Ηκρίση νερού στη Λωρίδα της Γάζας έχει εξελιχθεί σε μία από τις πιο οξείες και σοβαρές διαστάσεις της ευρύτερης ανθρωπιστικής καταστροφής που λαμβάνει χώρα στην περιοχή, μετά από 22 μήνες συνεχών στρατιωτικών επιχειρήσεων από το Ισραήλ.
Ενώ η διεθνής κοινότητα επικεντρώνει την προσοχή της στη ραγδαία επιδείνωση της πείνας και την εμφάνιση συνθηκών λιμού, όπως επισημαίνουν διεθνείς οργανισμοί, η έλλειψη πρόσβασης σε καθαρό και ασφαλές νερό αποτελεί εξίσου κρίσιμο και θανατηφόρο πρόβλημα, όπως γράφει το Reuters.
Κάθε μέρα, χιλιάδες Παλαιστίνιοι, εξαντλημένοι από την πείνα και τη συνεχή ανασφάλεια, αναγκάζονται να διασχίζουν ερείπια και κατεστραμμένους δρόμους για να προμηθευτούν νερό για πόση και καθαριότητα.
Το νερό που καταφέρνουν να συλλέξουν, σε πολλές περιπτώσεις, είναι ελάχιστο και σε επίπεδα πολύ κάτω του ελάχιστου απαραίτητου για την ανθρώπινη υγεία. Σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς βοήθειας, η κατάσταση αυτή ισοδυναμεί με καθημερινό αγώνα επιβίωσης, με τις επιπτώσεις στην υγεία και την αξιοπρέπεια των κατοίκων να είναι καταστροφικές.
Αν και κάποια ποσότητα νερού παρέχεται από μικρές μονάδες αφαλάτωσης που διαχειρίζονται ανθρωπιστικές οργανώσεις, η πλειοψηφία του νερού προέρχεται από πηγάδια που αντλούν νερό από έναν υδροφόρο ορίζοντα που είναι ήδη αλμυρός και επιπλέον έχει επιβαρυνθεί από λύματα και χημικές ουσίες που έχουν διαρρεύσει μέσα από τα ερείπια των κατεστραμμένων κτιρίων.
Η επιμόλυνση αυτή έχει οδηγήσει σε έξαρση ασθενειών όπως η διάρροια και η ηπατίτιδα, προσθέτοντας ένα ακόμη στρώμα απειλής για την υγεία των κατοίκων της Γάζας.
Η ισραηλινή στρατιωτική υπηρεσία Συντονισμού Κυβερνητικών Δραστηριοτήτων στα Εδάφη (Coordinator of Government Activities in the Territories – COGAT), υπεύθυνη για τον συντονισμό της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, δήλωσε πως λειτουργεί δύο αγωγούς που παρέχουν εκατομμύρια λίτρα νερού ημερησίως προς τη Γάζα.
Ωστόσο, Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι στον τομέα του νερού υποστηρίζουν ότι οι αγωγοί αυτοί δεν λειτουργούν τις τελευταίες εβδομάδες.
Η διακοπή της παροχής νερού και ηλεκτρικού ρεύματος από το Ισραήλ στην αρχή του πολέμου, και η μερική επαναφορά της παροχής μεταγενέστερα, έχουν αφήσει πίσω τους ένα δικτυακό σύστημα σωληνώσεων κατεστραμμένο, με αποτέλεσμα τη μη αποτελεσματική μεταφορά του νερού ακόμα και όταν αυτό είναι διαθέσιμο.
Η πλειοψηφία των υποδομών ύδρευσης και αποχέτευσης έχει καταστραφεί, ενώ οι αντλίες που αντλούν νερό από τον υδροφόρο ορίζοντα εξαρτώνται από μικρές γεννήτριες, για τις οποίες σπανίζει πλέον το καύσιμο.
Το COGAT αναφέρει πως ο ισραηλινός στρατός έχει επιτρέψει τον συντονισμό με οργανώσεις βοήθειας για την εισαγωγή εξοπλισμού προς συντήρηση της υδάτινης υποδομής. Παρά τις δηλώσεις αυτές, η πραγματικότητα στο έδαφος δείχνει πως οι προσπάθειες αυτές είναι τουλάχιστον ανεπαρκείς, καθώς οι βασικές ανάγκες εκατομμυρίων ανθρώπων δεν καλύπτονται.
Ο 23χρονος Μοάζ Μουχαϊμάρ, πρώην φοιτητής πανεπιστημίου πριν τον πόλεμο, περιγράφει τη δική του καθημερινή ρουτίνα ως αγώνα επιβίωσης. Αναγκάζεται να περπατά περίπου ένα χιλιόμετρο και να περιμένει σε ουρά για περίπου δύο ώρες για να γεμίσει τα δοχεία του με νερό. Συχνά επαναλαμβάνει τη διαδικασία αυτή τρεις φορές την ημέρα, τραβώντας έναν μεταλλικό καροτσάκι πάνω σε ανώμαλο και κατεστραμμένο έδαφος. Κουβαλά δύο μεγάλα μπιτόνια με πολύ αλμυρό νερό για καθαριότητα και άλλα δύο μικρότερα με σχετικά καθαρό νερό για κατανάλωση. «Πόσο ακόμη θα ζούμε έτσι;» αναρωτιέται, αντικατοπτρίζοντας τη βαθιά απόγνωση που βιώνουν οι κάτοικοι της Γάζας.
Η μητέρα του, Ούμ Μοάζ, 53 ετών, τονίζει τη σημασία του νερού που μαζεύει ο γιος της, καθώς αυτό χρησιμοποιείται από μια οικογένεια 20 ατόμων που ζουν μαζί σε μια μικρή ομάδα σκηνών στην περιοχή Ντέιρ αλ-Μπάλαχ, στο κεντρικό τμήμα της Γάζας. Η ίδια περιγράφει πώς τα παιδιά ζητούν συνεχώς νερό λόγω της ζέστης, χωρίς να είναι ποτέ σίγουρη αν την επόμενη μέρα θα έχουν πρόσβαση σε νερό για να γεμίσουν ξανά τα δοχεία τους. Η αβεβαιότητα αυτή δημιουργεί ένα συνεχές αίσθημα αγωνίας για τις οικογένειες που προσπαθούν να επιβιώσουν.
Η κατάσταση αυτή επαναλαμβάνεται σε ολόκληρη τη Λωρίδα της Γάζας, μια περιοχή μικρή γεωγραφικά αλλά με υψηλή πληθυσμιακή πυκνότητα, όπου σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός ζει πλέον σε προσωρινά καταλύματα ή σκηνές, χωρίς αποχέτευση, χωρίς βασικές υγειονομικές εγκαταστάσεις, και με ανεπαρκή πρόσβαση σε νερό για πόση, μαγείρεμα ή καθαριότητα. Η εξάπλωση ασθενειών επιταχύνεται, με τις υγειονομικές αρχές να αδυνατούν να αντιμετωπίσουν την έκρηξη των αναγκών.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η ελάχιστη ποσότητα νερού που απαιτείται καθημερινά για να καλυφθούν βασικές ανάγκες ενός ανθρώπου – όπως πόση, μαγείρεμα, καθαριότητα και πλύσιμο – είναι 15 λίτρα. Αντίθετα, η μέση κατανάλωση νερού ανά άτομο στο Ισραήλ φτάνει τα 247 λίτρα ημερησίως, σύμφωνα με την ισραηλινή οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων B’Tselem.
Η Μπούσρα Χαλίντι, υπεύθυνη ανθρωπιστικής πολιτικής για την Oxfam στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, δήλωσε πως στην Γάζα η κατανάλωση έχει μειωθεί στα 3 έως 5 λίτρα ημερησίως – επίπεδο που δεν επαρκεί ούτε για επιβίωση, πόσο μάλλον για αξιοπρεπή διαβίωση.
Η Oxfam επισήμανε πως ασθένειες που μεταδίδονται μέσω του νερού, οι οποίες θα μπορούσαν να προληφθούν ή να αντιμετωπιστούν εύκολα υπό κανονικές συνθήκες, «σαρώνουν τη Γάζα», με τα ποσοστά εμφάνισης τους να έχουν αυξηθεί κατά σχεδόν 150% τους τελευταίους τρεις μήνες. Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις τονίζουν πως οι αιτίες αυτών των ασθενειών – μολυσμένο νερό, έλλειψη υγιεινής και αποχέτευσης – αποτελούν πλέον βασικούς παράγοντες θνησιμότητας.
Το Ισραήλ αποδίδει την ευθύνη για την κατάσταση στη Χαμάς και υποστηρίζει ότι παρέχει επαρκή ανθρωπιστική βοήθεια στους 2,3 εκατομμύρια κατοίκους της Γάζας. Ωστόσο, οι εικόνες και οι μαρτυρίες από το έδαφος δείχνουν μια άλλη πραγματικότητα: ουρές για νερό που διαρκούν ώρες, καβγάδες και σπρωξίματα για μια θέση στην ουρά, και παιδιά που έχουν εγκαταλείψει το παιχνίδι και την παιδική τους ηλικία για να γίνουν μεταφορείς μπιτονιών.
Ο Μούνθερ Σάλεμ, επικεφαλής της Υπηρεσίας Νερού και Ποιότητας Περιβάλλοντος της Γάζας, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Τα παιδιά έχουν χάσει την παιδική τους ηλικία και έχουν γίνει μεταφορείς πλαστικών δοχείων, τρέχοντας πίσω από βυτιοφόρα ή πηγαίνοντας σε απομακρυσμένες περιοχές για να γεμίσουν δοχεία για τις οικογένειές τους».
Σε περιοχές κοντά στην ακτή, πολλοί κάτοικοι αναγκάζονται να πλένονται στη θάλασσα, καθώς δεν έχουν άλλη επιλογή για καθαριότητα. Ένας νέος αγωγός νερού που χρηματοδοτείται από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχει σχεδιαστεί για να εξυπηρετήσει 600.000 άτομα στο νότιο τμήμα της Γάζας από μονάδα αφαλάτωσης στην Αίγυπτο. Ωστόσο, η σύνδεση του αγωγού αναμένεται να πάρει αρκετές ακόμη εβδομάδες, διάστημα κατά το οποίο οι ανάγκες θα συνεχίσουν να αυξάνονται.
Η UNICEF προειδοποιεί ότι η μακροχρόνια στέρηση βασικών αναγκών, όπως το νερό και τα τρόφιμα, μετατρέπεται σε αιτία θανάτου.
Ο εκπρόσωπός της, Τζέιμς Έλντερ, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Η πείνα και η αφυδάτωση δεν είναι πλέον παρενέργειες αυτής της σύγκρουσης. Είναι πλέον οι κυρίαρχες αιτίες θανάτου».
Η Oxfam, μέσω της Χαλίντι, υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για εκεχειρία και απρόσκοπτη πρόσβαση των ανθρωπιστικών οργανώσεων. «Διαφορετικά, θα συνεχίσουμε να βλέπουμε ανθρώπους να πεθαίνουν από τις πιο προλήψιμες ασθένειες στη Γάζα – κάτι που ήδη συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας».
Δεν μπορούν όλοι να πληρώσουν. Και το σεβόμαστε.
Αν βρίσκεσαι σε δύσκολη οικονομική κατάσταση, συνέχισε να μας διαβάζεις δωρεάν. Η ενημέρωση πρέπει να παραμένει προσβάσιμη για όλους.
Αν όμως μπορείς, στήριξέ μας σήμερα. Ορίστε δύο καλοί λόγοι για να το κάνεις:
- Η στήριξή σου ενισχύει άμεσα την ποιότητα και την ανεξαρτησία της δημοσιογραφίας μας.
- Κοστίζει λιγότερο από έναν καφέ και η διαδικασία διαρκεί λιγότερο από 1 λεπτό.
Επίλεξε σήμερα να γίνεις συνδρομητής ή δωρητής.
Σας ευχαριστούμε θερμά.
