Σε «αγώνα δρόμου» πρέπει να επιδοθεί το δημόσιο, και σε επόμενη φάση οι εμπλεκόμενοι ανάδοχοι κατασκευαστές, για την προώθηση των απαραίτητων κινήσεων που σχετίζονται με την πρόοδο του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ).
Οι διεργασίες και οι… εργασίες συνδέονται και με το μεγάλο χρηματοδοτικό πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης (ΤΑ), το οποίο στηρίζει με σχεδόν μισό δισ. ευρώ την ανάπτυξη ενός νέου, σύγχρονου και ασφαλούς αυτοκινητόδρομου από τα Χανιά (ή μάλλον τον Κίσσαμο καθώς έχει ενεργοποιηθεί η προαίρεση για το τμήμα Κίσσαμος – Χανιά, που «κουμπώνει» με την παραχώρηση) έως και τον Άγιο Νικόλαο (την ώρα βέβαια που πληθαίνουν οι «φωνές» που ζητάνε επέκταση προς τα ανατολικά, μέχρι τη Σητεία).
Κατά συνέπεια, και επειδή τα ορόσημα που σχετίζονται με το Ταμείο Ανάκαμψης είναι «σφιχτά», όπως αναφέρει το insider.gr, δεν υπάρχουν (άλλα) περιθώρια για «σπατάλη χρόνου», σε μια συγκυρία στην οποία αναμένεται εδώ και καιρό η υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης, δηλαδή η συμβασιοποίηση του βασικού τμήματος «Χανιά-Ηράκλειο» (157 χλμ.), όπου από πέρυσι τον Ιανουάριο υπάρχει προτιμητέος επενδυτής, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.
Εκκρεμότητες και (μικρή) πρόοδος
Θεωρητικά, βρισκόμαστε σε μια φάση ολοκλήρωσης χρηματοδοτικών διεργασιών και οριστικοποίησης συμβάσεων, με τον ανάδοχο – παραχωρησιούχο να περιμένει την υπογραφή της σύμβασης, την οποία αρκετές φορές ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρ. Σταϊκούρας, έχει προσδιορίσει για τις αρχές (πλέον) του 2025, ίσως εντός του πρώτου τριμήνου.
Ήδη έχουν δοθεί κάποιες σχετικές παρατάσεις αναφορικά με την περίοδο Οριστικοποίησης Συμβατικών Εγγράφων, τη διάρκεια ισχύος της εγγυητικής επιστολής (π.χ. μέχρι τις 30-04-2025) του προσωρινού αναδόχου, την παράταση ισχύος της προσφοράς του καθώς και των επιστολών δανειακής υποστήριξης της Επικαιροποιημένης Ενδιάμεσης Χρηματοδότησης Περιόδου Οριστικοποίησης μέχρι τις 31-03-2025.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, αναφέρει το ίδιο δημοσίευμα, επιβεβαιώνεται ότι είναι «μια δύσκολη πίστα» ο ΒΟΑΚ, ιδίως η παραχώρηση, άνω των 2-2,5 δισ. ευρώ, κι ενώ, ως γνωστόν, έχει γενικότερα ως έργο τα «θέματά» του, είτε με τις απαλλοτριώσεις που δεν προχωρούν, είτε με τις δικαστικές προσφυγές από δήμους, είτε με ζητήματα που μπαίνουν στο τραπέζι τεχνικής φύσεως (στο έτσι και αλλιώς δύσκολο project), με αντιπλημμυρικά, κυκλοφοριακά, χαράξεις κ.α.
Μεταξύ των σοβαρών θεμάτων είναι και τα «καμπανάκια» για τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.
Στα δύο άλλα «κομμάτια» του ΒΟΑΚ, τα τμήματα Χερσόνησος – Νεάπολη (ΣΔΙΤ, των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, AKTOR) και Νεάπολη – Αγ. Νικόλαος (δημόσιο έργο, από AKTOR) έχουν ξεκινήσει κάποιες αρχικές εργασίες και υπάρχει μια σχετική πρόοδος, αν και στην αγορά δεν υπάρχει μεγάλη αισιοδοξία ότι θα επιτευχθούν οι γενικοί στόχοι και τα χρονοδιαγράμματα, ενώ δεν έχουν λείψει προβλήματα με απαλλοτριώσεις, δικαστικές καθυστερήσεις, περιβαλλοντικά, μετατοπίσεις δικτύων κ.α.
Το Ταμείο Ανάκαμψης
Στην αγορά γίνεται λόγος για ανάγκη επίσπευσης συνολικά, βάζοντας στο κάδρο την παραχώρηση, ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα με τους πόρους του ΤΑΑ, με την κυβέρνηση να ευελπιστεί ότι στο τέλος δεν θα χαθούν κονδύλια.
Αν και αυτό αποτελεί μια «δύσκολη εξίσωση», καθώς, δεν λείπουν οι ανησυχίες ιδίως για τα 200 εκατ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης που αναλογούν στην παραχώρηση «Χανιά – Ηράκλειο» (35 χρόνια διάρκεια, εκ των οποίων έως πέντε χρόνια είναι η περίοδος μελετών – κατασκευών), στην οποία προβλέπονται και τα γνωστά «σκιώδη» διόδια (με επιδότηση από το κράτος). Με τα αρχικά ορόσημα να «γράφουν» περί προόδου 15% το 2025.
Το insider.gr αναφέρεται και σε τροποποιήσεις του ΒΟΑΚ αναφορικά με το Ταμείο Ανάκαμψης, που προκύπτουν από αποφάσεις του υπ. Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Κάποιες αφορούν σε αποτύπωση συνέργειας / συμπληρωματικότητας, άλλες σε επικαιροποίηση (απολογιστικά) της ετήσιας κατανομής του Χρηματοδοτικού Σχεδίου (για το έτος 2024), άλλες σε διορθώσεις, αλλαγή στοιχείων Φορέα Χρηματοδότησης και προσθήκη του ποσού Ιδιωτικής Χρηματοδότησης στο Χρηματοδοτικό Σχέδιο, άλλες, όπως π.χ. για την παραχώρηση Χανιά – Ηράκλειο, και σε ορθή αποτύπωση της ιδιωτικής χρηματοδοτικής συμβολής του έργου αλλά και σε μετάθεση της καταληκτικής ημερομηνίας λήξης του έργου κατά έξι (6) μήνες, ήτοι για τις 30/06/2026.
Στις αποφάσεις, αποτυπώνεται και η συνολική χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης που προσεγγίζει το μισό δις ευρώ, ειδικότερα προς τα 430 εκατ. ευρώ. Όπως αναφέρεται στα σχετικά έγγραφα, για το έργο «Χανιά – Ηράκλειο» η δημόσια δαπάνη του έργου που προτείνεται για εγγραφή στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ανέρχεται σε ποσό ύψους 200 εκατ. ευρώ (Ταμείο Ανάκαμψης), με την ιδιωτική συμμετοχή σε 882,2 εκατ. ευρώ.
Για το έργο «Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση, Λειτουργία, και Συντήρηση του τμήματος Χερσόνησος – Νεάπολη, με Σ.Δ.Ι.Τ.» το ίδιο ποσό (Ταμείο Ανάκαμψης) ανέρχεται σε 90 εκατ. ευρώ, με την ιδιωτική συμμετοχή σε 191,23 εκατ. ευρώ. Ενώ για υπο-έργο «Μετατροπή σε αυτοκινητόδρομο του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης τμήμα: Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος στη Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου» η δημόσια δαπάνη του έργου που προτείνεται για εγγραφή στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ανέρχεται σε ποσό ύψους 200 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων 8 εκατ. για απαλλοτριώσεις), με τη συνεισφορά του RRF να είναι 137 εκατ., τα 36,7 εκατ. περίπου να αφορούν σε ΠΔΕ – ΦΠΑ (και πάνω από 36 εκατ. σε ΠΔΕ – άλλο).
