Παρά το τείχος που όρθωσε η ΕΚΤ, η Γερμανία , η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής, πιέζουν σκληρά για τη χρήση υπέρ της Ουκρανίας των παγωμένων ρωσικών καταθέσεων στο Βελγικό αποθετήριο Euroclear.

Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς είναι σήμερα στο Βέλγιο για να συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Μπαρτ ντε Βεβέρ , μαζί με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν , με την ελπίδα να ξεμπλοκάρει το σχέδιο. Πρόκειται για μια κίνηση έκπληξη, δεδομένου ότι ο Μερτς είχε προγραμματίσει για σήμερα επίσημη επίσκεψη στη Νορβηγία, αλλά ακύρωσε το ταξίδι του την τελευταία στιγμή μόλις προέκυψε η πιθανότητα συνάντησης με τον ντε Βεβέρ στις Βρυξέλλες.

Ο Βέλγος πρωθυπουργός αρνείται κατηγορηματικά να δώσει το πράσινο φως για την υπεξαίρεση των κρατικών ρωσικών καταθέσεων. «Δεν μπορεί να μας ζητηθεί να κάνουμε το αδύνατο», προειδοποίησε ενόψει της αυριανής συνάντησης με τον Μερτς και την φον ντερ Λάιεν.

Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των περιουσιακών στοιχείων (185 δισεκατομμύρια ευρώ) κρατείται στην Euroclear, ενώ άλλα 25 δισεκατομμύρια ευρώ είναι κατατεθειμένα σε διάφορες άλλες τράπεζες σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση . Αυτό εξηγεί την αντίθεση του Βελγίου στο έργο: θα προκαλούσε ζημίες πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ τόσο για το Βέλγιο όσο και για την Euroclear.

«Γιατί να τολμήσουμε να μπούμε σε αχαρτογράφητα νομικά και οικονομικά νερά, με όλες τις πιθανές συνέπειες, αν αυτό μπορεί να αποφευχθεί; Δεν θα δεσμεύσω ποτέ το Βέλγιο να επωμιστεί μόνο του τους κινδύνους και τα ανοίγματα που θα προκύψουν από την επιλογή να δοθούν τα χρήματα αυτά, αντί δανείου αποζημίωσης στην Ουκρανία », έγραψε ο Βέλγος πρωθυπουργός σε μια καυστική επιστολή προς την Κομισιόν την περασμένη εβδομάδα.
Για τον Ντε Βεβέρ μάλιστα , μια τέτοια κίνηση θα αποτελούσε επίσης εμπόδιο στην προσπάθεια του Λευκού Οίκου για μια συμφωνία με τη Ρωσία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Αλλά ο Μερτς αντιτίθεται έτσι κι αλλιώς στην ειρηνευτική προσπάθεια της Ρωσίας και των ΗΠΑ , άρα δεν έχει κανένα πρόβλημα να υπεξαιρεθούν ουσιαστικά, τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία. « Δεν μπορούμε να αφήσουμε σε μη ευρωπαϊκά κράτη να αποφασίσουν τι θα συμβεί στους οικονομικούς πόρους ενός κράτους-επιτιθέμενου που έχουν παγώσει νόμιμα βάσει του κράτους δικαίου μας και στο νόμισμά μας », δήλωσε ο Γερμανός Καγκελάριος, στρεφόμενος ουσιαστικά ενάντια στον πρόεδρο Τραμπ.

Ο Μερτς θέλει μάλιστα ,να ληφθεί οπωσδήποτε μια απόφαση για τη χρήση των ρωσικών κεφαλαίων, δεδομένου ότι οι ηγέτες της ΕΕ θα συναντηθούν σε δύο εβδομάδες για να καταλήξουν στον τρόπο που θα ενισχυθεί οικονομικά η Ουκρανία τα επόμενα δύο χρόνια.

Η φον ντερ Λάιεν από την πλευρά της,δηλώνει έτοιμη να εγγυηθεί πλήρη προστασία τόσο στο Βέλγιο όσο και στο Euroclear : αυτό θα περιλαμβάνει διμερείς συνεισφορές από τα κράτη μέλη, υποστήριξη από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, μέτρα για την αποτροπή δικαστικών αντιποίνων.

Αλλά ότι Βέλγιο αντέδρασε σκληρά: «Συνεχίζουμε να δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε τον λόγο αυτής της πεισματικότητας απέναντι στις εύλογες ανησυχίες ενός κράτους μέλους», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών.

Αντιδρά και η Euroclear

Εν μέσω της συνεχιζόμενης διαμάχης για την τύχη των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, η Διευθύνουσα Σύμβουλος της Euroclear, Βαλερί Ουρμπέν μιλώντας το πρωί στην εκπομπή La Première της Βελγικής τηλεόρασης RTBF, τόνισε μεν ότι κατανοεί την ανάγκη να βοηθηθεί η Ουκρανία που είναι σε εμπόλεμη κατάσταση, αλλά προειδοποίησε ωστόσο και για τον κίνδυνο αυτής της μονομερούς πρωτοβουλίας «για τη σταθερότητα των ευρωπαϊκών και παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών αγορών».

Όπως είπε η Ουρμπέν, «οποιαδήποτε αμφισβήτηση της εμπιστοσύνης στις υποδομές και το νομικό πλαίσιο των ευρωπαϊκών αγορών, μπορεί να αποσταθεροποιήσει την οικονομική υγεία των χωρών μας, σε παγκόσμια κλίμακα».

Η Ουρμπέν επισήμανε ότι αυτά τα 185 δισεκατομμύρια ευρώ «αντιπροσωπεύουν το 10% έως 15% του ΑΕΠ της Ρωσίας», ένα «σημαντικό ποσό»: «Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για ένα μεγάλο μέρος των διεθνών αποθεματικών της Ρωσίας, που είχαν επενδυθεί στο εξωτερικό και για τα οποία η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας χρησιμοποιούσε το Euroclear για τις επενδύσεις της, όπως κάνουν πολλές ξένες κεντρικές τράπεζες».

Η Διευθύνουσα Σύμβουλος της Euroclear σημείωσε με έμφαση ότι «πρέπει να προχωρήσουμε πέρα από την απλή οικονομική διάσταση της συζήτησης: Αυτά είναι τα χρήματα του ρωσικού λαού (…) Δεν υπάρχει μόνο η οικονομική και οικονομική πτυχή αλλά και η εθνική υπερηφάνεια των Ρώσων», σχολίασε.

Όσον αφορά τη νομιμότητα της γερμανικής προσέγγισης, η Ουρμπέν επισημαίνει ότι η διαχείριση αυτών των περιουσιακών στοιχείων διέπεται από το διεθνές δίκαιο. «Δεν υπάρχει δυνατότητα δέσμευσης των περιουσιακών στοιχείων ενός κράτους», διευκρινίζει. Μόνο τα περιουσιακά στοιχεία μιας ιδιωτικής εταιρείας μπορούν να «παγώσουν». «Πρόκειται για ένα διεθνές νομικό καθεστώς που προστατεύει τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία». Επιπλέον, η κατάσχεση αυτών των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων θα δημιουργούσε «μια πολύ σημαντική ανισορροπία» στον ισολογισμό της Euroclear, επειδή η Ρωσία θα διατηρούσε το δικαίωμά της στην επιστροφή αυτών των χρημάτων»,τονίζει η Διευθύνουσα Σύμβουλος της Euroclear .

Ως ο κύριος θεματοφύλακας των ρωσικών κεφαλαίων, ανησυχεί επίσης για την πιθανή αφερεγγυότητα της εταιρείας της σε περίπτωση άρσης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. «Αυτή η πρόταση θα έχει επιπτώσεις στη βιωσιμότητα της Euroclear και στην ευρωπαϊκή οικονομία», προσθέτει.

Μη ρεαλιστική επιλογή

Συνεπώς, αν ληφθεί μια τέτοια απόφαση, δεν υπάρχει μόνο κίνδυνος «χρεοκοπίας» για την Euroclear, αλλά και, πάνω απ’ όλα, η αντιμετώπιση «ρωσικών αντιποίνων» εναντίον ευρωπαϊκών εταιρειών και βελγικών συμφερόντων. Προειδοποιεί ότι η Μόσχα αναμφίβολα θα κινήσει «νομικές ενέργειες» για να ανακτήσει τα χρήματά της, με κίνδυνο δήμευσης βελγικών περιουσιακών στοιχείων στη Ρωσία και ακόμη σκληρότερων αντιποίνων εναντίον βελγικών επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με την Βαλερί Ουρμπέν, η επιλογή που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο τραπέζι για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι απλώς «μη ρεαλιστική». Παραδέχεται, ωστόσο, ότι αυτά τα περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσαν να αποτελέσουν «εργαλείο διαπραγμάτευσης» στην ειρηνευτική διαδικασία.

Τι θα γίνει αν η Κομισιόν προχωρήσει;

Εάν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσιζε να εκμεταλλευτεί αυτά τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ανεξάρτητα από τις περιστάσεις, η Euroclear θα εξέταζε το ενδεχόμενο νομικής δράσης για την προστασία των συμφερόντων της, καθώς και της σταθερότητας των ευρωπαϊκών αγορών, εξηγεί η Βαλερί Ουρμπέν «Παραμένω πεπεισμένη ότι θα βρεθεί λύση», τόνισε και πρόσθεσε: «Σε αυτό το στάδιο, αυτά τα χρήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν καλύτερα για ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, αντί να αναπτυχθεί μια εξαιρετικά περίπλοκη και νομικά επικίνδυνη κατασκευή και στη συνέχεια να χαθεί αυτή η μόχλευση στις διαπραγματεύσεις».