Σύμφωνα με προσχέδιο που έχει περιέλθει σε γνώση του Politico, το εν λόγω νομοσχέδιο θα είναι η απάντηση της Κομισιόν στις αυξανόμενες απειλές που δέχεται η ελευθερία των ΜΜΕ σε όλη την Ευρώπη και στόχος είναι να υπόκεινται σε νέους κανόνες που στοχεύουν στην προστασία της δημοσιογραφίας από κρατική επιρροή και κατασκοπεία.
Ο Ευρωπαϊκός Νόμος για την Ελευθερία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (media act), που έχει προγραμματιστεί να παρουσιαστεί αυτή την εβδομάδα, θα μπορούσε να δώσει στις Βρυξέλλες νέα εργαλεία για την ενίσχυση των διασφαλίσεων έναντι του κρατικού ελέγχου των δημόσιων και ιδιωτικών μέσων ενημέρωσης μέσω πολιτικών υποψηφιοτήτων σε εποπτικά συμβούλια και μυστικής χρηματοδότησης μέσω διαφήμισης.
Όπως σημειώνει το Politico, η ΕΕ έχει δώσει τις δικές της μάχες για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης με τα κράτη μέλη.
Τον Ιούλιο, η Επιτροπή οδήγησε την Ουγγαρία στο ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ για παραβίαση της νομοθεσίας στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και για τα δικαιώματα της LGBTQ+ κοινότητας.
Η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι έστειλε την Ουγγαρία στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επειδή αρνήθηκε να ανανεώσει την άδεια στο ανεξάρτητο ραδιόφωνο Klubradio. Η Ουγγαρία θα πρέπει επίσης να παραστεί στο ευρωπαικό δικαστήριο για έναν νόμο κατά της LGBTQ+ που επιδιώκει να εμποδίσει τα παιδιά και τους εφήβους να έχουν πρόσβαση σε περιεχόμενο και διαφημίσεις σχετικά με ζητήματα της LGBTQ+ κοινότητας.
Σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο που σχεδιάζεται, συνεχίζει το Politico, οι οργανισμοί μέσων ενημέρωσης θα πρέπει να δηλώσουν σε ποιον ανήκουν, είτε άμεσα είτε έμμεσα, και να δηλώσουν ποιοι είναι οι μέτοχοί τους. Αυτή η σαφήνεια είναι «κρίσιμης σημασίας» για τους αναγνώστες και τους τηλεθεατές να εντοπίσουν και να κατανοήσουν πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων, ώστε να μπορούν να καταλήξουν σε καλά ενημερωμένες απόψεις, ανέφεραν αξιωματούχοι που έχουν δει το προσχέδιο. Αυτό είναι προϋπόθεση «για να συμμετέχουμε ενεργά σε μια δημοκρατία», δηλώνουν.
Το νομοσχέδιο είναι η απάντηση της Κομισιόν στις αυξανόμενες απειλές για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης σε όλη την Ευρώπη. Εκτός από την Ουγγαρία, η Πολωνία έχει εντείνει επίσης τις προσπάθειες για τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης εν μέσω μαχών με τις Βρυξέλλες που την κατηγορούν για υπονόμευση του κράτους δικαίου.
Και άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν επίσης δει την ελευθερία του Τύπου να συρρικνώνεται τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα. Η Ελλάδα, η χώρα της ΕΕ με τη χαμηλότερη κατάταξη στην ελευθερία του Τύπου, βρίσκεται αυτή τη στιγμή βυθισμένη σε σκάνδαλο μετά την αποκάλυψη ότι τα τηλέφωνα δημοσιογράφων παρακολουθούνταν από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών της (ΕΥΠ).
Σε αρκετές χώρες της ΕΕ δεν υπάρχουν επί του παρόντος εθνικοί κανόνες για την προστασία των δημοσιογράφων από παρακολούθηση αλλά και των μέσων ενημέρωσης από τον κρατικό έλεγχο, αναφέρει το προσχέδιο της Επιτροπής. Οι νέοι κανόνες θα μπορούσαν να δώσουν στους δικηγόρους σε όλη την Ευρώπη ένα πολύ ισχυρότερο οπλοστάσιο για την ανάληψη ευθύνης από τις κυβερνήσεις της ΕΕ, ανέφερε. Κάτι το οποίο ζητούν επιτακτικά οι ενώσεις για την ελευθερία του Τύπου.
Περιορισμός της κατασκοπείας
Ο νέος νόμος θα παρέχει επίσης νέα εργαλεία με στόχευση στην κατασκοπεία δημοσιογράφων από τις κυβερνήσεις της ΕΕ, έναν τομέα όπου η Κομισιόν έως τώρα είναι σε μεγάλο βαθμό ανίσχυρη.
Ορισμένες κυβερνήσεις και εκδότες έχουν ήδη αντιταχθεί στην πρώτη προσπάθεια ρύθμισης των μέσων ενημέρωσης. Το σχέδιο της Επιτροπής έχει περιγραφεί ως «επαναστατική κίνηση» και είναι πιθανό να αντιμετωπίσει πιθανή αντίδραση από εκδότες, οι οποίοι θεωρούν ότι η Επιτροπή υπερβαίνει και παρεμβαίνει στην εθνική νομοθεσία, εκτιμά το Politico.
Η αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βέρα Γιουρόβα δηλώνει πως η Κομισιόν είναι προετοιμασμένη για μια σύγκρουση με τις κυβερνήσεις.
« Αυτός θα είναι ένας δύσκολος αγώνας». «Δεν μπορούμε και δεν θα μείνουμε αδρανείς υπό το πρίσμα των απειλών για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης».
Η Κομισιόν τον Ιούλιο προέτρεψε οκτώ χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, της Ρουμανίας και της Σλοβενίας, να ενισχύσουν την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης των δημόσιων υπηρεσιών τους σε μια ετήσια έκθεση για το κράτος δικαίου.
Ο νόμος θα μπορούσε επίσης να αντιμετωπίσει την «αδιαφανή και άδικη κατανομή της κρατικής διαφήμισης», αναφέρει το προσχέδιο. Υπάρχουν ανησυχίες ότι τέτοιες επιχορηγήσεις θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα δημόσια μέσα ενημέρωσης ή να επιδοτήσουν «μέσα ενημέρωσης που παρέχουν απόψεις φιλικές προς την κυβέρνηση».
Οι κυβερνήσεις καθώς και οι ρυθμιστικές αρχές και οι κρατικές εταιρείες θα πρέπει να δημοσιεύουν πόσα δαπανούν για τη διαφήμιση των μέσων ενημέρωσης κάθε χρόνο.
Προπαγάνδα από το… εξωτερικό
Πέρα από τις εγχώριες πολιτικές παρεμβάσεις, η Επιτροπή θέλει να περιορίσει την ξένη προπαγάνδα και την παραπληροφόρηση. Το ζήτημα ήρθε στο προσκήνιο όταν η ΕΕ προσπάθησε να ανακόψει ένα κύμα παραπληροφόρησης από ΜΜΕ που υποστηρίζονται από το Κρεμλίνο όπως το RT και το Sputnik κατά την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Εξακολουθεί να υφίσταται το ζήτημα του τρόπου χειρισμού των ξένων οργανισμών που χρηματοδοτούνται από τις κινεζικές ή τουρκικές κυβερνήσεις και που μπορεί επίσης να επιδιώξουν να επηρεάσουν τον ευρωπαϊκό διάλογο.
Οι ρυθμιστικές αρχές των μέσων ενημέρωσης θα μπορούσαν να εντείνουν τη δράση τους σε «ψεύτικους παρόχους υπηρεσιών πολυμέσων, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων τρίτων χωρών» που θα μπορούσαν τελικά να αποτελέσουν κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια και άμυνα, αναφέρει το κείμενο.
Το προσχέδιο προτείνει να συσταθεί μια ομάδα από ρυθμιστικές αρχές των μέσων ενημέρωσης που να εργαστεί για την αντιμετώπιση της ξένης προπαγάνδας. Οι ρυθμιστικές αρχές θα μπορούσαν επίσης να εξετάζουν τον αντίκτυπο που θα εχουν πιθανές συγχωνεύσεις μέσων ενημέρωσης αναφορικά με την ανεξαρτησία τους και τον πλουραλισμό τους.
Το προσχέδιο της πρότασης παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από το γαλλικό μέσο ενημέρωσης Contexte, καταλήγει το Politico.