Σε άρθρο του στους New York Times που δημοσιεύεται λίγες ώρες πριν από την έναρξη του κρίσιμου Eurogroup για την Ελλάδα, ο υπουργός Οικονομικών Γ. Βαρουφάκης τονίζει ότι το αποτέλεσμα των εν λόγω διαπραγματεύσεων μπορεί να σηματοδοτήσει μια γενιά, και να αποδειχθεί σημείο καμπής για την Ευρώπη και το πείραμα με τη νομισματική ένωση.
Όπως υποστηρίζει, οι game theorists αναλύουν τις διαπραγματεύσεις σαν να επρόκειτο για παιχνίδια που περιλαμβάνουν εγωιστές παίκτες. «Καθώς έχω περάσει πολλά χρόνια ως ακαδημαϊκός ερευνώντας το game theory, ορισμένοι σχολιαστές βιάστηκαν να θεωρήσουν ότι ως ο νέος υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας θα προσπαθούσα να επινοήσω μπλόφες, στρατηγικές και εξωτερικές επιλογές, στην προσπάθειά μου να βελτιώσω την αδύναμη θέση μου. Τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια», τόνισε.
Αν μη τι άλλο, πρόσθεσε, το υπόβαθρό του στο game-theory τον έπεισε ότι θα ήταν καθαρή τρέλα «να σκεφτώ ότι οι τρέχουσες διαβουλεύσεις μεταξύ της Ελλάδας και των εταίρων μας ότι είναι ένα παιχνίδι διαπραγμάτευσης το οποίο θα κερδηθεί ή θα χαθεί μέσω μπλόφας και τακτικής υπεκφυγών.
Το πρόβλημα με το game theory, «όπως εξηγούσα στους μαθητές μου, είναι ότι παίρνει ως δεδομένο τα κίνητρα των παικτών. Σε ένα πόκερ ή blackjack, αυτή η υπόθεση είναι μη προβληματική. Αλλά στις τρέχουσες διαβουλεύσεις μεταξύ των εταίρων μας και της νέας ελληνικής κυβέρνησης, το νόημα είναι να σφυρηλατηθούν νέα κίνητρα. Να διαμορφωθεί μια νέα νοοτροπία που υπερβαίνει τις εθνικές διαιρέσεις, διαλύει τις διακρίσεις μεταξύ πιστωτή-οφειλέτη προς όφελος μιας πανευρωπαϊκής στρατηγικής και τοποθετεί το ενιαίο ευρωπαϊκό καλό πάνω από μικροπολιτικές σκοπιμότητες, ένα δόγμα που αποδεικνύεται τοξικό εάν παγκοσμιοποιηθεί».
Ως υπουργός Οικονομικών ενός μικρού, με δημοσιονομικά πιεσμένου έθνους, που στερείται τη δική του κεντρική τράπεζα και θεωρείται από πολλούς εταίρους μας ως προβληματικός οφειλέτης, είμαι πεπεισμένος ότι έχουμε μόνο μία επιλογή, δήλωσε ο Γ. Βαρουφάκης.: Να αποφύγουμε κάθε πειρασμό να αντιμετωπίσουμε αυτή την κρίσιμη στιγμή ως ένα πείραμα στρατηγικής, και αντ’ αυτού, να παρουσιάσουμε με ειλικρίνεια τα γεγονότα που αφορούν την κοινωνική οικονομία της Ελλάδας, να βάλουμε στο τραπέζι τις προτάσεις μας για να αναπτυχθεί ξανά η Ελλάδα, να εξηγήσουμε γιατί αυτά είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης και να αποκαλύψουν τις κόκκινες γραμμές πέραν των οποίων η λογική και το καθήκον μας αποτρέπει να πάμε.
“Η μεγάλη διαφορά μεταξύ αυτής της κυβέρνησης και των προηγούμενων ελληνικών κυβερνήσεων είναι δίττή: Είμαστε αποφασισμένοι να συγκρουστούμε με τα ισχυρά κατεστημένα συμφέροντα προκειμένου να επανεκκινήσουμε την Ελλάδα και να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των εταίρων μας. Είμαστε επίσης αποφασισμένοι να μην απειλούμαστε ως αποικία χρέους η οποία θα πρέπει να υποστεί αυτό που πρέπει. Η αρχή της μεγαλύτερης λιτότητας για την οικονομία με τη μεγαλύτερη ύφεση θα ήταν περίεργο εάν δεν προκαλούσε τόση πολύ άσκοπη ταλαιπωρία”.
Ο Έλληνας υπουργός αναφέρει ότι συχνά τον ρωτούν “αν ο μόνος τρόπος που μπορείτε να διασφαλίσετε κεφάλαια είναι να περάσετε τις κόκκινες γραμμές σας και να αποδεχθείτε μέτρα που θεωρείτε ότι είναι μέρος και όχι της λύσης; Πιστός στην αρχή ότι δεν έχω κανένα δικαίωμα να μπλοφάρω η απάντησή μου είναι:
Οι γραμμές που έχουμε παρουσιάσει ως κόκκινες δεν θα περαστούν. Διαφορετικά, δεν θα είναι πραγματικά κόκκινες, αλλά απλώς μία μπλόφα. Αλλά τι γίνεται αν αυτό προκαλέσει στους πολίτες σας πολύ πόνο; με ρωτούν. Σίγουρα θα πρέπει να μπλοφάρετε”. Το πρόβλημα με αυτή την πλευρά επιχειρημάτων είναι ότι υποθέτει, μαζί με την θεωρία παιγνίων, ότι ζούμε σε μια τυρρανία συνεπειών. Ότι δεν υπάρχουν συνέπειες όταν πρέπει να κάνουμε ότι είναι σωστό, όχι σαν στρατηγική, αλλά απλά επειδή είναι… σωστό, σημειώνει στο άρθρο του ο Έλληνας υπουργός.
Εμφανίζεται αισιόδοξος ότι ενάντια αυτού του κυνισμού “η νέα ελληνική κυβέρνηση θα καινοτομήσει. Θα απέχουμε, όποιες και αν είναι οι συνέπειες, από συμφωνίες οι οποίες είναι λάθος για την Ελλάδα και για την Ευρώπη. Το παιχνίδι «επέκτασης και υποκρισίας» το οποίο ξεκίνησε όταν το δημόσιο χρέος της Ελλάδας έγινε μη εξυπηρετούμενο το 2010 θα τελειώσει. Όχι άλλα δάνεια –όχι έως ότου έχουμε ένα αξιόπιστο σχέδιο για την ανάπτυξη της οικονομίας, προκειμένου να αποπληρώσουμε αυτά τα δάνεια, να βοηθήσουμε τη μεσαία τάξη να σταθεί στα πόδια της και να αντιμετωπίσουμε τη φριχτή ανθρωπιστική κρίση.Όχι άλλα προγράμματα «μεταρρυθμίσεων» που στοχεύουν σε φτωχούς συνταξιούχους και οικογενειακά φαρμακεία και αφήνουν τη μεγάλης κλίμακας διαφθορά ανέγγιχτη”.
Η κυβέρνησή μας, συνεχίζει ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών, δεν ζητά από τους εταίρους για μια διέξοδο από την αποπληρωμή των χρεών μας. Ζητάμε μερικούς μήνες χρηματοπιστωτικής σταθερότητας που θα μας επιτρέψουν να ξεκινήσουμε το έργο των μεταρρυθμίσεων που μπορεί να διαχειριστεί και να υποστηρίξει ο ευρύς ελληνικός πληθυσμός, προκειμένου να επαναφέρουμε την ανάπτυξη και να τερματίσουμε την αδυναμία αποπληρωμής των χρεών μας.
“Κάποιος μπορεί να σκεφτεί ότι αυτή η υποχώρηση από τη θεωρία των παιγνίων υπαγορεύεται από κάποια ριζοσπαστική αριστερή ατζέντα. Δεν είναι έτσι. Η κυριότερη επιρροή εδώ είναι ο Εμ. Κάντ, ο Γερμανός φιλόσοφος που μας δίδαξε ότι οι ορθολογικοί και οι ελεύθεροι ξεφεύγουν από την αυτοκρατορία της σκοπιμότητας κάνοντας ότι είναι σωστό. Πως ξέρουμε ότι η μέτρια πολιτική μας ατζέντα, η οποία αποτελεί την κόκκινη γραμμή μας, είναι σωστή από την άποψη του Κάντ; Ξέρουμε, κοιτώντας στα μάτια των πεινασμένων στους δρόμους των πόλεών μας, ή κοιτώντας τη μεσαία τάξη, ή λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα των σκληρά εργαζομένων σε κάθε ευρωπαϊκό χωρίο και πόλη εντός της νομισματικής μας ένωσης.
Μετά από όλα αυτά, η Ευρώπη θα ανακτήσει την ψυχή της, ανακτώντας την εμπιστοσύνη του λαού και τοποθετώντας τα συμφέροντά του στο επίκεντρο”.