Της Νεφέλης Ευαγγέλου
Συμβαίνουν, κάθε στιγμή, κάθε μέρα, αναπάντεχα γεγονότα, ξεπερνώντας τις ανθρώπινες δυνατότητες προσαρμογής, σ’ αυτά.
Μας ήρθαν άσχημα νέα, εδώ και κάποιες εβδομάδες, και δεν γνωρίζει κανείς να προσδιορίσει την ακριβή προέλευσή τους. Πολλοί μιλούν για ξεστράτισμα επικίνδυνου ιού, μέσα από εργαστήριο κινέζικης πόλης· άλλοι για ανεξέλεγκτη πορεία πειραμάτων που σκοπό έχουν να «αντικρούσουν» χημικό πόλεμο, με ανάλογα όπλα. Κάποιοι ισχυρίζονται πως προκλήθηκε από συμφωνία κάποιων χωρών. Όποιος και αν είναι ο λόγος της δημιουργίας αυτών των δολοφονικών κατασκευασμάτων, η ουσία είναι μία. Για όλες τις χώρες, για όλους τους πολίτες, μικρούς – μεγάλους, των χωρών όλου του πλανήτη, ελλοχεύει κίνδυνος θανάτου.
Δεν φτάνουν τα ακραία φυσικά φαινόμενα, οι καταστροφικές ανθρώπινες παρεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον, δεν αρκούν οι απώλειες ανθρώπων για αμέτρητους λόγους. Δεν αφήνουμε, εμείς οι άνθρωποι, περιθώρια για βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης – από άκρη σε άκρη – στις γειτονιές του κόσμου, όλων των εθνοτήτων, φυλών και ατόμων… το μόνο που διεκδικεί, από τη φύση του, ένας μέσος άνθρωπος – σε αυτή τη ζωή – είναι τα αυτονόητα. Υγεία, ειρήνη, ελευθερία, δημιουργία και, βέβαια, αγάπη. Φαίνονται πολλά μα, στην ουσία, συνοψίζονται στις δύο βασικές κατακτήσεις. Ελευθερία, μέχρι το «σύνορο» του δίπλα και αγάπη, για να πετύχει τα υπόλοιπα.
Το πιο θλιβερό και το πιο άδικο, απ’ όλα τα δεινά, που μπορεί να συμβούν στην ανθρώπινη ζωή, είναι η έλλειψη δυνατότητας επιλογής. Αν το καλοσκεφτεί κάποιος, θα διαπιστώσει πως, πέρα από πολύ ιδιαίτερες, ελάχιστες περιπτώσεις, δεν πραγματοποιούνται αρχικοί στόχοι. Σπάνια, συμβαίνει να ανοίγεται δρόμος μπροστά στον καθένα, χωρίς, αντίθετη στροφή ή αδιέξοδη κλίση. Υπάρχουν πάντα οι εναλλακτικές λύσεις μα, περιέχουν έστω, ένα ελάχιστο συμβιβασμό. Είναι να το θέλει η τύχη, να κατευθύνει τις ενέργειές της προς τη θέληση κάποιου και να συμπίπτουν οι «απόψεις», για κοινή δράση. Έτσι εξασφαλίζονται οι μεγάλες και ειδικές αποστολές στη ζωή, όχι όμως, η χαρά, η γαλήνη και η ολοκλήρωση που αποζητά η ανθρώπινη ψυχή. Ξαφνικά, χάνουμε τις πιο φυσικές, απλές απολαύσεις. Μας τα στερούν και αυτά. Μας εμποδίζουν να χαρούμε τον ήλιο, την ελευθερία στις κινήσεις, την εξοχή, τη θάλασσα. Δεν πρέπει – είναι επικίνδυνο, καταστροφικό – να αγκαλιάσουμε τα παιδιά, τα εγγόνια, αγαπημένα πρόσωπα – παρά μόνο να τα βλέπουμε έξω από τζάμια ή στις οθόνες ηλεκτρονικών συσκευών. Άλλαξε η ζωή χωρίς να το περιμένουμε, χωρίς να προφτάσουμε να συνειδητοποιήσουμε το γιατί και το πώς.
Ματαιώνονται σχεδιασμοί, ανατρέπονται ευχάριστα μελλοντικά γεγονότα, αναβάλλεται πραγματοποίηση σοβαρών αποφάσεων, που σημαίνουν πολλά για πάρα πολλούς ανθρώπους, όπου και αν βρίσκονται…
Δεν είμαι η μόνη που πικράθηκα και απογοητεύτηκα, αυτό τον καιρό. Πάλι άλλαξε η ζωή μου. Πάλι εχάθηκαν ισορροπίες που στηρίζονταν σε κάποιες βάσιμες ελπίδες. Βάσιμες ήταν, αφού περιμένουμε το δεύτερο εγγονάκι. Δεν θα το γνωρίσεις, όμως, εγώ θα σου γράφω γι’ αυτό, θα σου μιλώ τις ώρες της προσευχής μου και θα σ’ ενημερώνω, όπως έκανα και με το πρώτο. Δεν ήθελα να πάω. Δεν τα καταφέρνω μόνη στα αχανή αεροδρόμια, ανάμεσα σε πλήθη ανθρώπων όλων των φυλών και χρωμάτων. Δεν τους φοβάμαι, όλοι ίδιοι είμαστε. Δεν έχω, όμως, την ευχέρεια επικοινωνίας, αν χρειαστώ κάτι και είμαι, μέχρι τώρα, η μόνη Ελληνίδα που ταξιδεύει με προορισμό τις Βρυξέλλες, κάθε φορά. Εννοώ από την πόλη μας. Δεν υπάρχει πιθανότητα να επισκεφτώ ξανά τα παιδιά. Όσο επήγα – επήγα. Ό, τι είδα, είδα. Μόνο, αν έρθουν κάποια στιγμή εδώ και είμαστε καλά, θα ‘δω τα εγγονάκια. Δεν είμαι αχάριστη! Εσύ δεν είδες, δεν χάρηκες. Δεν πρέπει να παραπονιέμαι αν δεν καταφέρω να πραγματοποιήσω κάποιες επιθυμίες στη ζωή, που μπορεί να υπάρχει μπροστά μου.
Κανείς δεν ξέρει, αν θα είναι στιγμές, μήνες, ή λίγα χρόνια ακόμη. Υπάρχουν περιπτώσεις που οι άνθρωποι τσακίζονται, πεθαίνουν σαν πεταλούδες, σαν μικρά πουλιά, μέσα σε απρόσμενη κακοκαιρία. Έχω ‘δει χελιδόνια νεκρά, σκοτωμένα από καταιγίδα. Εδώ, δεν είχαν περιθώρια επιλογής. Επιλέγουν για την ασφάλεια και τη ζωή τους ζεστές χώρες, διακινδυνεύοντας αυτή την ίδια τη ζωή. Δεν έχουν άλλη λύση από το μακρινό ταξίδι, κάθε χρόνο. Και μεις, πολλές φορές, δυσκολευόμαστε να βρούμε ή να επιλέξουμε λύσεις, που ταιριάζουν στη φύση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε. Αν επιβληθούν λύσεις, με ανεπιθύμητες συνέπειες, τα πράγματα δυσκολεύουν πιο πολύ. Δεν δέχονται εύκολα, οι άνθρωποι, τελεσίδικες αποφάσεις, ακόμη και αν η εφαρμογή σημαίνει τη σωτηρία τους. Και μεις, δεν έχουμε την άνεση να απορρίψουμε τις προτεινόμενες λύσεις για το γενικό καλό. Δεν μπορούμε να μην πειθαρχήσουμε, μπροστά στην απειλή της εξάπλωσης μιας νόσου, που στοιχίζει ζωές, σε όλες τις κατηγορίες πληθυσμών, αλλά και με κάποιες πιο έντονες προτιμήσεις.
Οι μεγαλύτεροι, έτσι ή αλλιώς, είμαστε στην τελική ευθεία, έτοιμοι για αναχώρηση. Είμαστε πολύ κοντά στο αναπόφευκτο, όσο και αν το ξορκίζουμε. Από κάποια αιτία, τώρα πια, θα φύγουμε. Όμως, υπάρχει ο φόβος, πως το κακό μπορεί να συμβεί πιο γρήγορα, πιο βίαια και – το χειρότερο – σε νέους ανθρώπους, ή αγαπημένα πρόσωπα, που μπορεί να είναι ανήμπορα και αδύναμα να υποστηρίξουν τον εαυτό τους. Υπάρχει πιθανότητα να νοσήσουν παιδιά, μικρά – μεγάλα, να δοκιμαστούν σκληρά και στο τέλος να καταλήξουν κάποια από αυτά. Υπάρχει σκιά του θανάτου – ιδιαίτερα σε χώρες που έχουν βάναυσα δοκιμαστεί και υποφέρουν, ακόμη πολύ, οπουδήποτε. Πάνω από δρόμους, μέσα σε εργοστάσια, σε νοσοκομεία, χώρους αναψυχής, σχολεία, πανεπιστήμια, ιδρύματα, στο ίδιο το σπίτι μας… Έχουν σιγήσει πόλεις σε Ευρώπη, Αμερική και έχουν ερημώσει γειτονιές και σπίτια.
Δεν μπορεί κανείς να προβλέψει πότε, ό, τι αγαπά, ό, τι αντιπροσωπεύει κίνητρο για να συνεχίσει τη ζωή του, θα χαθεί από εκείνη, οριστικά.
Πώς να μη νοιάζεται κανείς, να μη φοβάται, για το πότε και πώς θα έρθει το κακό. Δεν γίνεται ν’ αψηφά τον κίνδυνο, όταν αυτός συνέχεια ταξιδεύει. Δεν μπορεί να αποφύγει τις μαύρες σκέψεις, όσο και αν θέλει να ελπίζει και να αισιοδοξεί.
Είναι ανυπόφορη η αίσθηση του ροζιασμένου, γέρικου δέντρου που χάνει, απρόσμενα, τρυφερά κλωνάρια, όσα κατάφεραν ν’ ανθίσουν στον παμπάλαιο κορμό του – δώρο της φύσης – από αγάπη.
Απογοητευτική η περιήγηση έρημων δρόμων με άδειες γειτονιές, που πριν λίγο έσφυζαν από ζωή, φωνές, γέλια και κλάμα.
Πώς να μη λυπάται κανείς και τις χώρες που διέπραξαν το έγκλημα ή πιθανά ευθύνονται, όταν θρηνούν ανθρώπινα θύματα κατά χιλιάδες. Έστω και αν τα κατονομάζουν με αριθμούς, είναι άνθρωποι!
Πώς να μην αγωνιά ο μισός κόσμος της γης, να μην αμφιβάλλει, να μην τρομάζει, όταν ο άλλος μισός – ανυπότακτος, μοιραίος και απερίσκεπτος – γιορτάζει την απελευθέρωσή του. Πώς…
Φοβούμαι και εγώ. Μόνο εύχομαι…
Να είσαι καλά όπου και όπως να είσαι.