Σε κρίσιμο σταυροδρόμι βρίσκεται η Κρήτη, καθώς τα σχέδια για την κατασκευή μονάδων καύσης απορριμμάτων εγείρουν βαθύτατες ανησυχίες σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Ο Δημήτρης Βρύσαλης, περιφερειακός σύμβουλος της «Λαϊκής Συσπείρωσης» Κρήτης, τοποθετείται με λόγο αιχμηρό και ανυποχώρητο:

«Δεν διαπραγματευόμαστε την ποιότητα ζωής για εμάς και τα παιδιά μας. Το δικαίωμα να ζούμε σε καθαρό περιβάλλον δεν αντισταθμίζεται με τίποτα. Δίνουμε τη μάχη για τη ζωή μας και για το μέλλον του νησιού μας».

Μονάδες καύσης και εισαγωγή αποβλήτων: Μια βόμβα στα θεμέλια της κοινωνίας

Η πρόσφατη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων προβλέπει την κατασκευή έξι εργοστασίων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων (ΑΕΠΥ) σε όλη τη χώρα, με το Ηράκλειο να βρίσκεται ανάμεσα στις προτεινόμενες τοποθεσίες. Η Κρήτη, μάλιστα, αναμένεται να δεχθεί και εισαγόμενα απόβλητα από Θήρα, Ρόδο και Κάρπαθο, σύμφωνα με το σχέδιο της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.

Όπως επισημαίνει ο κ. Βρύσαλης, η υλοποίηση των εργοστασίων αυτών «θα ‘χαντακώσει’ την υγεία και την ποιότητα ζωής των κατοίκων», ενώ ταυτόχρονα μετατρέπει το πρόβλημα της διαχείρισης απορριμμάτων σε πεδίο κερδοφορίας για λίγους: «Η καρκινογόνος καύση – ακόμη και σύμμεικτων απορριμμάτων – είναι μια χρυσοφόρα επένδυση για το κεφάλαιο, αφού κερδίζει και από την πώληση ρεύματος αλλά και από την επεξεργασία των απορριμμάτων, που πληρώνει ο λαός μέσα από υπέρογκα δημοτικά τέλη, όπως και θα ‘πληρώνει’ με επιβάρυνση της υγείας του».

Ευρωπαϊκή πολιτική και εγχώριες ευθύνες: Το πλαίσιο μιας κρίσης

Οι σχεδιασμοί αυτοί, όπως αναδεικνύεται, δεν είναι μια τυχαία εξέλιξη, αλλά αποτέλεσμα πολυετούς πολιτικής όλων των κυβερνήσεων – ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ – που ενσωμάτωσαν και εφάρμοσαν τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις που αντιμετωπίζουν τα απορρίμματα ως «χρυσό», προσφέροντας νέο πεδίο κερδοφορίας για τους επιχειρηματικούς ομίλους.

Η στρατηγική αυτή συνοδεύεται από τη θέσπιση νομοθετικού πλαισίου, που επιτρέπει και ενισχύει την ενεργειακή αξιοποίηση απορριμμάτων, την ώρα που, όπως δείχνουν διεθνείς επιστημονικές έρευνες αλλά και η εμπειρία άλλων χωρών, οι περιβαλλοντικές και υγειονομικές συνέπειες είναι δραματικές: «Η καύση απορριμμάτων ενοχοποιείται για καρκινοπάθειες, λευχαιμίες, νεοπλάσματα, πρόωρες γεννήσεις και χρόνια αναπνευστικά νοσήματα. Οι μονάδες αποτέφρωσης εκπέμπουν τοξικές ουσίες, διοξίνες, που μολύνουν αέρα, νερό και έδαφος».

Η ψευδαίσθηση των «αντιρρυπαντικών τεχνολογιών» και τα ανταποδοτικά οφέλη

Απέναντι στην κοινωνική ανησυχία, η επίσημη πολιτική επικαλείται τις σύγχρονες μεθόδους φίλτρων και αντιρρυπαντικής τεχνολογίας. Ο Δημήτρης Βρύσαλης, ωστόσο, απαντά με τεκμήρια: «Υπάρχουν συγκεκριμένες καταγγελίες για το Copenhill στην Κοπεγχάγη σχετικά με τη μόλυνση νερού και ανεξέλεγκτη εισαγωγή αποβλήτων από τρίτες χώρες. Τα ‘μπιχλιμπίδια’ με την πίστα σκι και τον τοίχο αναρρίχησης στο Copenhill δεν μπορούν να κρύψουν το πρόβλημα…».

Επιπλέον, η οικονομική επιβάρυνση για τους πολίτες αναμένεται να εκτοξευθεί: «Η καύση απορριμμάτων θα προχωρήσει μαζί με υπέρογκη αύξηση των ανταποδοτικών τελών, με τη λογική της ΕΕ ‘πληρώνω όσο πετάω’. Ο λαός θα εισπνέει καρκίνο και θα το πληρώνει και ακριβά, ενώ οι επενδυτές θα κερδίζουν διπλά».

«Όχι» στον διαχωρισμό και τη μετατόπιση του προβλήματος 

Η κοινωνική απαίτηση είναι σαφής: ούτε μετατόπιση των μονάδων σε άλλους δήμους, ούτε ψευδαισθήσεις «καλής καύσης». Όπως τονίζει ο κ. Βρύσαλης, «η όποια αντίληψη να μην γίνει εδώ αλλά λίγο παρακάτω, θα λειτουργήσει διασπαστικά και τελικά θα στηρίξει τον εγκληματικό σχεδιασμό της κυβέρνησης».

Αντίθετα, προτείνει μια εντελώς διαφορετική στρατηγική διαχείρισης:

«Ζητάμε να ξεκινήσουν άμεσα η επανάχρηση, η διαλογή στην πηγή, η σωστή ανακύκλωση και η κομποστοποίηση, ώστε το σκουπίδι που θα απομένει για ταφή να είναι ελάχιστο. Ο ισχυρισμός ‘καίω RDF – SRF για λιγότερη ρύπανση’ δεν ευσταθεί – δεν διαλέγουμε λιγότερο καρκίνο, αλλά καθόλου».