Για ξεκάθαρη πρόθεση του Πατριάρχη Μόσχας να αμφισβητήσει τα πρωτεία του Οικουμενικού Πατριάρχη μιλά στην «Εφ.Συν.» ο αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ειρηναίος, λίγες ώρες μετά την απόφαση της Ρωσικής Εκκλησίας να μη συμμετάσχει στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδοξίας που ξεκινά αύριο στο Κολυμπάρι Χανίων.
Τάσσεται σαφώς υπέρ της οικουμενικότητας της Ορθοδοξίας συμφωνώντας με τον υπό όρους διάλογο με όλες τις Εκκλησίες και όλες τις θρησκείες, ενώ στέκεται επικριτικά απέναντι στους ιεράρχες που επέλεξαν στο παρά πέντε να απόσχουν από τη Σύνοδο, παρά τις σχετικές ομόφωνες αποφάσεις.
• Πόσο μεγάλη είναι για την Κρήτη η σημασία της διοργάνωσης της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδοξίας στο νησί;
Είναι εξαιρετική τιμή και μεγάλη στιγμή για την Εκκλησία της Κρήτης και για το νησί μας η διοργάνωση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου στον τόπο μας.
Η επιλογή έγινε με ευθύνη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και τον ευχαριστούμε γι’ αυτό, ενώ στην πρότασή του συμφώνησαν όλοι οι προκαθήμενοι.
Πρόκειται για ένα γεγονός με παγκόσμια ακτινοβολία και ελπίζουμε το μήνυμα της Συνόδου να φτάσει από την Κρήτη σε όλους τους χριστιανούς αδελφούς μας στα πέρατα της οικουμένης.
• Δεν σκιάζεται όμως το μήνυμα αυτό από την άρνηση πέντε Εκκλησιών να συμμετάσχουν;
Ασφαλώς το καλό θα ήταν να γίνει η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος όπως είχε προγραμματιστεί και αποφασιστεί ομόφωνα.
Κακώς κάποιοι ιεράρχες άλλαξαν γνώμη την τελευταία στιγμή και κατά τη γνώμη μου ακολουθούν λάθος δρόμο. Τα θέματα της Συνόδου είχαν αποφασιστεί ομόφωνα και είχαν καθοριστεί πολύ καιρό πριν.
Ξαφνικά προέκυψαν άλλα ζητήματα και ακολουθήθηκαν άλλες επιλογές.
Δεν είναι επιδίωξή μου να ασχολούμαι με τα λάθη των άλλων, όμως δεν μπορώ να μη σημειώσω τη θλίψη που προκαλεί η στάση τους, τόσο στους κληρικούς όσο και στο σεβαστό πλήρωμα της Εκκλησίας μας.
• Θεωρείτε πως με τις τελευταίες εξελίξεις αμφισβητείται ευθέως η πρωτοκαθεδρία του Οικουμενικού Πατριαρχείου;
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι πρώτο μεταξύ ίσων, με βάση τη βυζαντινή μας παράδοση και την ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Τα πρωτεία αυτά επιθυμεί να προσλάβει το Πατριαρχείο της Μόσχας και εξ αυτού του λόγου πηγάζουν οι διαφωνίες που έχουν ανακύψει.
• Φοβάστε πως μπορεί να φτάσουμε σε διχασμό εντός της Ορθόδοξης Εκκλησίας;
Δεν νομίζω πως θα φτάσουν μέχρι εκεί τα πράγματα. Θεωρώ όμως πως ο δρόμος αυτός οδηγεί σε μεγάλη λύπη το πλήρωμα της Εκκλησίας μας.
• Μεγάλη συζήτηση έχει προκαλέσει η ένταξη θεμάτων στη Σύνοδο σχετικά με τις σχέσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο, αλλά και με άλλες θρησκείες. Ποια είναι η άποψή σας;
Ασφαλώς μπορούμε να επικοινωνούμε με τον οποιονδήποτε. Και με τις άλλες χριστιανικές Εκκλησίες, όπως και με τους μουσουλμάνους, τους βουδιστές κτλ.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι Εκκλησία ελεύθερων ανθρώπων. Υπάρχει όμως μια λεπτή διαφορά. Είναι διαφορετικό να επικοινωνώ με έναν άλλο άνθρωπο και διαφορετικό να αφήσω κάποιον να μπει στη δική μου ζωή.
Ασφαλώς μπορεί να γίνει διάλογος με όλους, χωρίς όμως να προδώσουμε τις αρχές και τις βάσεις της Ορθοδοξίας. Τασσόμαστε υπέρ του ειλικρινούς και όχι του υποκριτικού διαλόγου.
• Πάντως η Εκκλησία της Ελλάδος πρόσφατα έκανε δεκτές τις ενστάσεις των πιο συντηρητικών ιεραρχών και ζήτησε να μην αποκαλείται καν «Εκκλησία» η Ρωμαιοκαθολική, ενώ υπήρξαν ενστάσεις ακόμη και για την παρουσία παρατηρητών από το Βατικανό.
Για μας η Ρωμαιοκαθολική είναι Σχισματική Εκκλησία. Θεωρούμε πως κάνουν πολύ σημαντικά λάθη, με πρώτο και σημαντικότερο το αλάθητο του Πάπα.
Κανένας άνθρωπος επί γης δεν μπορεί να διεκδικεί την απόλυτη αλήθεια. Ασφαλώς και δεν πρόκειται να ενωθούμε μαζί τους, ασφαλώς και ζητάμε να διορθώσουν τα λάθη τους αυτά.
Ωστόσο, μπορούμε να συζητάμε, και υπό αυτή την έννοια δεν βλέπω πρόβλημα στο να υπάρχει αντιπροσωπεία τους στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, που θα ακούει εμάς, αλλά φυσικά δεν θα μπορεί να επηρεάσει τις αποφάσεις μας.
• Ενόψει της Συνόδου και η Εκκλησία της Κρήτης είχε θέσει προτάσεις για συζήτηση, όπως το καθεστώς ανακήρυξης της αυτονομίας των Εκκλησιών, θέμα που σχετίζεται ασφαλώς με το ειδικό καθεστώς των Νέων Χωρών. Αν και δεν μπήκε στην ατζέντα της Συνόδου, θεωρείτε πως πρέπει να ανοίξει αυτό το ζήτημα;
Εφόσον δεν μπήκε στα προς συζήτηση θέματα, θεωρώ πως τώρα δεν μπορεί να ανοίξει και δεν πρέπει να μιλούμε για αυτό.
Τώρα όλη μας η προσοχή είναι επικεντρωμένη στο να υπάρξει κοινή γραμμή επί των συγκεκριμένων θεμάτων της Συνόδου και οι αποφάσεις που θα ληφθούν να δώσουν σωστές κατευθύνσεις στην Εκκλησία, σε μια εποχή που ο καθένας κάνει ό,τι θέλει.
• Θα έχουν όμως το απαιτούμενο κύρος οι αποφάσεις αυτές, με δεδομένη την απουσία πέντε εκ των 14 Εκκλησιών;
Όπως σας είπα και πριν, καλύτερα θα ήταν να βρίσκονται όλοι εδώ.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ
Ο αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ειρηναίος, κατά κόσμον Νικόλαος Αθανασιάδης, γεννήθηκε το 1933 στο Ρέθυμνο και φοίτησε κατά σειρά στην Εκκλησιαστική Σχολή Κρήτης (της οποίας αργότερα διετέλεσε και διευθυντής), στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και στο Κολέγιο του Αγίου Βονιφατίου στο Γουόρμινστερ της Αγγλίας. Στον αρχιεπισκοπικό θρόνο εξελέγη τον Αύγουστο του 2006, ενώ προηγουμένως ήταν μητροπολίτης Κυδωνίας και Αποκορώνου.
Έχει διατελέσει πρωτοσύγκελος της Μητρόπολης Κισάμου και Σελίνου και παλαιότερα εφημέριος του Μπρίστολ στην Αγγλία.
Έχει πλούσιο κοινωνικό έργο, ενώ τα τελευταία χρόνια αίσθηση έχει προκαλέσει η παρουσία του στις διαδηλώσεις κατά των μνημονίων και στα κινήματα των Πλατειών, σε συντονιστικά φορέων κατά της πληρωμής του ΕΝΦΙΑ, αλλά και σε διαμαρτυρίες εργαζομένων στο πλαίσιο κινητοποιήσεων του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου.
Η Εκκλησία της Κρήτης αποτελείται από την Αρχιεπισκοπή και 8 Μητροπόλεις και βρίσκεται σε ημιαυτόνομο καθεστώς, εξαρτώμενη απευθείας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Δεν έχει ιεραρχική σχέση με την Εκκλησία της Ελλάδος, καθώς η Κρήτη περιλαμβάνεται στις «Νέες Χώρες» που ενώθηκαν με την Ελλάδα μετά το 1912.
Ο αρχιεπίσκοπος Κρήτης, καθώς και ο μητροπολίτης Κισσάμου Αμφιλόχιος θα συμμετάσχουν στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδοξίας με δικαίωμα ψήφου, καθώς θα είναι τα δύο από τα 25 μέλη της αποστολής του Οικουμενικού Πατριαρχείου.