Ο δικηγόρος Σπύρος Πανταζής μιλά στον «Αγώνα της Κρήτης» για τα συστημικά προβλήματα στις δίκες μεταναστών που κατηγορούνται ως διακινητές και για το φαινόμενο του profiling στις δικαστικές αίθουσες

Μια ακόμη υπόθεση διακίνησης μεταναστών εκδικάστηκε το πρωί της Τετάρτης στα δικαστήρια Χανίων, με τρεις νεαρούς Σουδανούς να κάθονται στο εδώλιο κατηγορούμενοι για διακίνηση, επειδή —όπως συμβαίνει συχνά— φέρονταν να είχαν αναλάβει την πλοήγηση της βάρκας κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.

Ο δικηγόρος Σπύρος Πανταζής, που εκπροσώπησε τους δύο από τους τρεις κατηγορούμενους, μίλησε στον «Αγώνα της Κρήτης» αμέσως μετά την ανακοίνωση της απόφασης, δίνοντας μια σπάνια ματιά στον τρόπο με τον οποίο συγκροτούνται οι κατηγορίες στα συγκεκριμένα αδικήματα και στα εμπόδια που αντιμετωπίζει η υπεράσπιση τέτοιων υποθέσεων.

«Τα δύο παιδιά αθωώθηκαν λόγω ελλείψεως αποδείξεων»

Ο διάλογος με τον δικηγόρο ξεκίνησε με την επιβεβαίωση της έκβασης:

«Εγώ είχα δύο παιδιά τα οποία αθωώθηκαν λόγω ελλείψεως αποδείξεων», ανέφερε ο κ. Πανταζής, εξηγώντας ότι πρόκειται για νεαρούς περίπου 19 ετών.

Οι κατηγορούμενοι ήταν συνολικά τρεις, ενώ, όπως σημείωσε ο δικηγόρος, έχει χειριστεί επανειλημμένα τέτοιου είδους υποθέσεις.

«Βρίσκονται κατηγορούμενοι λόγω μαρτυριών συνεπιβατών»

Ο κ. Πανταζής περιέγραψε με σαφήνεια τον μηχανισμό που οδηγεί στην ποινικοποίηση επιβατών ως διακινητών:

«Συνήθως βρίσκονται στο εδώλιο του κατηγορουμένου εξαιτίας μαρτυριών έτερων συνεπιβατών […] οι οποίοι τους κατονομάζουν ως διακινητές, ως οδηγούς.»

Πρόκειται για μια διαδικασία που, όπως υπενθυμίζει, εξελίσσεται γρήγορα, με βάση φωτογραφικό υλικό και αναγνωρίσεις εντός λίγων λεπτών μετά τη σύλληψη.

Ωστόσο, το πραγματικό πρόβλημα —όπως λέει— βρίσκεται αλλού:

«Το βασικό είναι ότι εμείς στη δίκη αυτούς τους ανθρώπους δεν μπορούμε να τους εξετάσουμε διότι η Ελλάδα είναι χώρα transit και πολλοί από αυτούς μέχρι να γίνει το δικαστήριο έχουν φύγει ήδη για το εξωτερικό.»

Με άλλα λόγια, κρίσιμοι μάρτυρες απουσιάζουν σχεδόν συστηματικά από την ακροαματική διαδικασία.

«Όχι, δεν είναι διακινητές· είναι απλοί επιβάτες που αναλαμβάνουν την πλοήγηση»

Ο συνήγορος ήταν κατηγορηματικός ως προς το ποιοι είναι πραγματικά οι διακινητές:

«Αυτό το οποίο παρατηρείται είναι ότι αυτοί που αναλαμβάνουν την πλοήγηση ενός σκάφους είναι απλοί επιβάτες και όχι βεβαίως οι διακινητές. Διακινητές ποτέ δεν μπαίνουν στις βάρκες»

Η δήλωση αυτή αντικατοπτρίζει μια πάγια διαπίστωση οργανώσεων, δικηγόρων και ερευνητών: τα χαμηλότερα, πιο ευάλωτα μέλη της ομάδας —συνήθως νεαροί άνδρες από μειονοτικές ομάδες— εμφανίζονται να «φορτώνονται» την ποινική ευθύνη, ενώ οι πραγματικοί διακινητές παραμένουν εκτός βάρκας και εκτός πεδίου δίωξης.

Profiling: «Είναι πιο εύκολο να υποδείξουν τη μειοψηφία»

Απαντώντας στο ερώτημα γιατί οι υπόλοιποι επιβάτες κατονομάζουν συγκεκριμένους νεαρούς ως οδηγούς, ο δικηγόρος είπε με έμφαση:

«Είναι πιο εύκολο για αυτούς να υποδείξουν για παράδειγμα τη μειοψηφία. Καταλαβαίνετε, είναι αυτό το οποίο εμείς ονομάζουμε profiling.»

Ο όρος αποτυπώνει την τάση να στοχοποιούνται πρόσωπα λόγω εθνικότητας, φυλής ή απλής διαφοροποίησης από την πλειοψηφία της ομάδας.

Μια υπόθεση που αποκαλύπτει ένα συστημικό πρόβλημα

Η υπόθεση των τριών Σουδανών στα Χανιά έληξε με δύο αθωώσεις. Όμως, όπως ξεκαθαρίζει ο κ. Πανταζής, το πρόβλημα παραμένει ευρύτερο:

• Απουσία μαρτύρων, καθώς η Ελλάδα λειτουργεί ως χώρα διέλευσης.

• Στοχοποίηση επιβατών με βάση πρόχειρες αναγνωρίσεις.

• Δίκες που βασίζονται συχνά σε αμφισβητήσιμες μαρτυρίες.

• Αδυναμία πλήρους εξέτασης των πραγματικών περιστάσεων του ταξιδιού.

Τα στοιχεία αυτά συνθέτουν ένα πλαίσιο που συχνά οδηγεί σε βαριές κατηγορίες εις βάρος ανθρώπων οι οποίοι, όπως επιμένουν πολλοί δικηγόροι, δεν είναι παρά απλοί επιβάτες που βρέθηκαν στη λάθος θέση τη λάθος στιγμή.