Στις αρχές του 1970 ο Arthur Laffer έκανε δημοφιλή μια παλιότερη θεωρία που μας δείχνει τα δημόσια έσοδα σε σχέση με την φορολογική κλίμακα. Η θεωρία αυτή σήμερα έχει το όνομα «καμπύλη του Laffer».
Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία που την γνωρίζουν όλοι οι σοβαροί οικονομολόγοι, το κράτος μπορεί να έχει αύξηση των εσόδων καθώς αυξάνει τη φορολογική κλίμακα, αλλά υπάρχει ένα σημείο «T», που από αυτό και μετά, τα έσοδα θα μειώνονται ανεξάρτητα από την αύξηση στους φορολογικούς συντελεστές. Η θεωρία λέει ότι καθώς αυξάνονται οι φόροι, ολοένα και λιγότερα θα θελήσουν να δουλέψουν και να επιχειρήσουν οι άνθρωποι, με αποτέλεσμα, όταν το κράτος φτάσει να φορολογεί το 100% των κερδών, τα έσοδα θα είναι μηδέν!
Ο Ronald Reagan ήταν ο πρώτος που απέδειξε ότι αυτή η θεωρία λειτουργεί. Με την ανάληψη της προεδρίας του, μείωσε τους ανώτατους φορολογικούς συντελεστές από το 70% στο 28% σε 7 χρόνια. Αρχικά, η ανάπτυξη εκτινάχτηκε στο 8.5% τα πρώτα πέντε τρίμηνα, παρέμεινε στο 3.5% για το υπόλοιπο της προεδρίας του και δημιουργήθηκαν πάρα πολλές θέσεις εργασίας τα πρώτα 4 χρόνια. Παρόλες τις μειώσεις στους φορολογικούς συντελεστές, τα έσοδα του αμερικανικού προϋπολογισμού διπλασιάστηκαν την περίοδο 1980-1990 από $517 δις στα $1 τρις!
Παρόμοια δεδομένα έχουμε και από το ιρλανδικό οικονομικό θαύμα. Στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 όταν μπήκαμε στην τότε ΕΟΚ, η Ελλάδα μπορούσε να περηφανευτεί ότι δεν ήταν η τελευταία στα πάντα. Η Ελλάδα περνούσε σε επιδόσεις την Ισπανία, την Πορτογαλία και βεβαίως την Ιρλανδία. Το πόσο άσχημα ήταν τα πράγματα τότε στην Ιρλανδία, μαρτυρούν τα τότε δεδομένα, μεταξύ 1980 και 1986, που οι συνολικές δαπάνες ως προς το ΑΕΠ στην Ιρλανδία αυξήθηκαν από το 54% στο 62% του ΑΕΠ. Το χρέος προς το ΑΕΠ αυξήθηκε από 87% στο 120%, καθώς οι ελλειμματικοί προϋπολογισμοί ξεπερνούσαν το 10% του ΑΕΠ. Η δε ανεργία έφτασε και έως το 18% το 1985!
Τί έκανε λοιπόν η Ιρλανδία μετά το 1985 για να ανακάμψει; Αυτό που έκανε περισσότερο ήταν να μειώσει τους φόρους στις επιχειρήσεις κατεβάζοντάς τους έως και το 12,5%. Και σε αυτή την περίπτωση, η καμπύλη του Laffer λειτούργησε άψογα. Τα έσοδα αυξήθηκαν, η ανταγωνιστικότητα της εκτινάχτηκε, το κατά κεφαλήν εισόδημα αυξήθηκε πολύ περισσότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και το χρέος του ΑΕΠ μειώθηκε στο 25% μέχρι και το 2007!
Ένα άλλο παράδειγμα εφαρμογής της καμπύλης του Laffer, είναι τα διαδραματιζόμενα στην αγορά αυτοκινήτου στην Ελλάδα. Τα αυξημένα τέλη καθώς και η επιβολή των περιβαλλοντολογικών τελών κλπ έχουν αποθαρρύνει πολλούς από το να έχουν αυτοκίνητο. Όσο περισσότεροι είναι οι φόροι, τόσο λιγότεροι θα είναι πρόθυμοι να τους πληρώσουν. Αδυνατούν! Ναι μεν οι φόροι το 2010 ήταν αυξημένοι σε σχέση με το 2009, διότι η αύξηση των τελών ήταν πολύ μεγάλη σε σχέση με το ποσοστό που παραδίδουν τις πινακίδες, αλλά οι παραδόσεις πινακίδων θα συνεχιστούν ίσως και φέτος και δεν αποκλείεται πριν τελειώσει το έτος, αυτοί που δεν θα θελήσουν πλέον να έχουν αυτοκίνητο να είναι πολλαπλάσιοι αυτών που έχουν προλάβει να παραδώσουν πινακίδες μέχρι και το τέλος των ετών 2009-2010.
Εν ολίγοις, αν συνεχίσει η κυβέρνηση να προσπαθεί να βγάλει ξύγκι από τον Έλληνα φορολογούμενο και ειδικά από αυτόν που η φοροδοτική του ικανότητα έχει εξαντληθεί, το πιο πιθανό είναι να δούμε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού να μην είναι πρόθυμο πλέον να πληρώσει αυτά τα αυξημένα τέλη καθώς θα αδυνατεί, με αποτέλεσμα, όσο και να αυξάνει τους φόρους το κράτος, τα έσοδα να είναι μειούμενα. Το πιο πιθανό είναι ότι έχουμε περάσει το σημείο «Τ», όπως το είχε ξεπεράσει η Ιρλανδία μέχρι το 1985. Η κατακόρυφη μείωση των εσόδων το 2009, το 2010 αλλά και το 8μηνό αυτού του έτους, μάλλον έτσι μπορεί να ερμηνευθεί. Το πιο πιθανό είναι τα έσοδα να συνεχίσουν να πέφτουν και το 2012 και η κυβέρνηση να βρεθεί πραγματικά πρό αδιεξόδου!
Συνεπώς, στα Οικονομικά δεν υπάρχουν μονόδρομοι ούτε αδιέξοδα όπως αρκετοί σήμερα προσπαθούν να μας πλασάρουν, «ευτελίζοντας» τα πτυχία τους και τη νοημοσύνη του Έλληνα φορολογούμενου ο οποίος βλέπει πιά στην τσέπη του την διάσημη καμπύλη του Laffer!
Εν κατακλείδι, ώς Ελλάδα μπορούμε. Ως Έλληνες μπορούμε. Μπορούμε να ξεφύγουμε από το αδιέξοδο, μπορούμε να ξεφύγουμε από τα χειρότερα, αρκεί να απαρνηθούμε, πραγματικά, τους εκφραστές του αδιεξόδου, που με περισσό θράσος καθώς προανέφερα κι ανέλυσα βαπτίζουν το αδιέξοδο, μονόδρομο! Δεν υπάρχουν μονόδρομοι στα Οικονομικά, υπάρχει κακοδιαχείριση, λάθος εκτίμηση και τελικά ξεροκεφαλιά! Και δεν ήμαστε ούτε οι πρώτοι αλλά ούτε κι οι τελευταίοι που το παθαίνουμε. Στο χέρι μας είναι να το αλλάξουμε!
ΣΠΥΡΟΣ Θ. ΖΟΥΡΙΔΑΚΗΣ<br />
fotoplasi@gmail.com
Πηγές μου:
1) Άλλες χώρες που έχουν πάθει τα ίδια ή παρόμοια
2) Σοβαρά βιβλία Οικονομικών
3) Οικονομολόγοι που έμπαιναν στην τάξη τους για μάθημα, κι όχι στην διπλανή καφετέρια για φραπέ.
4) Λογιστής, Ζουριδάκης-Μουσουράκης Λογιστικά Φοροτεχνικά Παλαιόχωρα-Χανιά
5) Γιώργος Καισάριος
