Εκπληκτικός και προκλητικός ο τίτλος του νέου βιβλίου του Σπύρου Καστανάκη.
Ο αγαπητός φίλος Σπύρος Καστανάκης με τη δυνατή κι ανήσυχη ψυχή είναι ένας γνήσιος κωρυκαίος κάτοικος (Πλάτανος Φαλάσαρνα). Συνεκδοχικά, κωρυκαίος κάτοικος σήμαινε ωτακουστής, κατάσκοπος των πλοίων που αγκυροβολούσαν στο Κωρύκιον.
Με τη διαφορά ο συγγραφέας κατασκοπεύει τη ζωή. Ακούει, ψάχνει, ερευνά ρίζες, κορυφές, σπηλιές, παράλια. Η δίψα του για γνώση, αίτια και αιτιατά σημαίνοντα και σημαινόμενα τον βασανίζουν. Υποφέρει για τον αερό που αφανίζεται και για τη γενιά του καπετάν Μιχάλη που δύει.
Επιστήμες, μεγάλες έδρες, τίτλοι, αξιώματα, βραβεία, δεν τον γεμίζουν. Συνταξιούχος γίνεται πρόεδρος Κοινότητας στο χωριό του. Πολιτεύεται, γράφει, προσφέρει…
Όλ’ αυτά τον οδήγησαν στη συγγραφή του βιβλίου που τον αφορούσε χρόνια.
Από το Λαβύρινθο της συνείδησης στην οθόνη της μνήμης.
Συνείδηση και μνήμη, ψυχικό και νοητικό στοιχείο. Βαθιά γνώση, ηθικός κριτής η συνείδηση δαιδαλώδη τα παλάτια της. Οθόνη μνήμης με προβολή πεπραγμένων, πόσα έγιναν, πότε έγιναν, γιατί έγιναν, πόσα δεν έγιναν και γιατί δεν έγιναν αλλιώς. Αυτοέλεγχος, λεπτά και βαριά ερωτηματικά, δύσκολο έργο των μεγάλων ψυχών.
Δύσκολος δρόμος που τον φωτίζει ο συγγραφέας με το δικό του διδασκαλικό, χειρουργικό τρόπο. Ρίχνει φως στους δαιδαλώδεις σκοτεινούς διαδρόμους του δικού του Λαβυρίνθου, όμως ξυπνά και τη δική μας συνείδηση που ακολουθούμε.
Παρουσιάζει τη ζωή του με αγωνία, κριτικά, καίγεται και φωτίζει τη πορεία διδάσκει.
Ο πρόλογος εκπληκτικός ελευθερώνει πολλά ελατήρια του θυμικού και νοητικού πεδίου. Φυσικά και του δικού μας λες και είναι γραμμένο για μας.
Το έργο περιλαμβάνει τρία κεφάλαια.
Α)Από το κωμικοτραγικό παραμύθι που λέγεται ζωή. Αιώνια ερωτηματικά στην αντικειμενικότητα της ζωής, κωμικότητα, τραγικότητα και παραμύθι.
Β)Από την Οδύσσεια ενός χειρουργού.
Μισός αιώνας χαράς, ευθύνης, αγωνίας και οδύνης. Εδώ παρουσιάζει τη δική του επαγγελματική οδύσσεια, με όλα τα παρελκόμενα.
Γ)Επιστροφή στην Ιθάκη μου.
Στον τόπο της γέννησης του πως την είδε; Πώς την βρήκε, πώς την ήθελε…
Το ποίημα περιλαμβάνει ακόμη προσωπική άποψη του συγγραφέα για τον γιατρό της εποχής μας, εκείνους, ομιλίες, επιστολές.
Σ’ όλο το έργο προπορεύεται η ψυχή (συνείδηση).
Πάλι διδακτικά και χειρουργικά μπαίνει στον ψυχικό κόσμο, κάνει ανατομία και όλον αυτό τον αέρινο, ακαθόριστο ψυχικό κόσμο τον μορφοποιεί, τον αισθητοποιεί και τον προβάλλει στην οθόνη του νου (μνήμη) του κάθε νου, σαν να κάνει μάθημα σε αμφιθέατρο πανεπιστημίου, απλά και κατανοητά.
Φίλτατε Σπύρο,
Για να φτάσεις στην Ιθάκη πρέπει να επιλέξεις το δυσκολότερο δρόμο. Η Ιθάκη είναι αγώνας, είναι διαδρομή, δεν είναι προορισμός.
Ο μεγάλος Θείος Οδυσσεύς ήταν ένας μέσα στους πολλούς. Θα χανόταν κι αυτός σαν τους πολλούς. Τον έσωσε ο ποιητής. Η ποίηση του Ομήρου έγινε θάλασσα τον τύλιξε και τον πήρε.
Τον ταξιδεύει ακόμη και θα τον ταξιδεύει πάντα γιατί σ’ αυτή τη θάλασσα δεν υπάρχει Ιθάκη. Εμείς υπάρχουμε μόνο για τον αγώνα της Ιθάκης.
Πυρπολητή του λογισμού μεγάλε ασυμβίβαστε, ακαταπόνητε Σπύρο, γύρισες στην Ιθάκη των παιδικών σου χρόνων. Τη Μεγάλη Ιθάκη την ψάχνεις ακόμη. Φαίνεται, σ’ όλα σου τα έργα. Η ασίγαστη, αξεδίψαστη αγωνία σου είναι πανταχού παρούσα. Αυτό είναι το μεγαλείον της δικής σου Οδύσσειας. Δεν καταδέχτηκες ποτέ να καταταγείς στο στρατόπεδο των βολεμένων ή των αργόσχολων, ούτε των κερδώων…
Δεν είναι αυτό το έργο ένα βιβλίο που το διαβάζεις για να περάσει η ώρα. Είναι ένα έργο πνοής, ζωής, ψυχής και πολυποίκιλης δράσης.
Είναι ένα απόσταγμα κυρίως από τον ψυχικό ανθώνα του Σπύρου Καστανάκη. Είναι ένα βιβλίο αποκαλυπτικό, απολογιστικό, όχι για να κλείσει ταμείο, αλλά για να βρεις το ωραίο και το αληθινό για δράση αρετής.
Γιατί διαφαίνεται ότι όλα τα παιδιά του Ηρακλή είναι γεννημένα για άθλους.
Αυτή είναι η αγωνία του συγγραφέα, αυτή η επιμονή, η αντοχή. Αυτό το Ηράκλειο πείσμα του για το καλύτερο είναι και το πιστοποιητικό της Οδύσσειας πορείας του.
Δέος, χαρά για μένα που τον γνώρισα από τα βιβλία του και ακόμη μεγαλύτερη χαρά που αξιώνομαι να γράψω για αυτές τις ταπεινές μου σκέψεις. Μας βάζει στα δύσκολα αλλά και στα πολύ ωραία, τον ευχαριστούμε γι’ αυτό.
Να έχει υγεία και για δυσκολότερα, γιατί η δύναμη της ψυχής του είναι αστείρευτη, το άρωμα του πηγαίο.
‘’Καυγά με το βασιλικό άρχιξε πάλι ο Κρίνος ζηλεύει ντου στις ευωδιές, για δε μυρίζει εκείνος’’.
Για γρήγορη ανάρρωση του βαθιές και καθολικές οι ΕΥΧΕΣ Μας.
Μανόλης Κ. Κογχυλάκης