Της Νίκης Μπακούλη
Μεταξύ του πρώτου και του 20ου αιώνα, ο μέσο όρος ύψους για τους άνδρες ήταν 1.70. Τα τελευταία 100 χρόνια η συνθήκη είναι άρδην διαφορετική. Τόσο που οι επιστήμονες έκριναν πως είναι απαραίτητο να ερευνήσουν τους λόγους που οι πολίτες του πλανήτη που λέγεται ‘γη’ είναι σοκαριστικά πιο ψηλοί, συγκριτικά με το παρελθόν. Άρδην διαφορετική ήταν και η συνθήκη της σεξουαλικής τους ανάπτυξης -και ως εκ τούτου αυτή της εισόδου στην εφηβεία. Τα τελευταία σημειώθηκαν στις επιστημονικές αναφορές ως “ωριμάζουν πιο γρήγορα”.
Ακολουθεί video με τις χώρες στις οποίες κατεγράφη η μεγαλύτερη σωματική ανάπτυξη, τον τελευταίο αιώνα. Ναι, είμαστε στη λίστα. Εν συντομία να σου πω ότι τη μεγαλύτερη αύξηση σε ύψος την είχαν οι άνδρες από το Ιράν και οι γυναίκες από τη Νότιο Κορέα.
Όπως εξηγούν οι ειδικοί, τα γονίδια είναι μόνο ένα μέρος της απάντησης στo quiz που έβαλε ο 21ος αιώνας. Στη λίστα υπάρχουν α) η καλύτερη φροντίδα της υγείας μας, β) η καλύτερη υγιεινή και γ) η πιο προσεγμένη διατροφή, με αξιόπιστη πρόσβαση σε τρόφιμα. Επίσης γνωστό ήταν πως τα τρόφιμα στέλνουν σήματα στον εγκέφαλο, σε περιοχή που λέγεται ‘υποθάλαμος’. Έχει ήδη εντοπιστεί ο αισθητικός υποδοχέας που λέγεται MC4R και ελέγχει την όρεξη -σε όσους δεν λειτουργεί ομαλά, συνήθως είναι παχύσαρκοι. Εκεί γίνεται η εκτίμηση της διατροφικής τους αξίας και ‘πυροδοτείται’ η σωματική ανάπτυξη, αναλόγως.
ΗΛΘΕ Η ΩΡΑ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΝΩ ΤΕΛΕΙΑ
Η ανάπτυξη των παιδιών έχει να κάνει με τις growth plates. Τιντούτο; Η αυξητική (επιφυσιακή) πλάκα είναι η περιοχή μεταξύ επίφυσης και μετάφυσης σε ένα μακρύ οστό -εκεί όπου εμφανίζεται η ανάπτυξη στο ύψος.
Σύμφωνα με τον Ορθοπαιδικό Χειρουργό, αναπληρωτή Καθηγητή στην Ιατρική Σχολή της Αθήνας (με ειδίκευση στην ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος και αρθροπλαστική ισχίου ελάχιστης επεμβατικότητας), Μάριο Σαλμά «οι επιφυσιακές πλάκες ανευρίσκονται στα μακρά οστά του ανθρώπινου σώματος. Παραδείγματα μακρών οστών αποτελούν το μηριαίο οστό (μηρός), η κερκίδα και η ωλένη στο αντιβράχιο και τα μετακάρπια οστά στα χέρια. Τα περισσότερα μακρά οστά του σώματος έχουν τουλάχιστον δύο αναπτυξιακές πλάκες: μία σε κάθε άκρο. Οι πλάκες ανευρίσκονται μεταξύ του μέρους του οστού που διευρύνεται (μετάφυσης) και του τελικού του άκρου (επίφυση). Η ανάπτυξη του οστού λαμβάνει χώρα σε κάθε άκρο του οστού, γύρω από την αναπτυξιακή πλάκα. Όταν η ανάπτυξη ενός παιδιού ολοκληρώνεται, οι πλάκες σκληραίνουν και οστεοποιούνται πλήρως -δηλαδή μετατρέπονται πλήρως σε οστό».
Ακολουθούν όσα διάβασες, σε εικόνες.
Ξέραμε επίσης, πως το ανάστημα ενός παιδιού καθορίζεται από α) γενετικούς παράγοντες που κληρονομούνται από τους γονείς και β) τους παράγοντες του περιβάλλοντος που μπορούν να τροποποιήσουν το γενετικό υπόβαθρο, από την ενδομήτρια ζωή και σε όποια άλλη φάση. Παίζουν ρόλο παράγοντες όπως οι χημικές ουσίες, οι χρόνιες ασθένειες, η διατροφή κλπ. Έως τα 2 τα παιδιά αποκτούν περίπου το μισό του τελικού του ύψους. Από αυτήν την ηλικία έως την εφηβεία ο ρυθμός ανάπτυξης μειώνεται, για να επιταχυνθεί στα αγόρια από την ηλικία των 11 έως των 13 χρόνων και στα κορίτσια μεταξύ 9 και 12 χρόνων.
Τα αγόρια μπορεί να ψηλώνουν έως τα 20. Στα κορίτσια ο ρυθμός αύξησης του ύψους μειώνεται μετά την έναρξη της περιόδου. Συνήθως στη διετία που ακολουθεί ψηλώνουν κατά μέσο όρο, κατά 7 εκατοστά.
Όλα τα παραπάνω ισχύουν σε γενικές γραμμές τον τελευταίο αιώνα -γιατί υπάρχουν παθολογικά αίτια που οδηγούν σε άλλες συνθήκες, τα οποία επίσης αναγνωρίστηκαν μέσω ερευνών. Για κάποιο λόγο ωστόσο, οι επιστήμονες δεν ένιωθαν πως έχουν ολοκληρωμένη απάντηση για το πόσο έχουμε ψηλώσει τον 21ο αιώνα. Οι μελέτες συνεχίστηκαν και έρευνα που έκαναν επιστήμονες του University of Cambridge, σε συνεργασία με ανθρώπους των Queen Mary University, University of Bristol, University of Michigan και Vanderbilt University ανακάλυψε κάτι που ουδείς γνώριζε έως σήμερα. Δηλαδή, τον κύριο λόγο της μεγαλύτερης ανάπτυξης (σε ύψος) της ανθρωπότητας.
Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό Nature πίσω από την αλλαγή βρίσκεται ένας αισθητικός υποδοχέας του εγκεφάλου. Οι επιστήμονες το ονόμασαν MC3R και εξήγησαν πως πρόκειται για κρίσιμο σύνδεσμο, μεταξύ της τροφής και της σεξουαλικής αλλά και σωματικής ανάπτυξης. O Καθηγητής Sir Stephen O’Rahilly εξήγησε με πάρα πολύ απλά λόγια, στο BBC τι ανακάλυψε με τους συνεργάτες του.
“Ο MC3R λέει στο σώμα ‘πόσο υπέροχα νιώθουμε που είμαστε εδώ’ ότι ‘έχουμε αρκετή τροφή’ οπότε ‘μεγάλωσε γρήγορα και μπες γρήγορα στην εφηβεία, για να κάνεις πολλά παιδιά’”.
Έσπευσε να προσθέσει ότι το πιο εντυπωσιακό είναι πως οι ερευνητές κατάφεραν να δημιουργήσουν και πλήρες διάγραμμα ‘καλωδίωσης’ του εγκεφάλου, για το πώς συμβαίνει αυτό που βρήκαν πως γίνεται. Τα μονοπάτια του μυαλού μας είναι στίχος, εν τούτοις για τους επιστήμονες από τη Μεγάλη Βρετανία είναι το κλειδί για την ανθρώπινη ανάπτυξη και την ηλικία που ‘μπαίνουμε’ στην εφηβεία.
Όπως δείχνουν τα στοιχεία, όταν ο αισθητικός υποδοχέας του εγκεφάλου δεν λειτουργεί κανονικά στα παιδιά (λόγω γονιδιακών μεταλλάξεων που διαταράσσουν τη λειτουργία), προέκυψε η τάση να είναι πιο κοντά σε ύψος, πιο αδύνατα και να μπαίνουν αργότερα -από τους άλλα- στην εφηβεία.
Αν αναρωτιέσαι σε τι δείγμα έγινε η μελέτη, ήταν σε μισό εκατομμύριο εθελοντές που εγγράφηκαν στη UK Biobank, τεράστια βάση γενετικών δεδομένων και υγειονομικών πληροφοριών.
Τα συγκεκριμένα ευρήματα πανηγυρίστηκαν έξαλλα από την ιατρική κοινότητα, καθώς επιτρέπουν την έρευνα επί θεραπειών που θα βοηθήσουν σε σοβαρές καθυστερήσεις ανάπτυξης και εφηβείας, αλλά και στο να ‘χτίσουν’ μύες άνθρωποι που είναι αδύναμοι με χρόνιες ασθένειες. “Μελλοντική έρευνα μπορεί να μελετήσει αν φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στην ανακατεύθυνση των θερμίδων στους μύες και άλλους αδύνατους ιστούς, με την προοπτική βελτίωσης της λειτουργίας του σώματος στους συγκεκριμένους ασθενείς” πρόσθεσε ο Καθηγητής O’Rahilly.
ΜΕΧΡΙ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΦΤΑΣΟΥΜΕ ΣΕ ΥΨΟΣ;
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως οι ψηλότεροι άνθρωποι ζουν γενικά, περισσότερο, έχουν μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουν καρδιακά προβλήματα και κερδίζουν περισσότερα χρήματα. Προφανώς βέβαια, η ανθρωπότητα δεν γίνεται να συνεχίσει να ψηλώνει έως το τέλος του κόσμου. Οι καθ’ ύλην αρμόδιοι επιμένουν πως για όλα τα πράγματα υπάρχει ένα όριο. Αυτό ισχύει και για το ‘ταβάνι’ που μπορεί να φτάσει το ύψος της ανθρωπότητας -είναι το ‘ταβάνι’ των γενετικών δυνατοτήτων. Κάποιοι κατέθεσαν πως οι Λετονοί είναι αυτοί που φαίνεται να πλησιάζουν πιο γρήγορα στο φυσικό όριο. Στη χώρα αυτή ο μέσος όρος ύψους των ανδρών είναι το 1.80 και των γυναικών το 1.70.