Σε πραγματικό αδιέξοδο βρίσκονται οι Έλληνες ελαιοπαραγωγοί, καθώς η φετινή παραγωγή αποδεικνύεται κατώτερη των περιστάσεων και δεν θυμίζει σε τίποτα τις αισιόδοξες εκτιμήσεις των προηγούμενων μηνών. Αντί για τα «καλά νέα» που όλοι περίμεναν, η αγορά πλημμυρίζει από προβληματικές και ανησυχητικές αναφορές – όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά και από το σύνολο των μεσογειακών ελαιοπαραγωγών χωρών. Κι όλα αυτά σε μια περίοδο που το κόστος παραγωγής έχει γίνει απλησίαστο και τα εργατικά χέρια… είδος προς εξαφάνιση.

Η πραγματικότητα πλέον δεν κρύβεται: η παραγωγή για το 2025/26 κατεβαίνει στους 200.000 τόνους, πολύ χαμηλότερα από τις αρχικές εκτιμήσεις των 250.000. Οι παραγωγοί βλέπουν τα δέντρα τους να μην αποδίδουν, όχι μόνο λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας, αλλά και εξαιτίας της κόπωσης των καλλιεργειών. Πολλοί μιλούν για «την πιο δύσκολη χρονιά της δεκαετίας», με περιοχές της Κρήτης και της Πελοποννήσου να έχουν πληγεί περισσότερο από όσο αρχικά φαινόταν.

Σαν να μην έφτανε η χαμηλή παραγωγή, το κόστος έχει εκτιναχθεί. Οι αυξημένες τιμές στα μεροκάματα, στα φυτοφάρμακα, στα λιπάσματα και στα καύσιμα δημιουργούν ένα οικονομικό στρώμα που καταπλακώνει τους παραγωγούς. Η έλλειψη εργατικών χεριών —ειδικά σε περιοχές με μεγάλο όγκο συγκομιδής— μετατρέπει κάθε ημέρα του τρύγου σε αγώνα δρόμου. Πολλοί αγρότες αναγκάζονται να καθυστερήσουν τη συγκομιδή ή να πληρώσουν υπέρογκα ποσά για να βρουν συνεργεία. Το αποτέλεσμα; Ακόμα μεγαλύτερη πίεση στις τσέπες τους.

Και σαν «κερασάκι στη πίκρα», οι τιμές παραγωγού για μια ακόμη χρονιά δεν δικαιολογούν τον κόπο: 4,20 έως 5,50 ευρώ ανά κιλό, τιμές που σε αρκετές περιπτώσεις ακουμπούν —ή και ξεπερνούν οριακά— το κόστος παραγωγής. Η Λακωνία και η Μεσσηνία κινούνται σε παρόμοια επίπεδα, ενώ η Κρήτη, που κρατά παραδοσιακά πιο υψηλές τιμές, δεν προσφέρει ουσιαστική ανάσα στους παραγωγούς της.

Στη λιανική, οι καταναλωτές βρίσκουν λάδι από 5,85 ευρώ το λίτρο, χωρίς να υπάρχει η παραμικρή βεβαιότητα ότι αυτό το επίπεδο θα παραμείνει. Αντιθέτως, όσο περισσότερο ξεκαθαρίζει η διεθνής εικόνα, τόσο πιο έντονα ακούγεται στην αγορά ότι οι τιμές στο ράφι θα ανέβουν – και μάλιστα σύντομα.

Κι εδώ μπαίνουν στη συζήτηση τα διεθνή στοιχεία, τα οποία όχι μόνο δεν καθησυχάζουν αλλά ενισχύουν το κλίμα ανησυχίας. Η Ισπανία, ο μεγάλος παίκτης της παγκόσμιας αγοράς, δίνει ξανά «σήμα κινδύνου»: η ξηρασία ροκανίζει την παραγωγή και οι ποσότητες πέφτουν κάτω από τις προσδοκίες. Η Ιταλία παρουσιάζει ελαφρά ανάκαμψη στα νότια, αλλά συνολικά εξακολουθεί να απέχει από τα καλά χρόνια. Μόνη φωτεινή εξαίρεση η Τυνησία, που οδεύει σε υπερπαραγωγή άνω των 400.000 τόνων – όμως αυτό από μόνο του δεν φτάνει για να ισορροπήσει την παγκόσμια αγορά.

Οι διεθνείς οργανισμοί, όπως ο FAO, μιλούν πλέον ανοιχτά για μια χρονιά που θα κριθεί από τη ζήτηση και από τον καιρό — έναν απρόβλεπτο παράγοντα που τα τελευταία χρόνια καθορίζει όλο και συχνότερα την πορεία της αγοράς. Κι αυτό σημαίνει μόνο ένα πράγμα: το λάδι στο ράφι δύσκολα θα γίνει φθηνότερο.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, οι Έλληνες παραγωγοί αισθάνονται ότι βρίσκονται στο ίδιο έργο θεατές: αυξημένα έξοδα, μειωμένες ποσότητες, ανεπαρκείς τιμές παραγωγού και μια λιανική που ανεβαίνει χωρίς ποτέ να μεταφέρει πίσω μέρος του κέρδους στους ανθρώπους που παράγουν το προϊόν.

Αυτό που μένει να φανεί είναι αν η αγορά θα αντέξει άλλη μια δύσκολη χρονιά — ή αν η «ελιά», το σύμβολο της ελληνικής γης, θα μπει σε ακόμη πιο δύσβατα μονοπάτια στο άμεσο μέλλον.

topontiki.gr