Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης χθες καθώς επέκτεινε τις εκκαθαρίσεις, συλλαμβάνοντας, απολύοντας ή θέτοντας σε διαθεσιμότητα ακόμα περισσότερα άτομα από τις δυνάμεις ασφαλείας, το δικαστικό σώμα, τη δημόσια διοίκηση και την εκπαίδευση, μετά από ένα αποτυχημένο πραξικόπημα.
Ο Ερντογάν δήλωσε ότι η χώρα θα παραμείνει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τρεις μήνες, χρονικό διάστημα που θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να λάβει γρήγορα και αποτελεσματικά μέτρα εναντίον των πραξικοπηματιών. Πρόσθεσε ότι το δικαίωμα αυτό παραχωρείται από το σύνταγμα της χώρας.
Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα τεθεί σε εφαρμογή με την έκδοση της απόφασης στην εφημερίδα κυβερνήσεως της Τουρκίας, και θα επιτρέψει στον πρόεδρο και το υπουργικό συμβούλιο να παρακάμψουν το τουρκικό κοινοβούλιο για να περάσουν νέους νόμους και να περιορίσουν ή να αναστείλουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες κατά το δοκούν.
Ο Ερντογάν έκανε την ανακοίνωσή του κατά τη διάρκεια απ’ ευθείας τηλεοπτικής μετάδοσης ενώπιον υπουργών της κυβέρνησης, και μετά από μια συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας η οποία διήρκεσε περίπου πέντε ώρες.
“Ο σκοπός της ανακήρυξης της έκτακτης ανάγκης είναι να καταστεί δυνατόν να πάρουμε γρήγορα και αποτελεσματικά μέτρα εναντίον αυτής της απειλής για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών μας”, δήλωσε ο Ερντογάν.
Από την Παρασκευή, όταν έγινε το πραξικόπημα, περίπου 60.000 στρατιώτες, αστυνομικοί, δικαστές, δημόσιοι υπάλληλοι και καθηγητές έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα, συλληφθεί ή διερευνώνται από τις αρχές. Γύρω στο ένα τρίτο από τους περίπου 360 Τούρκους στρατηγούς εν ενεργεία κρατούνται από τότε, σύμφωνα με αξιωματούχο. Από τους στρατηγούς, στους 99 έχουν απαγγελθεί κατηγορίες ενώ κρατούνται 14.
Το αποτυχημένο πραξικόπημα και η εκκαθάριση που ακολούθησε έχουν αναστατώσει τη χώρα των 80 εκατομμυρίων, η οποία συνορεύει με το χάος της Συρίας και αποτελεί δυτικό σύμμαχο εναντίον του Ισλαμικού Κράτους.
Προτού ανακοινώσει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ο Ερντογάν είπε ότι οι διώξεις δεν έχουν τελειώσει ακόμα ενώ δήλωσε πως κατά τη γνώμη του μπορεί να αναμείχθηκαν και ξένα κράτη στο πραξικόπημα, σε μια προσπάθεια να τον ανατρέψουν.
Μιλώντας μέσω διερμηνέα σε μια συνέντευξη στο κανάλι Al Jazeera, ο Ερντογάν απέρριψε τις κριτικές ότι γίνεται όλο και περισσότερο αυταρχικός και ότι απειλείται η τουρκική δημοκρατία. “Θα παραμείνουμε εντός ενός δημοκρατικού κοινοβουλευτικού συστήματος. Δεν θα απομακρυνθούμε ποτέ από αυτό”, τόνισε.
Προετοιμάζουν αίτηση έκδοσης για τον Γκιουλέν
Ο Τούρκος ηγέτης επιρρίπτει στους οπαδούς του κληρικού Φετουλάχ Γκιουλέν την ευθύνη για το πραξικόπημα, το οποίο στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 230 άτομα καθώς στρατιωτικοί χρησιμοποίησαν πολεμικά αεροπλάνα, στρατιωτικά ελικόπτερα και τανκς για να ανατρέψουν την κυβέρνηση. Ο Ερντογάν υποσχέθηκε ότι θα “καθαρίσει τον ιό” που ευθύνεται για το πραξικόπημα σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες.
Ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου δήλωσε τη Τρίτη ότι η κυβέρνηση προετοιμάζει αίτηση έκδοσής του Γκιουλέν, ο οποίος ζεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος συνομίλησε με τον Ερντογάν την ίδια μέρα, κάλεσε την Άγκυρα να δείξει αυτοσυγκράτηση ενώ διώκει τους υπεύθυνους του πραξικοπήματος.
Ο Γκιουλέν, 75, του οποίου το θρησκευτικό κίνημα συνδυάζει συντηρητικές ισλαμικές αρχές με φιλοδυτική στάση, ζει αυτοεξόριστος στην πολιτεία Πενσυλβάνια αλλά έχει δίκτυο υποστηρικτών μέσα στην Τουρκία. Έχει καταδικάσει το πραξικόπημα και αρνείται ότι έπαιξε ρόλο σε αυτό. Ο πρώην σύμμαχος του Ερντογάν που τώρα του ασκεί κριτική πρότεινε ότι το πραξικόπημα οργανώθηκε από τον πρόεδρο Ερντογάν ως δικαιολογία για να εδραιώσει τη θέση του μετά από μια σταδιακή συγκέντρωση ελέγχου κατά τη διάρκεια των 14 χρόνων στην εξουσία.
Η Ουάσιγκτον δήλωσε ότι θα εξετάσει την αίτηση έκδοσης του Γκιουλέν μόνο εάν λάβει ξεκάθαρες αποδείξεις, στο οποίο απάντησε ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ κατηγορώντας τις ΗΠΑ για υποκρισία στην μάχη της εναντίον της τρομοκρατίας.
Στις δηλώσεις του στην Al Jazeera, ωστόσο, ο Ερντογάν υιοθέτησε μια πιό διαλλακτική στάση, λέγοντας ότι δεν θέλει να συνδέσει το θέμα της χρήσης της αεροπορικής βάσης στο Ιντσιρλίκ, την οποία χρησιμοποιεί η συμμαχία που μάχεται το Ισλαμικό Κράτος υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, με την αίτηση της Άγκυρας για την έκδοση του Γκιουλέν.
“Χρειάζεται να είμαστε πιο ευαίσθητοι. Οι σχέσεις μεταξύ των χωρών μας είναι βασισμένες σε οφέλη, όχι συναισθήματα. Είμαστε στρατηγικοί συνεργάτες”, είπε ο Ερντογάν.