Το Διεθνές Ινστιτούτο της Στοκχόλμης για την Ειρήνη διαπιστώνει αυξητικές τάσεις πρώτη φορά σε μια πενταετία. Αν κάποιος είχε την παραμικρή αμφιβολία για το ότι ζούμε σε… ενδιαφέρουσες εποχές (κατά την κινέζικη κατάρα), τα στοιχεία για τις πωλήσεις οπλικών συστημάτων ανά τον κόσμο που παρουσίασε πρόσφατα το διεθνές ινστιτούτο της Στοκχόλμης για την ειρήνη (Stockholm International Peace Research Institute – SIPRI) μάλλον δεν αφήνουν κανένα ερωτηματικό.
Τα στοιχεία για το 2016 είναι εντυπωσιακά: πρώτη φορά από το 2010 οι παγκόσμιες πωλήσεις οπλικών συστημάτων παρουσιάζουν αύξηση, με τις ΗΠΑ να παίρνουν τη μερίδα του λέοντος και διάφορες ευρωπαϊκές χώρες να ακολουθούν κατά πόδας στην αγορά θανάτου και καταστροφής, ενώ το ινστιτούτο εκτιμά ότι η τάση παρέμεινε αυξητική και κατά τη διάρκεια του 2017.
Ιλιγγιώδη ποσά
Σύμφωνα με το SIPRI, ο συνολικός τζίρος των βασικών μεγάλων εταιρειών που πωλούν οπλικά συστήματα και υπηρεσίες στρατιωτικού περιεχομένου έφθασε το 2016 τα 374,8 δισ. δολάρια, αυξημένος κατά 1,9% σε σχέση με το 2015 και κατά 38% σε σχέση με το 2002, οπότε το ινστιτούτο άρχισε να δημοσιοποιεί τις μελέτες του για τις παγκόσμιες πωλήσεις όπλων. Το SIPRI σημειώνει ότι το 2016 παρατηρείται πρώτη φορά αύξηση στις πωλήσεις οπλικών συστημάτων ύστερα από μια πενταετία κάμψης, ενώ αναλυτές ανά τον κόσμο θεωρούν ότι η συγκεκριμένη τάση θα συνεχιστεί και το 2017.
Όσον αφορά τις χώρες από τις οποίες προέρχονται τα οπλικά συστήματα που έκαναν ακόμα πιο πλούσιες τις εταιρείες όπλων, προφανώς δεν προκαλεί σοκ το γεγονός ότι το 58% ανήκει στις ΗΠΑ, ενώ την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν η Βρετανία (9,6%), η Ρωσία (7,1%), η Γαλλία (5%) και διάφορα ευρωπαϊκά κονσόρτσιουμ (4,2%). Αξίζει να σημειωθεί ότι από τον κατάλογο απουσιάζει η Κίνα, η οποία, ωστόσο, σταδιακά μετατρέπεται κι εκείνη σε σημαντικό «παίκτη» στην κατασκευή και πώληση σύγχρονων οπλικών συστημάτων.
Οι αμερικανικές εταιρείες οπλικών συστημάτων και στρατιωτικών υπηρεσιών αύξησαν κατά 4% τον τζίρο τους το 2016 σε σχέση με το 2015, ο οποίος ανήλθε στα 217 δισ. δολάρια, ενώ συνολικά ο τζίρος των εταιρειών που προέρχονται από τη δυτική ευρώπη, σύμφωνα με τα στοιχεία του SIPRI, έφθασε στα 91,6 δισ. δολάρια, αυξημένος κατά 0,9% σε σχέση με το 2015.
Το ενδιαφέρον, ωστόσο, βρίσκεται στις… λεπτομέρειες, καθώς εταιρείες από τη Γαλλία και την Ιταλία, αλλά και πολυεθνικά κονσόρτσιουμ κατέγραψαν μείωση του τζίρου τους, ενώ Βρετανία και Γερμανία είδαν τον τζίρο των εταιρειών οπλικών συστημάτων τους να αυξάνεται σημαντικά: η αύξηση των πωλήσεων οπλικών συστημάτων από τη Γερμανία ήταν 6,6% και αφορούσε κυρίως θωρακισμένα οχήματα και επίγεια συστήματα που πουλήθηκαν σε χώρες της ευρώπης, της μέσης Ανατολής και της Νοτιοανατολικής Ασίας. οι πωλήσεις όπλων βρετανικών εταιρειών αυξήθηκαν κατά 2% μέσα στο 2016, παρά την απόφαση της χώρας να αποχωρήσει από την ε.ε.
Η Ρωσία και οι άλλοι
Σύμφωνα με τα στοιχεία του SIPRI, η Ρωσία παρέμεινε και το 2016 ένας ισχυρός παίκτης στις παγκόσμιες πωλήσεις όπλων, ωστόσο φαίνεται ότι ο αυξητικός ρυθμός των πωλήσεων αρχίζει να φρενάρει: το 2016 οι πωλήσεις ρωσικών οπλικών συστημάτων αυξήθηκαν κατά 3,8% και ο τζίρος τους έφθασε τα 26,6 δισ. δολάρια, ωστόσο ήταν χαμηλότερος από το β 2015, γεγονός που αποδίδεται στα συνολικά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα.
Όσον αφορά δε τις «αναδυόμενες» αγορές (έτσι ονομάζει το SIPRI χώρες όπως η Βραζιλία, η Ινδία, η Τουρκία κ.λπ.), φαίνεται ότι ο Κιμ Γιονγκ Ουν και η επιθετικότητά του έχουν ευνοήσει τα μάλα τον νότιο γείτονά του: η Νότια Κορέα κυριάρχησε μεταξύ των χωρών αυτών καταγράφοντας αύξηση του τζίρου των εταιρειών όπλων της κατά 20,6% και φθάνοντας τα 8,4 δισ. δολάρια σε πωλήσεις, αν και, προφανώς, εξοπλίζεται και η ίδια για να αντιμετωπίσει τον εκ του βορρά κίνδυνο.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι μειώσεις στις πωλήσεις οπλικών συστημάτων καταγράφηκαν για τις εταιρείες που έχουν ως έδρα χώρες με παράδοση στην κατασκευή όπλων, όπως η Ιαπωνία, το Ισραήλ, ο Καναδάς και η Αυστραλία. Η συνολική μείωση πωλήσεων σε αυτές τις χώρες ήταν 1,2% για το 2016, ενώ η μεγαλύτερη μείωση καταγράφηκε στην ιαπωνία (-6,4%). Για το SIPRI το μεγάλο ερώτημα παραμένει η κίνα, καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με τις πωλήσεις οπλικών συστημάτων από τη χώρα αυτή. Ωστόσο αναλυτές εκτιμούν ότι εταιρείες οπλικών συστημάτων της χώρας βρίσκονται μεταξύ των 20 μεγαλύτερων στον κόσμο.
Αύξηση εξοπλιστικών δαπανών
Όσον αφορά τις παγκόσμιες εξοπλιστικές δαπάνες για το 2016, αυτές έφθασαν συνολικά τα 1,69 τρισ. δολάρια, αυξημένες κατά 0,4% σε σχέση με το 2015, με τις ΗΠΑ να βρίσκονται στην κορυφή των δαπανών αυτών, ακολουθούμενες από την κίνα και τη Ρωσία.
Όπως σημειώνουν αναλυτές του SIPRI, σε γενικές γραμμές οι πτωτικές τιμές στο πετρέλαιο επέδρασαν ανασχετικά στις συνολικές πωλήσεις όπλων για το 2016, ενώ ειδικά για τη Ρωσία ρόλο στην επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των τζίρου των εταιρειών οπλικών συστημάτων έπαιξαν και οι κυρώσεις που της έχουν επιβληθεί από ΗΠΑ και ε. ε. Πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι από τα στοιχεία του SIPRI και ‘ αναλύσεις ειδικών του ινστιτούτου προκύπτει ότι οι μεγαλύτεροι πελάτες των εταιρειών οπλικών συστημάτων είναι τα υπουργεία Άμυνας των ίδιων των χωρών προέλευσής τους.