Η πολιτική εποικισμού του Ισραήλ στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, αποφάσισε το Διεθνές Δικαστήριο της Δικαιοσύνης.
Η «μεταφορά από το Ισραήλ εποίκων στη Δυτική Όχθη και την Ιερουσαλήμ, καθώς και η διατήρηση της παρουσίας τους από το Ισραήλ» είναι «σε αντίθεση με το άρθρο 49 της Τέταρτης Σύμβασης της Γενεύης», δήλωσε μια επιτροπή 15 δικαστών από όλο τον κόσμο.
Ανέφερε επίσης ότι η χρήση των φυσικών πόρων από το Ισραήλ ήταν «ασυνεπής» με τις υποχρεώσεις του βάσει του διεθνούς δικαίου ως κατοχικής δύναμης.
Το δικαστήριο είπε ότι «[Σχετικά με την] αποχώρηση της Γάζας, τα κριτήρια δεν είναι η φυσική παρουσία, αλλά η ικανότητα [του Ισραήλ] να ασκεί εξουσία στη λωρίδα, στα χερσαία, θαλάσσια και αεροπορικά σύνορα, να θέτει περιορισμούς σε αγαθά και και ανθρώπους».
Ο πρόεδρος του δικαστηρίου, Nawaf Salam, διαβάζει την πλήρη απόφαση του δικαστηρίου σε μια ενημέρωση που αναμένεται να διαρκέσει περίπου μία ώρα.
Σε μια ξεχωριστή υπόθεση, το ICJ εξετάζει έναν Νοτιοαφρικανικό ισχυρισμό ότι η εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα ισοδυναμεί με γενοκτονία, έναν ισχυρισμό που αρνείται κατηγορηματικά το Ισραήλ.
Το Ισραήλ κατέλαβε τη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ και τη Λωρίδα της Γάζας στον πόλεμο των έξι ημερών του 1967. Οι Παλαιστίνιοι επιδιώκουν να ενσωματώσουν και τις τρεις περιοχές για ένα ανεξάρτητο κράτος.
Το Ισραήλ θεωρεί τη Δυτική Όχθη αμφισβητούμενη περιοχή, το μέλλον της οποίας θα πρέπει να αποφασιστεί στις διαπραγματεύσεις. Έχει μετακινήσει ανθρώπους εκεί σε οικισμούς για να εδραιώσει την παρουσία του. Προσάρτησε την Ανατολική Ιερουσαλήμ σε μια κίνηση που δεν αναγνωρίζεται διεθνώς, ενώ αποχώρησε από τη Γάζα το 2005, αλλά διατήρησε αποκλεισμό του εδάφους μετά την ανάληψη της εξουσίας από τη Χαμάς το 2007. Η διεθνής κοινότητα γενικά θεωρεί και τις τρεις περιοχές ως κατεχόμενα εδάφη.
Σε ακροάσεις τον Φεβρουάριο, ο τότε Παλαιστίνιος υπουργός Εξωτερικών, Riad Malki, κατηγόρησε το Ισραήλ για απαρτχάιντ και προέτρεψε το Διεθνές Δικαστήριο να δηλώσει ότι η κατοχή εδαφών από το Ισραήλ είναι παράνομη και πρέπει να τερματιστεί αμέσως και άνευ όρων.
Το Ισραήλ, το οποίο συνήθως θεωρεί τον ΟΗΕ και τα διεθνή δικαστήρια ως άδικα και μεροληπτικά, δεν έστειλε νομική ομάδα στις ακροάσεις. Υπέβαλε γραπτά σχόλια, λέγοντας ότι οι ερωτήσεις που τέθηκαν στο δικαστήριο ήταν προκατειλημμένες και «δεν αναγνωρίζουν το δικαίωμα και το καθήκον του Ισραήλ να προστατεύει τους πολίτες του».
Οι Παλαιστίνιοι παρουσίασαν επιχειρήματα τον Φεβρουάριο μαζί με άλλα 49 έθνη και τρεις διεθνείς οργανισμούς.
Η γενική συνέλευση του ΟΗΕ ψήφισε με μεγάλη διαφορά τον Δεκέμβριο του 2022 για να ζητήσει από το ICJ τη συμβουλευτική γνώμη του. Το Ισραήλ αντιτάχθηκε σθεναρά στο αίτημα που προωθήθηκε από τους Παλαιστίνιους. Πενήντα χώρες απείχαν από την ψηφοφορία.
Το Ισραήλ έχει χτίσει πάνω από 100 οικισμούς, σύμφωνα με την ομάδα παρακολούθησης κατά των εποικισμών Peace Now. Ο πληθυσμός των εποίκων της Δυτικής Όχθης έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 15% τα τελευταία πέντε χρόνια σε περισσότερους από 500.000 Ισραηλινούς, σύμφωνα με μια ομάδα υπέρ των εποίκων.
Το Ισραήλ επίσης θεωρεί πρωτεύουσά του ολόκληρη την πόλη της Ανατολικής Ιερουσαλήμ. Επιπλέον 200.000 Ισραηλινοί ζουν σε οικισμούς που χτίστηκαν στην Ανατολική Ιερουσαλήμ που το Ισραήλ θεωρεί ότι είναι γειτονιές της πρωτεύουσάς του. Οι Παλαιστίνιοι κάτοικοι της πόλης αντιμετωπίζουν συστηματικές διακρίσεις, γεγονός που τους καθιστά δύσκολο να χτίσουν νέα σπίτια ή να επεκτείνουν τα υπάρχοντα.
Η διεθνής κοινότητα θεωρεί όλους τους οικισμούς παράνομους ή εμπόδια για την ειρήνη, καθώς είναι χτισμένοι σε εδάφη που επιδιώκουν οι Παλαιστίνιοι για το κράτος τους.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ζητείται από το ICJ να δώσει νομική γνώμη για τις ισραηλινές πολιτικές. Πριν από δύο δεκαετίες, το δικαστήριο έκρινε ότι το διαχωριστικό φράγμα της Δυτικής Όχθης του Ισραήλ ήταν «σε αντίθετο με το διεθνές δίκαιο». Το Ισραήλ μποϊκόταρε αυτές τις διαδικασίες, λέγοντας ότι είχαν πολιτικά κίνητρα.
Το Ισραήλ λέει ότι το τείχος είναι ένα μέτρο ασφαλείας. Οι Παλαιστίνιοι λένε ότι η κατασκευή ισοδυναμεί με αρπαγή γης.
Αντιδράσεις στην απόφαση
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου χαρακτήρισε «λανθασμένη» την απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου των Ηνωμένων Εθνών το οποίο έκρινε «παράνομη» την κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών από το 1967.
Ο Νετανιάχου υποστήριξε ότι ο εβραϊκός λαός δεν μπορεί να θεωρηθεί καταπατητής στα ιστορικά εδάφη του.
«Οι Εβραίοι δεν είναι καταπατητές της δικής τους γης», είπε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός στην πρώτη αντίδρασή του για την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου. «Καμία λανθασμένη απόφαση στη Χάγη δεν θα διαστρεβλώσει την ιστορική αλήθεια, καθώς η νομιμότητα των ισραηλινών οικισμών σε όλα τα εδάφη της πατρίδας μας δεν μπορεί να αμφισβητηθεί», πρόσθεσε.
Από την πλευρά της, η παλαιστινιακή προεδρία χαιρέτισε μια «ιστορική» απόφαση και μια «νίκη», σύμφωνα με την ανακοίνωση που μεταδόθηκε από το επίσημο πρακτορείο Wafa.
«Η σημερινή είναι μια μεγάλη ημέρα για την Παλαιστίνη» σχολίασε εξάλλου η Βάρσεν Αγαμπεκιάν Σαχίν, η υπουργός Εξωτερικών της Παλαιστινιακής Αρχής, μετά την ανάγνωση της απόφασης του Δικαστηρίου στη Χάγη. «Είναι το ανώτατο δικαστήριο (του ΟΗΕ) και παρουσίασε μια πολύ λεπτομερή ανάλυση για την παρατεταμένη κατοχή και τον εποικισμό των παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου», πρόσθεσε η Αγαμπεκιάν, μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο.