Η Γερμανία είναι μία από τις χώρες που έχει μειώσει κατά πολύ το όριο της ηλικίας για όσους έχουν το δικαίωμα να ψηφίσουν στις φετινές εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ρίχνοντάς το στα 16 έτη.
Είναι ένα από τα λίγα κράτη της ΕΕ που επιτρέπουν σε άτομα κάτω των 18 ετών να ψηφίζουν. Εξαιρείται η Αυστρία, το Βέλγιο και η Μάλτα, οι οποίες έχουν ήδη δώσει το δικαίωμα ψήφου σε νέους 16 και 17 ετών, ενώ και η χώρα μας επιτρέπει σε όποιον έχει συμπληρώσει το 17ο έτος της ηλικίας του να συμμετάσχει στην ψηφοφορία του Ιουνίου.
Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν 4,8 εκατομμύρια νεαροί Γερμανοί -συν περίπου 300.000 νέοι από άλλα κράτη μέλη της ΕΕ που ζουν στη Γερμανία- θα έχουν τη δυνατότητα να ψηφίσουν για πρώτη φορά. Μπορεί αυτή η ομάδα ψηφοφόρων να αποτελεί ένα σχετικά μικρό ποσοστό του συνολικού εκλογικού σώματος της Γερμανίας των 64,9 εκατομμυρίων, ωστόσο είναι μεγαλύτερο από τον συνολικό πληθυσμό των ψηφοφόρων πολλών άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Και δεδομένου ότι στις ευρωεκλογές του 2019 παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση της συμμετοχής των νέων ψηφοφόρων, οι Ευρωπαίοι ελπίζουν ότι το ίδιο θα συμβεί και τώρα.
Αυτό που ανησυχεί όμως τους περισσότερους είναι ότι οι νεότεροι φλερτάρονται έντονα από την ακροδεξιά, οπότε αυτή η μείωση του ορίου ηλικίας ψήφου ίσως τελικά να καταφέρει να ενισχύσει τις επιδόσεις του κόμματος Alternative für Deutschland (AfD).
Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι η ηλικιακή ομάδα 15-24 ετών έχει σε γενικές γραμμές πιο θετική άποψη για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από ό,τι ο υπόλοιπος γερμανικός πληθυσμός, αλλά και ότι αυτή η θετική άποψη έχει έναν ρυθμό που μειώνεται πιο έντονα από ό,τι σε άλλες ηλικιακές ομάδες.
Τι θέλουμε να πούμε με αυτό; Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι το 41% των Γερμανών μεταξύ 15 και 24 ετών έχει θετικά αισθήματα για το Κοινοβούλιο, σε σύγκριση με το 34% του συνολικού πληθυσμού. Όμως, μόλις πριν από λίγα χρόνια, το 2021, το ποσοστό αυτό είχε φτάσει στο ιστορικό υψηλό του 51%.
Ομοίως, ενώ το 2021 το 75% της νεότερης ηλικιακής ομάδας πίστευε ότι πρέπει να υπάρξει ένα ισχυρότερο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σήμερα, το 2024, αυτό το ποσοστό έχει μειωθεί στο 51%.
Αυτή η εικόνα, ωστόσο, είναι τελικά κάτι που υποδηλώνει μία αμφιθυμία και ίσως και ένα μικρό μπέρδεμα. Αυτή η νεότερη ηλικιακή ομάδα εξακολουθεί να θεωρεί τη συμμετοχή στην ΕΕ ως κάτι “καλό” και το 84% βλέπει τα οφέλη που έχει για τη Γερμανία. Και ενώ το επίπεδο ικανοποίησής τους από τη δημοκρατία στην ΕΕ έχει συρρικνωθεί στο 58%, η εμπιστοσύνη στο ίδιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει αυξηθεί στο 63%.
ΠΟΛΙΤΙΚΟ TIKTOK
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το άμεσα εκλεγμένο όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης -και η μόνη άμεσα εκλεγμένη διεθνής κοινοβουλευτική συνέλευση στον κόσμο. “Αυτοί οι ψηφοφόροι που ψηφίζουν για πρώτη φορά στη Γερμανία θα έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε 35 πολιτικά κόμματα, αλλά υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι πολλοί από αυτούς θα επιλέξουν το AfD, ένα κόμμα με ρίζες στον ήπιο ευρωσκεπτικισμό, το οποίο όμως τείνει πλέον περισσότερο προς τον σκληρό ευρωσκεπτικισμό, τον δεξιό λαϊκισμό και εν μέρει ακόμη και τον εξτρεμισμό”, γράφει η ευρωπαϊκή έκδοση του Conversation.
Δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση που αυτή η ηλικιακή ομάδα πολιτικοποιείται μέσα από το TikTok. Η συντριπτική πλειοψηφία λαμβάνει πολιτικές πληροφορίες μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και δεν χρησιμοποιεί την “παραδοσιακή” πολιτική δημοσιογραφία. Τα γερμανικά πολιτικά κόμματα και οι πολιτικοί είναι σχετικά άπειροι και, ως εκ τούτου, συνήθως απουσιάζουν από αυτήν την πλατφόρμα ή ακόμη και αν δίνουν το ψηφιακό παρών, δεν καταφέρνουν να κερδίσουν έδαφος.
Και η αξιοσημείωτη εξαίρεση εδώ είναι το AfD. “Σε αντίθεση με τους αντιπάλους του, το AfD έχει μια πολύ επαγγελματική παρουσία στο TikTok, που απευθύνεται κυρίως στη νέα γενιά”, συνεχίζει ο ιστότοπος. “Προσερχόμενο στις ευρωεκλογές, είναι το γερμανικό πολιτικό κόμμα με τα περισσότερα likes”.
Ο επικεφαλής υποψήφιος του AfD για τις ευρωεκλογές του 2024, ο ευρωβουλευτής Μαξιμίλιαν Κρα, είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην πλατφόρμα και διαθέτει περισσότερα από μισό εκατομμύριο likes στην προσωπική του σελίδα. Ο Κρα είναι γνωστός για τις εθνικιστικές του απόψεις του και είναι κάποιος που έχει επαινέσει ανοιχτά τα αυταρχικά καθεστώτα.
Παράλληλα, ο Κρα βρίσκεται κάτω από την έρευνα της γερμανικής δικαιοσύνης για πιθανό χρηματισμό από τη Ρωσία. Επίσης, ένας από τους διαπιστευμένους κοινοβουλευτικούς βοηθούς του συνελήφθη και τέθηκε υπό έρευνα αφού κατηγορήθηκε για κατασκοπεία υπέρ της Κίνας -αν και ο ίδιος ο Κρα δεν ερευνάται γι’ αυτό.
“Το περιεχόμενο που παράγει του AfD στο TikTok φαίνεται να απευθύνεται σε ένα κοινό που είναι απαισιόδοξο για το μέλλον και επιρρεπές σε μια συναισθηματικά φορτισμένη και απροκάλυπτα απλοϊκή πολιτική κοσμοθεωρία”, γράφει ο δημοσιογράφος του Conversation. “Είναι διαποτισμένο με ρητορική μίσους αλλά και με έναν πιο ‘αστείο’ τόνο”.
Και είναι βέβαιο πια ότι το AfD κερδίζει έδαφος μεταξύ των νέων της Γερμανίας. Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, τη “Jugend in Deutschland 2024” (Νεολαία στη Γερμανία 2024), περίπου το 22% των νέων ηλικίας 14 έως 29 ετών θα ψήφιζε το AfD. Και πολλοί από αυτούς θα ανήκουν στην ομάδα των ψηφοφόρων που ψηφίζουν για πρώτη φορά τον Ιούνιο.
Αυτό σηματοδοτεί μια πιθανή σημαντική αλλαγή στην εκλογική συμπεριφορά. Στις ευρωεκλογές του 2019, το 30% των Γερμανών ψηφοφόρων ηλικίας 18 έως 29 ετών ψήφισε τους Πράσινους και το 13% το CDU/CSU, την κεντροδεξιά χριστιανοδημοκρατική συμμαχία. Όλα τα άλλα κόμματα έλαβαν λιγότερο από 10% -και το AfD ήρθε στην έβδομη θέση με 7%.
Επίσης είναι ορατό ένα εντυπωσιακό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων. Οι νεαρές γυναίκες είχαν μεγαλύτερη τάση να ψηφίσουν τους Πράσινους, ενώ οι νέοι άνδρες επέλεξαν τα συντηρητικά ή φιλελεύθερα κόμματα. Αυτό το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων είναι ιδιαίτερα έντονο όταν πρόκειται για το AfD, το οποίο είναι ένα μάλλον “ανδρικό” κόμμα όσον αφορά τους υποψηφίους του, τους ψηφοφόρους του και το πρόγραμμά του. Στις ευρωεκλογές του 2019 το 14,6% των ανδρών (όλων των ηλικιών) ψήφισε το AfD, αλλά μόνο το 7,6% των γυναικών.
Στηριζόμενος σε αυτή την απήχηση, ο Κρα, ο οποίος υπερηφανεύεται ότι είναι πατέρας οκτώ παιδιών από τρεις διαφορετικές συντρόφους, μοιράζει απλόχερα συμβουλές για dating στο TikTok. Σε μια ανάρτηση συμβουλεύει: “Μην βλέπετε πορνό, μην ψηφίζετε τους Πράσινους, απολαύστε τον καθαρό αέρα, υπερασπιστείτε τον εαυτό σας, να έχετε αυτοπεποίθηση και κοιτάξτε ευθεία μπροστά. Οι αληθινοί άντρες είναι δεξιοί, οι αληθινοί άντρες έχουν ιδανικά, οι αληθινοί άντρες είναι πατριώτες. Και έτσι όλα θα πάνε καλά με το κορίτσι”.
Το κατά πόσον αυτή η προφανής απήχηση μεταφράζεται σε ψήφους μεταξύ των νέων της Γερμανίας -και ιδίως των εφήβων της- που μόλις απέκτησαν εκλογικά δικαιώματα, θα φανεί τις επόμενες εβδομάδες.