Του Δρ. Ηλία Κοπανάκη
Την ώρα που καταρρέουν εδώ και δεκαετίες οι –ισμοί, οι ιδεολογίες μετατρέπονται σε ιδεοληψίες και μαζί τους συμπαρασύρουν τους θεσμούς μεταπλάθοντάς το κοινωνικό γίγνεσθαι, αναρωτιέται κανείς ποιόν δρόμο να ακολουθήσει, από πού να πιαστεί, που να στρέψει τις δυνάμεις του και πώς εν γένει να πορευθεί.
Η Ορθοδοξία αυτά τα διλλήματα δε τα αξιολογεί ως πρωτεύοντα αφού θεωρεί ότι οι απαντήσεις τους κρύβονται στην απόκτηση του χαρίσματος της αγάπης και της διακρίσεως, μυστική δωρεά της Θείας Χάριτος. Εύκολα θα συμφωνήσει κανείς πως ο τρόπος που κάθε φορά επηρεάζει ένας άνθρωπος τον εγγύς ή ευρύτερο περίγυρό του, περισσότερο σχετίζεται με τον τρόπο ζωής του ίδιου και τη συμπεριφορά του και λιγότερο με την ιδεολογική του τοποθέτηση, την κοινωνική ή οικονομική κατάστασή του.
Αναζητώντας τον δρόμο που ο καθένας καλείται να επιλέξει, πάλι εύκολα θα συμφωνήσουμε πως αυτός πρωτίστως θα πρέπει να ευχαριστεί στο βάθος του είναι του τον ενεργούμενο, χωρίς παράλληλα ο δρόμος αυτός να δυσχεραίνει την πορεία των ανθρώπων του περίγυρού του. Κι ενώ θεωρητικά συμφωνούμε στο παραπάνω σχήμα, εύλογα αναρωτιέται κανείς, πώς είναι εφικτό κάτι τέτοιο, τη στιγμή που τα θέλω κι οι προσδοκίες, όπως και οι δρόμοι για να επιτευχθούν όλα αυτά, έχουν πολλαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια.
Η απάντηση κρύβεται μέσα μας, αποκαλείται αυθεντικό βίωμα και πρόκειται για μια δυναμική κατάσταση, μα ταυτόχρονα στάσιμη, με την έννοια της ωριμότητας και αντιληπτικής και συναισθηματικής αναγνώρισης των παθών, στη ζωή του καθενός από εμάς.
Η αυθεντική βιωτή είναι αυτή που μας επιτρέπει να πορευόμαστε με ήσυχη την συνείδησή μας, ανεξάρτητα αν φαινομενικά τα πισωγυρίσματα στη ζωή είναι τα ίδια σε ένταση και συχνότητα με εκείνα μιας νοθευμένης ζωής. Μα για να καταφέρει κάποιος να διάγει γνήσιο βίωμα θα πρέπει να γνωρίσει σε βάθος τον μεγάλο άγνωστο του καθενός από εμάς. Τον ίδιο μας τον εαυτό! Κι αυτή η συνθήκη αποτελεί κομβικό και θεμελιώδες πρόβλημα καθώς λίγοι είναι εκείνοι που αναγνωρίζουν την αξία ενός τέτοιου αγώνα, κι ακόμα λιγότεροι εκείνοι που τολμούν να εμπλακούν σε μια μάχη με τον εαυτό τους, παρά την εκ των προτέρων διαβεβαίωση ειδικών ή μη, ότι ο μοναδικός νικητής, χωρίς κανέναν ηττημένο, θα είναι ο ίδιος και τα πνευματικά θεμέλια της προσωπικότητάς του.
Αυθεντικό βίωμα χωρίς αγώνα ενάντια στα πάθη δεν υπάρχει. Όταν δεν δίνουμε περισσότερη αξία στον αγώνα παρά στη νίκη, το βίωμα δεν μπορεί να είναι γνήσιο. Όπως έχουν πει έχει μεγαλύτερη αξία ο δρόμος από τον προορισμό. Αυθεντικό είναι το βίωμα που αποδέχεται ότι η πίστη στις δυνάμεις έξω από εμάς είναι ισχυρότερη από τις δικές μας, αλλά παρόλα αυτά ακολουθούμε τον προσωπικό μας δρόμο, έκαστος εφ’ω ετάχθη. Πνευματικά αυθεντική καθίσταται η βιωτή που αντιλαμβάνεται πως αυτά που έχουμε πάρει είναι πολύ περισσότερα όσων έχουμε δώσει. Αυθεντικό καθίσταται το βίωμα που εναγκαλίζεται τις προσδοκίες, τους φόβους και τα λάθη των άλλων σε τέτοιον τουλάχιστον βαθμό που τα αντίστοιχα δικά μας τα έχει αποδεχθεί η κοινωνία σαν σώμα κατά την παρουσία μας σε αυτήν.
Η αυθεντική βιωτή θέλει νου απλό και καθαρή καρδιά. Έτσι μόνο πετυχαίνει κανείς άδολη βιωτή κι αυθόρμητη. Το αυθεντικό βίωμα είναι πάντα προσωπικό. Τόσο που στο τέλος ανακαλύπτεις ότι το αυθεντικό βίωμα δε συνίσταται από συγκεκριμένες συμπεριφορές, στάσεις ζωής και επιλογές, αλλά πρόκειται περισσότερο για πνευματική, προσευχητική και μυστική συνουσία με τον κατ’ εικόνα συνάνθρωπο. Αυθεντικός είναι εκείνος δίπλα στον οποίο μπορεί να ζει και να αναπαύεται ο άλλος.
Το αυθεντικό ανθρώπινο βίωμα δε χάνει την υπόστασή του μπροστά σε κανένα πάθος, σε καμιά ανθρώπινη δυσκολία ή περίσταση. Στον θάνατο, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τον πόλεμο, την αδικία, όπου η ανθρώπινη αξία εκμηδενίζεται, οπουδήποτε, το αυθεντικό βίωμα λειτουργεί ακόμα και τότε, με σκοπό την ένωση και όχι το διαχωρισμό, τη συνύπαρξη και όχι την μοναξιά της ψυχής, την κατανόηση και δεκτικότητα και όχι τον φόβο και την άρνηση του ανθρώπινου προσώπου.
Το αυθεντικό βίωμα αναφέρεται στον τρόπο της ζωής εκάστου ανθρώπου και δεν αποτελεί παντιέρα αληθείας που ψάχνει οπαδούς και μιμητές. Το αυθεντικό βίωμα δεν μπορεί να συνυπάρξει με τη «δήθεν» στάση ζωής, την απατηλή και πλασματική στάση ζωής, που σβήνει στα στενόχωρα παραβάν. Το αυθεντικό βίωμα είναι το έντιμο ανθρώπινο και αληθινό βίωμα, με την παράλληλη συστολή του είναι μπροστά στο μεγαλείο του ταπεινού Ιησού-Θεού.