Δεν αποτελεί πια, κατά την ταπεινή μου γνώμη κοινοτυπία να πούμε πως στα χρόνια μας τίποτα δεν είναι θέσφατο. Τίποτα δεν είναι σταθερό. Τίποτα δεν έχει την αξία του χθες. Όλα αλλάζουν, όλα κινούνται, όλα μετατοπίζονται σαν κινούμενη άμμος. Όλα αμφισβητούνται. Όλα ερμηνεύονται κατά το δοκούν. Κατά πως εξυπηρετούνται τα πρόσκαιρα και μακροπρόθεσμα συμφέροντα, των αλητήριων λεγόμενων μεγάλων δυνάμεων.
Λαοί μακελεύονται έτσι απλά και μόνο, γιατί τα μούτρα των ηγετών τους, δεν αρέσουν σ’ αυτούς που συγκυριακά σήμερα έχουν το πάνω χέρι, ή γιατί τα συμφέροντά τους αυτό υπαγορεύουν. Διεθνείς συμβάσεις ποδοπατούνται από τρίτους, κι ας έχουν συναφθεί νόμιμα, από νόμιμες κυβερνήσεις. Νόμιμα διακρατικά σύνορα μετατοπίζονται από τη μία στιγμή στην άλλη, όχι γιατί το θέλουν οι λαοί, αλλά γιατί το θέλουν οι λεγόμενες μεγάλες δυνάμεις.
Και μέσα σ’ αυτή την ανεμοθύελλα, μέσα σ’ αυτόν τον ανεμοστρόβιλο, σαν ταπεινός Έλληνας πολίτης, δίχως νομικές και διεθνολογικές γνώσεις, με το μυαλό ενός μέτριου ανθρώπου, μου γεννιούνται χρόνια τώρα οι εξής απορίες. Απορίες που απορρέουν από τις ανησυχίες μου για τον ιερό ετούτο βράχο που λέγεται Ελλάδα, και που εκκλησία και πολιτεία ολοένα και περισσότερο με τη σιωπή και τις ενέργειές τους, μου επιτείνουν αυτές τις ανησυχίες.
Αν μου επιτρέπετο, τις γραμμές που ακολουθούν, θα επιθυμούσα να τις διαβάσουν μονάχα οι σκεπτόμενοι χριστιανοί και όχι εκείνοι που στην εκκλησία πηγαίνουν γιατί πήγαινε και η γιαγιά τους, ή γιατί τους αρέσει η μυρωδιά από το λιβάνι. Και τούτο γιατί οι τελευταίοι δε θα με καταλάβουν και απλά, χωρίς να είναι στις προθέσεις μου, θα τους δυσαρεστήσω.
Εκατό χρόνια, ένας ολόκληρος αιώνας έχει περάσει από τότε, που ένας μεγάλος Άντρας, ένας μεγάλος Πολιτικός, ο Εθνάρχης του περασμένου αιώνα, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, με μεγάλες θυσίες και πολύ, πάρα πολύ ελληνικό αίμα, κατάφερε να ενσωματώσει στον κορμό της Ελλάδας, πολλών αιώνων κατεχόμενα από την Οθωμανική αυτοκρατορία ελληνικά εδάφη. Τι κι αν έχει όμως περάσει ένας αιώνας από τότε. Η εκκλησία της Ελλάδας και το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, τα απελευθερωμένα και ενσωματωμένα αυτά εδάφη, τα αποκαλούν νέες χώρες, και της πολιτείας το αυτί καθόλου δεν ιδρώνει. Μας λένε πως αυτό υποκρύπτει πολιτική σκοπιμότητα. Πως για να αποκαλούνται αυτά τα εδάφη νέες χώρες και να βρίσκονται υπό την εποπτεία του Πατριαρχείου, προσδίδουμε στο Πατριαρχείο, ένα ιδιαίτερο κύρος, και η ταπεινότητά μου διερωτάται: Για ποιο Πατριαρχείο μιλούμε; Όταν οι γείτονες ξεκλήριζαν τον ελληνισμό στην Κωνσταντινούπολη, τι ρόλο έπαιξε το Πατριαρχείο; Στα γεγονότα της Σμύρνης, όταν κακοποιούσαν και ταπείνωναν οι Τούρκοι τις οικογένειες των ελλήνων αξιωματικών, τι ρόλο έπαιξε το Πατριαρχείο; Και τι ρόλο να παίξει άλλωστε, αφού ένας Μητροπολίτης για να γίνει Πατριάρχης, αν δεν είναι Τούρκος θα πρέπει πρώτα να γίνει; Η Κρήτη γέμισε γιουσουφάκια, στην προσπάθειά τους οι Μητροπολίτες του νησιού να εξασφαλίσουν μια θέση στις καρδιές των Τούρκων μπας και τους διορίσουν Πατριάρχες. Αλήθεια, υπάρχει έστω ένας Έλληνας που να πιστεύει πως αν οι Τούρκοι δεν είχαν συμφέρον από την παρουσία του Πατριαρχείου, δε θα είχε τη μοίρα του ελληνισμού της Πόλης; Και μια τελευταία απορία: όταν η αρχιεπισκοπή Αθηνών, τον αρχιεπίσκοπο τον προσφωνεί Αθηνών και πάσης Ελλάδος, τι εννοεί; Που προσδιορίζει τα σύνορα της Ελλάδος; Εκεί που τελειώνουν τα όρια της Αρχιεπισκοπής; Που αποσκοπούν αλήθεια αυτές οι ερμαφρόδιτες ερμηνείες; Γιατί δεν παίρνει πρωτοβουλίες η Εκκλησία της Ελλάδος – η εκκλησία του κορμού της Ελλάδος – να γίνει ως οφείλει στ’ αλήθεια πάσης Ελλάδος;
Γιατί η πολιτεία ανέχεται αυτές τις ανωμαλίες; Οι Τουρκαλάδες, μας διεκδικούν τη Γαύδο, και οι Κρητικοί ιεράρχες σπεύδουν να δηλώσουν Τούρκοι, για να ικανοποιήσουν μια μωροφιλοδοξία, ένα απωθημένο. Να γίνουν κάποτε Πατριάρχες. Νάνοι της πολιτικής, σπεύσατε έστω και μετά από εκατό χρόνια, να ενσωματώσετε και εκκλησιαστικά όλες τις εκκλησίες της Επικράτειας, σε μια ενιαία εκκλησία.
Κάντε την αρχιεπισκοπή Αθηνών και στ’ αλήθεια ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, και μην προσπαθείτε να μιμηθείτε την τουρκική διπλωματία, γιατί είστε μακριά νυχτωμένοι.
Αλλιώς… αλλιώς σηκώσετε ανάστημα, και απαιτήστε ο Πατριάρχης να είναι Έλληνας. Μονάχα έτσι ίσως δώσετε νόημα στα καμώματά σας.
Κώστας Π. Μανιάς
