μικρό παραλιακό χωριό «κλείνει» για χειμώνα. Αγρυπνοι φρουροί του, έως την ερχόμενη άνοιξη, καμιά δεκαριά μόνιμοι κάτοικοι. Αλλος κόσμος.