«Και με ψάχνανε στα καφενεία, στα μαγαζιά, στις υπόγειες στοές
παντού με ψάχναν.
Δε με βρήκαν. Δε με βρήκαν ποτέ;
Οχι, ποτέ δε με βρήκαν.»
«Εγώ ποτέ δεν θα γίνω πολιτικός. Είμαι επαναστάτης, γιατί δεν υπάρχει αληθινός ποιητής που να μην είναι επαναστάτης»
Εβδομήντα έξι χρόνια συμπληρώθηκαν αυτές τις μέρες από τη δολοφονία του Ισπανού ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα απ’ τις φασιστικές ορδές του Φράνκο στο Alfacar της Γρανάδας. Από τότε μέχρι τις μέρες μας έχει καταστεί αδύνατη η εύρεση του τόπου ταφής του σε μια απέλπιδα προσπάθεια, ακόμα και σήμερα, να εξαφανίσουν την ορμή και τη θέρμη του ποιητή που τόλμησε και μίλησε για όλα αυτά που μας δίδαξαν να φοβόμαστε.
Από την πλευρά μου θα ήθελα να σημειώσω ότι οι αναλογίες της περιόδου που δολοφονήθηκε ο Λόρκα (Ισπανική Επανάσταση) με τις εξελίξεις της εποχής μας, τηρουμένων πάντα κάποιων αναλογιών, είναι παραπάνω από εμφανής. Η ταξική πόλωση κι η σύγκρουση τόσων αντιθετικών συμφερόντων και στις δύο περιόδους θα παρατηρήσουμε ότι είναι πολύ έντονη. Ιδιαίτερα, αυτοί που τολμούν να διαφέρουν και να διεκδικούν ίσα δικαιώματα με όλους μας (οι γυναίκες, τα παιδιά, οι μετανάστες, οι ομοφυλόφιλοι και τα τρανς άτομα) βρίσκονται, όπως και τότε, στο στόχαστρο της ισοπεδωτικής πολιτικής των καπιταλιστών, του “Ξένιου Δία” και της Χρυσής Αυγής. Ο Λόρκα που δεν δίστασε να μιλήσει για το όμορφο του διαφορετικού εκτελέστηκε γι΄αυτούς ακριβώς τους λόγους.
Το έργο του εμβληματικού αυτού ποιητή, έρευνα και διάσωση του τσιγγάνικου πολιτισμού, η συμβολή του στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση της εποχής του με το πρωτοπόρο πείραμα ενός κινούμενου πανεπιστημιακού θεάτρου που ανέβαζε Ισπανούς κλασικούς, τα θεατρικά του κείμενα που μαστιγώνουν τον κοινωνικό καθωσπρεπισμό, η σπαραχτική κραυγή της ποίησης του είχαν την ίδια δύναμη με τις στρατιές των Δημοκρατικών κι ήταν βάρος αβάσταχτο, δύναμη ακατανίκητη ενάντια στα δολοφονικά ένστικτα των φρανκιστών, των αστών και της Εκκλησίας. Όσο όμως και να υπάρχουν ομοιότητες με εκείνη τη μαύρη εποχή υπάρχει και μια πολύ βασική, θεμελιώδης διαφορά. Εκείνη την περίοδο οι φασίστες είχαν καταφέρει να οικοδομήσουν μαζικό κίνημα που να συγκρούεται με την οργανωμένη εργατική τάξη και την Αριστερά. Σήμερα οι ομοιδεάτες τους προσπαθούν να χτίσουν ένα τέτοιο κίνημα που θα στοχεύει στην αποτελεσματική καταστολή των δημοκρατικών ελευθεριών, των εργατικών αγώνων, της παραγωγής αληθινού αδέσμευτου πολιτισμού το οποίο στο χέρι μας είναι να μην επιτρέψουμε να συμβεί.
Η δολοφονία του Λόρκα και η ήττα των δημοκρατικών δυνάμεων στην Ισπανία είναι η δραματική προειδοποίηση για τι τι θα συμβεί αν φορέσουμε παρωπίδες, αν δεν παλέψουμε για τη ζωή μας απέναντι στους εχθρούς της ύπαρξης μας. “Είμαστε όλοι Λόρκα” λοιπόν, αρκεί να μετατρέψουμε το μήνυμα της θυσίας του ποιητή σε προοπτική νίκης, ζωής και ελευθερίας κι όχι σε προοπτική σφαγής…
Ειρηναίος Μαράκης
Σημείωση: ο τίτλος του σημειώματος είναι μια προσαρμογή του τίτλου από το θεατρικό έργο του Ισπανού συγγραφέα και ηθοποιού Πέπε Ρουμπιάνες, Lorca eran todos (“Ήταν όλοι Λόρκα”)
