Γράφει η Δικηγόρος Αθηνών Αναστασία Χρ. Μήλιου*
Τον Δεκέμβριο του 2015, δικάστηκε από το Πολυμελές Πρωτοδικείου Αθηνών η πρώτη συλλογική αγωγή δανειοληπτών ελβετικού φράγκου κατά της Eurobank, της τράπεζας που έχει χορηγήσει τα περισσότερα δάνεια σε ελβετικό φράγκο.
Πριν λίγες μέρες, εκδόθηκε η πολυαναμενόμενη απόφαση του δικαστηρίου, η οποία προς ανακούφιση όλων μας, έκανε σχεδόν πλήρως δεκτή την αγωγή, δεχόμενη όλους τους βασικούς ισχυρισμούς και αναγνώρισε ότι τα δάνεια αυτά πρέπει να υπολογίζονται με την αρχική ισοτιμία ευρώ-ελβετικού φράγκου κατά την ημέρα υπογραφής των δανειακών συμβάσεων.
Με το διατακτικό της απαγορεύει στην τράπεζα για το μέλλον να διατυπώνει, να επικαλείται και να χρησιμοποιεί στις συναλλαγές της με καταναλωτές στο πλαίσιο συμβάσεων δανείων σε ελβετικό φράγκο ή με ρήτρα ελβετικού φράγκου γενικούς όρους με το ακόλουθο περιεχόμενο ή με οποιαδήποτε διατύπωση, η οποία κατατείνει στο ίδιο αποτέλεσμα
Α. «Εφόσον το Δάνειο ή οποιοδήποτε τμήμα αυτού έχει χορηγηθεί σε συνάλλαγμα, ο/οι Οφειλέτης/ες υποχρεούται/νται να εκπληρώσει/ouv τις εντεύθεν υποχρεώσεις του/τους προς την Τράπεζα είτε στο νόμισμα της χορήγησης είτε σε Euro με βάση την τρέχουσα τιμή πώλησης του νομίσματος την ημέρα της καταβολής».
Β. «Εφόσον το Δάνειο χορηγήθηκε κατά ένα μέρος σε Euro και κατά το υπόλοιπο σε συνάλλαγμα, το ποσό των κάθε μορφής εισπράξεων σε εξόφληση των από το δάνειο υποχρεώσεων, σε περίπτωση αμφιβολίας, φέρεται σε εξόφληση των Euro και συναλλαγματικών υποχρεώσεων με την ίδια αναλογία Euro/συναλλαγματικής χορήγησης».
Γ. «Σε περίπτωση καταγγελίας, σύμφωνα με το αμέσως προηγούμενο άρθρο, η Τράπεζα δικαιούται να μετατρέψει το σύνολο της απαίτησης σε ισότιμη οφειλή Euro με βάση την τιμή πώλησης, που ισχύει κατά την ημέρα της καταγγελίας».
Οι ανωτέρω όροι περιέχονται σε κάθε δανειακή σύμβαση ελβετικού φράγκου της Eurobank.
Επίσης απαγορεύει στην τράπεζα για το μέλλον να διατυπώνει, να επικαλείται και να χρησιμοποιεί στις συναλλαγές της με καταναλωτές και στο πλαίσιο συμβάσεων δανείων σε ελβετικό φράγκο ή με ρήτρα ελβετικού φράγκου ΓΟΣ, που εμπεριέχεται σε κάθε ρύθμιση οφειλής ή μείωση δόσης δανείου με το ακόλουθο περιεχόμενο
«Ο Οφειλέτης με αιτία τη Σύμβαση οφείλει στην Τράπεζα ληξιπρόθεσμα ποσά ανερχόμενα σήμερα σε ποσό ΕΛΒΕΤΙΚΩΝ ΦΡΑΓΚΩΝ ( CHF.. ) (εφεξής «Ληξιπρόθεσμη Οφειλή»), καθώς και το Ποσό ΕΛΒΕΤΙΚΩΝ ΦΡΑΓΚΩΝ (CHF) (εφεξής «Ενήμερη
Οφειλή»). Οι εδώ συμβαλλόμενοι αναγνωρίζουν και αποδέχονται τα ανωτέρω ποσά ως νόμιμα και ακριβή».
Απαγορεύει στην τράπεζα να αποκρούει την εκ μέρους των δανειοληπτών καταβολή των τοκοχρεωλυτικών δόσεων σε CHF στο ισόποσο τους σε ευρώ βάσει της ισοτιμίας € /CHF κατά τον χρόνο εκταμίευσης του δανείου και χορήγησης σε €.
Απαγορεύει στην τράπεζα την καταγγελία των συμβάσεων των δανείων, εάν οι δανειολήπτες καταβάλουν τα ποσά των τοκοχρεωλυτικών δόσεων σε CHF στο ισόποσο τους σε ευρώ βάσει της ισοτιμίας € /CHF κατά τον χρόνο εκταμίευσης του δανείου και χορήγησης σε €.
Υποχρεώνει την τράπεζα να ανέχεται εκ μέρους των καταναλωτών την καταβολή των τοκοχρεωλυτικών δόσεων ή την καταβολή εξόφλησης μερικώς ή εφάπαξ του δανείου σε CHF στο ισόποσο τους σε ευρώ βάσει της ισοτιμίας €/CHF κατά τον χρόνο εκταμίευσης του δανείου και χορήγησης σε €.
Υποχρεώνει την εναγομένη να παραλείπει να επιδιώκει την τμηματική, ή την μερική ή την ολική εξόφληση των χορηγήσεων αυτών επί τη βάσει της τρέχουσας τιμής πώλησης του χορηγηθέντος νομίσματος κατά την ημέρα της καταβολής, αλλά μόνο επί της ισοτιμίας €/CHF κατά τον χρόνο εκταμίευσης του δανείου.
Υποχρεώνει την εναγομένη σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης, να παραλείπει να μετατρέπει το όποιο προκύπτον χρεωστικό υπόλοιπο σε ευρώ, με βάση την τρέχουσα τιμή πώλησης του ελβετικού φράγκου την ημέρα της καταγγελίας.
Υποχρεώνει την εναγομένη να προβεί στο συνυπολογισμό όλων των χρεώσεων, ήτοι τόκων δόσεων αλλά και καταβολών εκ μέρους των δανειοληπτών, που έχουν γίνει κατόπιν μετατροπής του Ελβετικού Φράγκου σε Ευρώ με βάση την ισοτιμία ευρώ-Ελβετικού Φράγκου κατά τον χρόνο εκταμίευσης έκαστου δανείου, άλλως με βάση το ποσό των ευρώ που εκταμιεύτηκε και το συμβατικό επιτόκιο.
Απειλεί σε βάρος της εναγόμενης χρηματική ποινή ύψους τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ για κάθε παράβαση της απαγόρευσης χρήσης των προαναφερόμενων γενικών όρων συναλλαγών.
Η απόφαση αυτή είναι ιδιαίτερα θετική, καθώς κάνει δεκτό το σύνολο των αιτημάτων που περιέχουν οι αγωγές κατά των δανείων σε ελβετικό φράγκο σε ό,τι αφορά τον υπολογισμό των δόσεων, του άληκτου κεφαλαίου αλλά και του ήδη καταβληθέντος κεφαλαίου και διατάσσει τον υπολογισμό των ποσών με βάση πάντα την αρχική ισοτιμία και όχι την τρέχουσα ισοτιμία των δύο νομισμάτων.
Το βασικότερο σημείο της είναι ο επανυπολογισμός του άληκτου κεφαλαίου με την αρχική ισοτιμία. Με βάση το διατακτικό της απόφασης η τράπεζα υποχρεούται να επαναπροσδιορίσει το άληκτο κεφάλαιο του δανείου, με βάση όλες τις μέχρι τώρα καταβληθείσες δόσεις όχι με την τρέχουσα κάθε φορά ισοτιμία αλλά με την αρχική. Αυτό πρακτικά σημαίνει σημαντική μείωση του άληκτου κεφαλαίου του δανείου που θα προκύψει από τον επανυπολογισμό του, με την αρχική ισοτιμία αλλά και την σταθεροποίηση του κεφαλαίου που απομένει προς εξόφληση.
Το άλλο σημαντικό σημείο της απόφασης είναι ότι από δω και στο εξής υποχρεώνει την τράπεζα να ανέχεται και να δέχεται τις καταβολές των δόσεων υπολογιζόμενες με την αρχική ισοτιμία και όχι με την τρέχουσα, αφαιρώντας της και το δικαίωμα να καταγγείλει το δάνειο σε περίπτωση τέτοιων καταβολών.
Είναι σημαντικό όμως να κατανοήσουμε ότι η απόφαση αυτή, παρ’όλο που είναι θετικότατη για να ισχύσει και να μπορεί να εφαρμοστεί θα πρέπει να τελεσιδικήσει.
Αυτή την στιγμή, η τράπεζα έχει δικαίωμα έφεσης και μέχρι να συζητηθεί αυτή η έφεση και να εκδοθεί η εφετειακή απόφαση, η πρωτόδικη απόφαση δεν εκτελείται.
Επομένως, μένει να δούμε, τι θα αποφασισθεί σε δεύτερο βαθμό, καθώς είναι σχεδόν βέβαιο ότι η τράπεζα θα ασκήσει έφεση.
Μέχρι τότε, είναι σημαντικό για όλους τους δανειολήπτες που έχουν ασκήσει ή προτίθενται να ασκήσουν αγωγή κατά των τραπεζών, να γνωρίζουν ότι η απόφαση αυτή είναι πολύ σημαντική και σαν σκεπτικό αλλά και σαν μια τολμηρή απόφαση που αφορά και καλύπτει όλους τους δανειολήπτες και όλες τις τράπεζες. Θετικές αποφάσεις επί συλλογικών αγωγών έχουν εκδοθεί και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και είναι ευχάριστο και ελπιδοφόρο το γεγονός ότι τουλάχιστον η Ελληνική Δικαιοσύνη κινείται προς αυτή την κατεύθυνση σε αντίθεση με την Πολιτεία, που μέχρι στιγμής με νόμους και διατάγματα που ψηφίζει είτε ευνοεί άμεσα τις τράπεζες είτε παραλείπει να βοηθήσει τους δανειολήπτες αφαιρώντας τους βασικά συνταγματικά δικαιώματα.
Αναστασία Χρ. Μήλιου
Δικηγόρος παρ’Εφέταις Αθηνών
e-mail: natmil@otenet.gr, www.legalaction.gr