Του πατρός – Αρχιμανδρίτου διακεκριμένου συγγραφέως και βαθυστόχαστου Θεολόγου ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ
Διακαώς ανήσυχος, ως αλογόμυγα παρομοιάζεται και ο Σωκράτης, ανησυχεί και ενοχλεί ο πατήρ Ιγνάτιος όχι μόνο διδακτικά κατά την χριστιανική διδασκαλία.
Ο συμπυκνωμένος λόγος του, συχνά μας παρέχεται σε βαθυστόχαστα κείμενα δοκίμια σκέψης και ζωής ως η νέα έκδοση «Της ψυχής το σκότος».
Η πίσω όψη της ψυχής ως του φεγγαριού σκοτεινή και αόρατη. Αν ο Θεός είναι Φως, Φως εκ φωτός, όπου απουσιάζει ο Θεός είναι σκότος.
Αχαριστία – αγνωμοσύνη – προδοσία: Ο π. Ιγνάτιος ανατρέχει στην παλαιά και την καινή Διαθήκη και τεκμηριώνει όσα γράφει καλώντας όλους σε αυτογνωσία.
Η Χριστιανική αποκάλυψη είναι συνέχεια και της Ελληνικής εναγώνιας φιλοσοφικής αναζήτησης «Της Μεταφυσικής». Έννοιες όπως ο άνθρωπος ως αξία, το χρήμα ως μέσον, τα υψηλότερα ιδανικά φιλοπατρίας, τιμιότητας, φιλίας έχουν εκφρασθεί. Οι μεγάλες κακίες: Η αλαζονεία, γεννά την ύβρη και η ύβρις προκαλεί τους Θεούς. Η νέμεσις των θεών δεν θα αφήσει ατιμώρητους τους υβριστές. Η τίσις είναι η δικαίωση, είναι η κάθαρση που επιζητεί και το περί «Δικαίου» αίσθημα.
Και αν εκ Θεού η ανθρώπινη Φύση, εξ ορισμού – προπατορικό αμάρτημα – ήτοι το τίμημα της ελευθερίας – εμπεριέχει τον κίνδυνο της επιλογής. Άρα η πρώτη αμαρτία είναι το τίμημα του να αποφασίζεις ελεύθερα.
Η ιστορία του Ιούδα πέρα από όποιο προορισμό δεν απαλλάσσεται της προσωπικής ευθύνης. «Ότε οι ένδοξοι μαθητές εν τω νηπτήρι του Δείπνου εφωτίζοντο, τότε Ιούδας ο δυσεβής φιλαργυρίας νοσήσας εσκοτίζετο…». Οι μεν διδασκόμενοι εφωτίζοντο, ο δε νοσήσας από φιλαργυρία ή όποια άλλη αιτία – νόσον – εσκοτίζετο. Η αδιάκοπη πάλη Φως σκότος.
Τι να ζητήσωμεν από τους ανθρώπους, όταν και μετά την προδοσίαν του Ιούδα οι μαθητές πάντες αφέντες αυτόν τον Κύριον έφυγαν.
Οι ίδιοι όμως φωτισθέντες υπό του αγίου πνεύματος και πιστεύσαντες γίνονται Απόστολοι – μάρτυρες της Αληθείας.
Η Αλήθεια δεν είναι μια αυταπόδεικτη αποδοχή όλων όσων διδασκόμεθα, ούτε βέβαια και η πίστις, αντίληψη που παρασύρει κοσμικούς και εκκλησιαστικούς άρχοντες σε δογματικά αποφθέγματα.
Ο Σωκράτης διατυπώνει την αρχήν «ουδείς εκών κακός».
Η κακία, η αμαρτία είναι άγνοια του αγαθού και η Αρετή κατά Πλάτωνα είναι διδακτή. Οι Επαΐοντες – οι γνωρίζοντες – δικαιούνται να έχουν γνώμην. Γνώμη χωρίς γνώση, χωρίς τεκμηρίωση είναι η σύγχυση που δίδαξαν τον λαό παλιότεροι και σύγχρονοι δημαγωγοί. Εκείνοι που οδηγούν τον λαό συμπαρασύροντάς τον με τα ψέματα «συνθήματα» προς τα δικά τους συμφέροντα. Αυτός ο όχλος που αναφέρεται και στο Ευαγγέλιο μεταστρέφεται μέσα σε λίγες μέρες από το Ωσανά, στο άρον άρον Σταύρωσον αυτόν! Ο όχλος είναι το αποτέλεσμα της αμάθειας – σκότος. Η γνώση, από τη σωστή παιδεία άγει στο φως.
Η αναζήτηση του ανθρώπου είναι θα λέγαμε κεντρικό θέμα του βιβλίου, αφού της ψυχής το σκότος αφανίζει την προσωπικότητα αυτό που ο Μένανδρος αποκαλεί : «Ως χαρίεν εστ’ άνθρωπος όταν άνθρωπος ή». Ζητούμενο, η ανθρωπιά, και από τον σωτήρα Ιησού στην Ευαγγελική περικοπή του παραλυτικού και σε πολλά άλλα περιστατικά «Κύριε άνθρωπον ουκ έχω».
Άνθρωπος χωρίς αγάπη μεταξύ των άλλων κατά τον Απ. Παύλο χαλκός ηχών και κύμβαλο αλαλάζον…Χωρίς αγάπη, χωρίς την ψυχική εκείνη αρετή χωρίς την άσκηση που φωτίζει το πνεύμα, εκδηλώνεται η αχαριστία, η αμαρτία, το λάθος, ο εγωισμός που πληγώνει τους άλλους ενώ προσωρινά υψώνει εγωιστικά τον αχάριστο στην ματαιοδοξία της κενής σκοτεινής του ψυχής.
Αχαριστία, δολιότης, απάτη, κολακεία είναι έννοιες που αναλύονται και τεκμηριώνονται έτσι που ο αναγνώστης να οδηγείται στην αυτογνωσία εκείνη που βοηθά να ξεχωρίζομε πότε οι ενέργειές μας είναι υποκριτικές. Πως με την υποκρισία διαστρέφομε την αλήθεια, πως με την πονηριά υπηρετούμε το κακό, την αμαρτία, το αντίθετο από το θεϊκό πρόσταγμα ήτοι το έργο του διαβόλου.
Αναφερόμενος πολλάκις και στους αρχαίους φιλοσόφους επιζητεί σ’ όλο το έργο του την αλήθεια εκείνη που και κατά τον Πλάτωνα ‘’Αλήθεια πάντων μεν αγαθών θεοίς ηγείται, πάντων δ’ ανθρώποις». Δηλαδή η αλήθεια οδηγεί και τους Θεούς και τους ανθρώπους.
Άλλη επίσης αρετή που αναλύεται, είναι η αξία της Φιλίας και μάλιστα η πνευματική σχέση που πρέπει να ενώνει τους ανθρώπους. Η διαφοροποίηση της φιλίας από τα στενά συμφέροντα.
Τέλος η Ευγνωμοσύνη προς τον Θεόν και τους ανθρώπους δεν παρατίθενται ακροθιγώς είναι δοκίμια και μαρτυρία ζωής ενός πνευματικού ανθρώπου και ιερωμένου, που εξακολουθεί να υπηρετεί τον Θεό και να αγαπά πάντα τους ανθρώπους. Ο π. Ιγνάτιος συνεχίζει να αγωνίζεται και να αγωνιά δι’ εαυτόν και όλους εμάς. Τον Ευχαριστούμε και του ευχόμεθα υγεία και δύναμη.
Γεώργιος Α. Πευκιανάκης
Φιλόλογος – τ. Λυκειάρχης