Για την δύναμη του «αδύναμου» φύλου και όσες τόλμησαν να μιλήσουν.
Δευτέρα πρωί. Η Εισαγγελία ανοίγει στις 10 αλλά από τις 9 στέκονται σ’ ένα ξύλινο πάγκο έξω από την πόρτα περιμένοντάς την τρείς γυναίκες. Κάποιες απ’ αυτές με την συνοδεία της μητέρας τους. Δεν είναι μικρές σε ηλικία, απλά χρειάζονται μια στήριξη. Πιάνουμε την κουβέντα. Όλες έχουμε πάει για τον ίδιο λόγο. Δεν περίμενα ποτέ ότι θα βρεθώ με άλλες στην ίδια θέση. Νομική προστασία. Κάτι για να «τους» σταματήσει, αφού πιστεύουν ότι οι ζωές μας και τα σώματά μας «τους» ανήκουν. Οι δύο απ’ αυτές έχουν ανήλικα παιδιά.
25η Νοεμβρίου λέει είναι η παγκόσμια ημέρα κατά της βίας των γυναικών. Δεν είμαι απ’ αυτούς που πιστεύουν ότι τα ΜΜΕ είναι απλά οι καθρέφτες της κοινωνίας αλλά ότι παίζουν ενεργό ρόλο στην διαμόρφωση στάσεων και ιδεών. Οι φωτογραφίες και τα σποτάκια που αναφέρονται στο θέμα συνήθως δείχνουν εικόνες με φοβισμένες και τρομοκρατημένες γυναίκες. Αναπαράγουν θύματα. Η επικοινωνιακή πολιτική τόσο καιρό σε θέματα ισότητας αναπαράγει μια εικόνα της γυναίκας «παθούσας». Άρα παθητικοί δέκτες; Ποιος ξέρει πόσο καιρό υπομένουν την φρίκη της βίας. Ποτέ όμως δεν μιλάμε για το ποιοι είναι αυτοί που μάθανε να λύνουν τα προβλήματά τους πάνω στα σώματα άλλων, αυτοί που νομίζουν ότι οι γυναίκες τους ανήκουν ώστε να μπορούν απ’ το να τις παρενοχλούν μέχρι να τις κακοποιούν και να τις τρομοκρατούν. Ποτέ δεν μιλήσαμε για όσες ενέργησαν και ξεφύγανε από αυτή την βασανιστική ιστορία. Ποτέ δεν παροτρύναμε με εικόνες τις γυναίκες να δουν τον εαυτό τους διαφορετικά και να δουν οτι δεν είναι μόνες και έχουν δύναμη να σταματήσουν όλο αυτό που βιώνουν. Το δίπολο θύμα –θύτης δεν είναι το πιο πετυχημένο σχήμα για να περιγράψει αυτή την κατάσταση. Προφανώς υπάρχει μια διάδραση. Όταν όμως οδηγεί στην λεκτική , ψυχολογική ή σωματική βία από την μία πλευρά, και στατιστικά συνήθως από την αρσενική –είτε προς παιδιά, άντρες ή γυναίκες- πόσο ισότιμη κρίνεται αυτή η διάδραση;
Αλλά δεν είναι το θέμα αυτό της παρούσης.
Τη Δευτέρα το πρωί δεν είδα παθητικά θύματα αλλά γυναίκες να βγαίνουν μπροστά και να καταγγέλλουν, να κινητοποιούνται , να το συζητάνε. Χέρια να τις στηρίζουνε, αυτιά να τις ακούσουν. Γυναίκες που δεν υπομένουν όλο αυτόν τον πατριαρχικό πολιτισμό και δεν εσωτερικεύουν ατάκες όπως « καλά και εσύ, τι του έκανες;» , « κάτι έκανες κι εσύ βέβαια, ακόμα και λάθος επιλογή συντρόφου». Που δεν εσωτερικεύουν την ντροπή, την ενοχή για την διάλυση της συζηγικής στέγης. Γυναίκες που έκαναν ένα βήμα να μην δεχτούν όλη αυτή τη σαπίλα , γιατί περί σαπίλας μπορεί κάποιος να μιλήσει όταν ακόμα και σήμερα στα ΜΜΕ συνεχίζουμε να μιλάμε για εγκλήματα «πάθους» και όχι έμφυλης βίας.
Με αφορμή την έκθεση φωτογραφίας στην πύλη Σαμπινονάρα του Ξενώνα φιλοξενίας γυναικών για την Παγκόσμια Ημέρα για την εξάλειψη της βίας ενάντια στις γυναίκες συναντήσαμε την κυρία Αθηνά Πετράκη, διευθύντρια κοινωνικής προστασίας, παιδείας, αθλητισμού, πολιτισμού του δήμου Χανίων του τομέα κοινωνικής πολιτικής του δήμου Χανίων που μας μίλησε για την ανάγκη ύπαρξης του ξενώνα και την γενικότερη εικόνα που βλέπει μέσω αυτού.
Ο ξενώνας λειτουργεί υπό την διεύθυνση κοινωνικής πολιτικής του δήμου Χανίων από τον Απρίλη του 2014 παρέχοντας δωρεάν ψυχολογική, νομική και πρακτική στήριξη και έχει φιλοξενήσει έως τώρα περίπου 150 γυναίκες με τα παιδιά τους. Πέρα από την φιλοξενία στα Χανιά δεν λειτουργεί συμβουλευτικό κέντρο όπως στο Ρέθυμνο και στο Ηράκλειο οπότε καλούνται στο κέντρο να αναλάβουν και αυτόν τον ρόλο ώστε οι γυναίκες να λάβουν μια καθοδήγηση. Η κυριότερη κατηγορία γυναικών που καταφτάνουν στην δομή αυτή είναι όπως μας εξηγεί η κ. Πετράκη σύζυγοι- μητέρες χωρίς επαγγελματική δραστηριότητα που κρίθηκε σύμφωνα με ψυχιατρικές εξετάσεις ότι μπορούν να ζήσουν με άλλες γυναίκες και σύμφωνα με ιατρικές εξετάσεις ότι δεν υπάρχουν μεταδιδόμενα νοσήματα. Φυσικά το μεγαλύτερο κριτήριο είναι να πάρει την απόφαση πρώτα απ’όλα μια γυναίκα.
Ένας κανόνας που διέπει την λειτουργία της δομής είναι το απόρρητο. Όλες οι υπηρεσίες , το προσωπικό καθώς και η στέγη παραμένουν απόρρητα για την προστασία προσωπικών δεδομένων αλλά και την προστασία των ίδιων των γυναικών απ’ όσους απείλησαν και απειλούν τις γυναίκες αυτές. Με αυτόν τον τρόπο τηρείται η εχεμύθεια ώστε να παροτρυνθούν οι γυναίκες να κάνουν το βήμα που χρειάζονται. Το απόρρητο ενώ είναι απόλυτα κατανοητό όταν το κοινωνικό στίγμα και η κοινωνική απομόνωση λόγω συντηρητικών αντανακλαστικών όπως για παράδειγμα οικογένειες που αφήνουν την γυναίκα να υποστεί καταστάσεις γιατί έχει παιδιά ή γιατί «δεν υπάρχει λόγος, μάλλον περνάει μια δύσκολη περίοδο ο σύζυγος , θα περάσει, συμβιβάσου, κάτσε εκεί, δεν έχεις δουλειά, έχεις ανήλικα παιδιά που θα βρεθείς στο δρόμο» λειτουργούν αποτρεπτικά στο να προχωρήσει μια γυναίκα να το συζητήσει παραέξω και να ζητήσει βοήθεια. Σύμφωνα άλλωστε με την υπεύθυνη συνήθως αργούν οι γυναίκες να κατανοήσουν την κατάστασή στην οποία βρίσκονται αφήνοντας χρόνο να περάσει και εσωτερικεύοντας ενοχή , ντροπή και φόβο. Παρόλα αυτά θεωρώ ότι το πρώτο βήμα είναι να ανοίγεται το θέμα και όχι να κρύβεται σε πολύ μικρούς κύκλους, ακόμα κι αν ακούγεται σαν κουτσομπολιό. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι σωτήριο να μαθαίνεται ότι κάποια φοβάται και τρομοκρατείται στο σπίτι της από τον σύντροφο ή σύζυγο ώστε να κινητοποιηθεί κάποιο φιλικό ή συγγενικό πρόσωπο να την στηρίξει φτάνοντας και στην καταγγελία εφόσον απειλείται η σωματική της ακεραιότητα. Το θέμα του απορρήτου λοιπόν θα πρέπει να το ξανασκεφτούμε όλες και όλοι κατά πόσο η δημοσιοποίηση ή μη τελικά αφήνει να υπονοείται μόνο ένα πρόβλημα και όχι να καταδεικνύεται δημόσια ώστε να αναγνωριστεί και να καταπολεμηθεί αφού ακόμα είναι πολλοί όσοι δεν αναγνωρίζουν καν το θέμα ως υπάρχον πρόβλημα.
Μέχρι ωστόσο να βρει μια γυναίκα την δύναμη που χρειάζεται για να ανοιχτεί συνήθως για παράδειγμα άλλοι είναι αυτοί που θα πάρουν τηλέφωνο όπως σε πραγματικό περιστατικό οι εκπαιδευτικοί που μέσω των παιδιών αναγνωρίζουν καταστάσεις ενδοοικογενειακής βίας που χρήζουν παρέμβασης. Οι καταγγελίες όπως επισημαίνει η κ. Πετράκη προέρχονται συχνά από σχολεία μέσω παιδιού που η μητέρα του είναι απελπισμένη. Ο αποκλεισμός τους στο σπίτι τις κάνει να νοιώθουν μόνες και αδύναμες άρα η δράση και η ενεργοποίηση του κοινωνικού περίγυρου για κατανόηση και ενθάρρυνση μπορεί να αποβεί απαραίτητη.
Παρόλη την ευρωπαϊκή νομοθεσία η οποία αναγκάζει και την εναρμόνιση της σε εθνικό επίπεδο, ο αγώνας ενάντια στην κουλτούρα του ψυχολογικού και σωματικού βιασμού αλλά και της σεξιστικής και πατριαρχικής ιδεολογίας που διαπερνάει το σύνολο της κοινωνίας χρειάζεται συνεχής και καθημερινή επαγρύπνηση ώστε να μην αφήνουμε την λεκτική παρενόχληση μέχρι και την σωματική και ψυχολογική βία να γίνεται αστείο, συνήθεια και κοινωνική άδεια για τέτοιου είδους συμπεριφορές. Για να αλλάξει ο φόβος στρατόπεδο και όχι να αλλάζουν οι γυναίκες αυτές πόλη όπως έχει συμβεί σε αντίστοιχα περιστατικά.
Για εκείνο το δευτεριάτικο πρωινό που ελπίζω να λύτρωσε και τις υπόλοιπες.
Για να μην αφήνουμε καμία γυναίκα μόνη της να χάνει την δύναμή της.
Για την 24ωρη γραμμή πανελλήνιας εμβέλειας υπάρχει το τηλέφωνο 15900.
Για τις γραμμές κοινωνικής υπηρεσίας του δήμου Χανίων τα τηλέφωνα : 28213- 41690/691/692.
Όσο αφορά στην έκθεση που ξεκινάει την Παρασκευή 25 Νοεμβρίου και εγκαινιάζεται το Σάββατο 26 Νοεμβρίου από το δελτίο τύπου :
Η έκθεση περιλαμβάνει πορτραίτα γυναικών από την πόλη των Χανίων, αναγνωρισμένων για τις επαγγελματικές και κοινωνικές τους δραστηριότητες, εκπροσωπώντας ένα μεγάλο φάσμα ρόλων και ιδιοτήτων, οι οποίες φωτογραφήθηκαν με σκοπό να γίνει κατανοητό σε όλους ότι η έμφυλη βία είναι φαινόμενο δια-ταξικό και δια-φυλετικό και πλήττει βάναυσα τα θεμελιώδη δικαιώματα των γυναικών και κοριτσιών που την υφίστανται.
Η Έκθεση θα είναι ανοικτή στο κοινό στην Πύλη Σαμπιονάρα από την Παρασκευή25 έως και την Κυριακή 27 Νοεμβρίου (ώρες λειτουργίας 10.00-13.00 και 18.00-22.00) και σας καλούμε όλους στα επίσημα εγκαίνια το Σάββατο 26 Νοεμβρίου στις 18.00.
Π.Γ.