Π. Μιχαήλ Βλαβογιλάκη.
Γράφει ο π. Στυλιανός Θεοδωρογλάκης
Χαίρω και συγχαίρω με την καρδιά μου τον φίλτατο και αγαπητό συμπρεσβύτερο παπά Μιχάλη Βλαβογιλάκη για το μεγάλο και ιδιαίτερου ενδιαφέροντος συγγραφικό του έργο «Η Εκκλησία και οι αγώνες της Κρήτης 1856-1905», το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα και είχε ο ίδιος την ευγένεια και την καλοσύνη να μου προσφέρει ένα αντίτυπο.
Στέκομαι με θαυμασμό και έκπληξη μπροστά στο ιστορικό αυτό σύγγραμμα και καμαρώνω το ίδιο το έργο και τιμώ τον συγγραφέα.
Πρόκειται πράγματι για ένα ιστορικού χαρακτήρα σύγγραμμα και μάλιστα μιας σύνθετης ιστορικής πλοκής, που αφορά μια πολύ δύσκολη έως και δυσανάγνωστη ιστορική περίοδο, για την ακρίβεια σαράντα εννέα ετών για τη ζωή της χριστιανικής Κρήτης 1856-1905.
Το εγχείρημα είναι να φωτιστούν δύο βασικές πλευρές αυτής της ιστορικής περιόδου: α) η ζωή της Κρήτης και των κατοίκων της κάτω από το ζυγό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και β) να φανεί ο ρόλος της Εκκλησίας (ενορίες, μοναστήρια, ιερείς και αρχιερείς) στη μεγάλη υπόθεση της πραγμάτωσης της αποτίναξης του οθωμανικού ζυγού και την ελευθερία της Κρήτης και των ανθρώπων της.
Πρόκειται για ιστορική προσέγγιση και αποκάλυψη ενεργειών, διαβουλεύσεων και πράξεων «ως ουκ έστιν αριθμός», φυσικά και επαναστάσεων πολλών.
Η προσέγγιση αυτή γίνεται με μεγάλη προσοχή, σχολαστική επιμέλεια και ακρίβεια καθώς και με περίσσια υπευθυνότητα και σοβαρότητα.
Η προσπάθεια είναι επίπονη, μακρόχρονη, σφαιρική και αποτελεσματική.
Φωτίζονται με ιστορική πληρότητα τα γεγονότα, τα πρόσωπα, ο χώρος και ο χρόνος και φαίνεται ότι ο στόχος προσεγγίζει το επιδιωκόμενο και μάλιστα με κάποια σιγουριά και βεβαιότητα.
Αυτό θα το πουν καλύτερα από μας οι ιστορικοί που θα ασχοληθούν με τα θέματα αυτά.
Αυτό που εμείς θέλουμε να επισημάνουμε και να προβάλλουμε είναι η ακούραστη, επιτηδευμένη και νοικοκυρεμένη αναζήτηση και εντοπισμός των ιστορικών στοιχείων από τις υπάρχουσες πηγές που αφορούν εκείνα τα χρόνια.
Η επισήμανση, η καταγραφή, η εναρμόνιση ακόμα και η ταυτοποίηση όλων αυτών των πράγματι πολύ αξιόλογων ιστορικών ευρημάτων αποκαλύπτουν τη συγκροτημένη δυναμική του παπά Μιχάλη Βλαβογιλάκη, να μπορεί να κινεί και να ελέγχει αυτή την ιστορική εντρύφηση και μάλιστα στο πολύ ευαίσθητο ζήτημα της πλοκής της Εκκλησίας στους επαναστατικούς αγώνες.
Το επιχειρεί αυτό ο συγγραφέας με μεγάλη επιτυχία γιατί όταν αναφέρεται στην Εκκλησία προβάλλει τα πρόσωπα που την διακονούν, τον ιερό κλήρο, ο οποίος σχεδόν στο σύνολό του πρωτοστατούσε στην ετοιμασία και την οργάνωση των επαναστάσεων για την ελευθερία της Κρήτης.
Οι κληρικοί έχουν αυξημένο φρόνημα ελευθερίας γιατί πράγματι ως λειτουργοί της Εκκλησίας αναπνέουν τον αέρα της ελευθερίας από το θάνατο που χαρίζεται από τον Αναστάντα Κύριο και αποτελεί τον πυρήνα του ευαγγελικού και εκκλησιαστικού λόγου.
Είναι βέβαιο ότι η Εκκλησία της Ορθόδοξης ανατολής δεν προκαλεί και δεν τροφοδοτεί τον πόλεμο και αυτό φαίνεται ότι όχι μόνο το γνωρίζει καλά ο συγγραφέας αλλά μέσα από πολλά ιστορικά κείμενα αναδεικνύεται και διακρίνεται με σαφήνεια ότι η Εκκλησία είναι Θεανθρώπινος θεσμός και οργανισμός που τροφοδοτεί και στηρίζει την ειρήνη, την καταλλαγή, την ενότητα και την κοινωνία της αγάπης.
Σαφώς και εμπνέει τους πιστούς της, στην απεξάρτηση από κάθε δυνάστη που επιδιώκει την υποδούλωσή τους γιατί το πνεύμα του Θεού είναι ελευθερία και η αλήθεια του Αγίου Ευαγγελίου ελευθερώνει από κάθε κακό «γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει ημάς».
Αυτό από τη μία πλευρά από την άλλη η Εκκλησία τροφοδοτεί τους πιστούς Της με το αδούλωτο ηρωικό φρόνημα, το οποίο τροφοδοτείται από την πίστη στην ανάσταση και την αιώνια ζωή.
Μην ξεχνούμε το του Μ. Βασιλείου «πυρ και ξίφος και οι τας σάρκας τέμνοντες όνυχες, τροφή μάλλον ημίν εισίν ή κατάπληξις».
Αυτό το ηρωικό αδούλωτο μαρτυρικό φρόνημα το έχουν οι πιστοί και μάλιστα πολύ αυξημένο εκείνη την αιματηρή σκοτεινή περίοδο.
Δεν υπάρχει δίκαιον ισχυρότερον από το δίκαιον της ελευθερίας ώστε να μπορεί να καταδικάσει ένα πρόσωπο ή ένα λαό ή ένα έθνος που μάχονται με νύχια και με δόντια να αποτινάξουν την τυραννία της σκλαβιάς και να ζήσουν και και να χαρούν ελεύθερο το πρόσωπο τη ζωή και την πατρίδα τους, όταν μάλιστα:
«Μητρός τε και πατρός τε και των άλλων προγόνων απάντων τιμιώτερον και σεμνότερον πατρίς εστίν».
Σε όλη τη μακρόχρονη δουλεία των τεσσάρων αιώνων η ορθοδοξία δεν έπαυσε ούτε στιγμή να εμπνέει τους πιστούς της με αυτό το ηρωικό φρόνημα, να τους κρατεί σε εγρήγορση και να τους τροφοδοτεί με ελπίδα και αισιοδοξία για το μέλλον. «Πάλι με χρόνους και καιρούς πάλι δικά μας θα ‘ναι».
Αυτή εξακολουθεί να είναι και σήμερα η ευθύνη της Εκκλησίας μας, να εμπνέει και να ζωογονεί τους πιστούς Της, οι οποίοι μπορεί να αγκομαχούν και να στενάζουν κάτω από τους νέους δυνάστες της οικονομικής κρίσης και της τεχνικής ύφεσης.
Η Εκκλησία έχει λόγον υπάρξεως και ζωής, ελπίδας και αισιοδοξίας όχι πολιτικάντικου και λαϊκιστικού χαρακτήρα, έχει λόγον ελπίδας αληθινόν «εκ Θεού αληθινού».
Η ελπίδα μας είναι ο Αναστάς Κύριος ο οποίος δεν αναστήθηκε για τον εαυτό Του αλλά για να έχουμε εμείς ζωή αιώνια. «Αναστάς ο Ιησούς από του τάφου έδωκεν ημίν την αιώνιον ζωήν».
Αυτό είναι το όραμά μας και αυτός είναι ο προσανατολισμός μας.
Καμία απογοήτευση και καμία απελπισία δεν κολλούν πάνω μας.
Μην ξεχνούμε ότι «καθείλε δυνάστας από θρόνου και ύψωσε ταπεινούς», και ότι «πλούσιοι επτώχευσαν και επείνασαν, οι δε εκζητούντες τον Κύριον ουκ εκατωθήσονται παντός αγαθού».
Η αναφορά του συγγραφέα εξάλλου σε πλειάδα προσωπικοτήτων που διαδραμάτισαν καθοριστικό λόγο στην οργάνωση επαναστατικών κινημάτων κατά των κατακτητών του νησιού, που εξασφάλισαν κατά κάποιο τρόπο την ανεξαρτησία και προετοίμασαν την μετά ταύτα ένωση της Κρήτης με την μητέρα Ελλάδα, είναι ενδελεχής, αντικειμενική και ακριβής.
Επιπλέον παραθέτει πλούσιο φωτογραφικό υλικό των ηγετικών παραγόντων εκείνης της εποχής τόσο από το χώρο της Εκκλησίας όσο και από τους χώρους της πολιτικής και του στρατού.
Φωτογραφίες διακεκριμένων Ιεραρχών και άλλων κληρικών καθώς και καπεταναίων και νοικοκυραίων του νησιού φιγουράρουν και λαμπρύνουν, επιβεβαιώνουν και σφραγίζουν τα κείμενα των ιστορικών γεγονότων που καταγράφονται στις επτακόσιες εξήντα οκτώ σελίδες του λαμπρού και ρηξικέλευθου περί ου ο λόγος βιβλίου.
Όλοι αυτοί διαδραμάτισαν κυρίαρχο ρόλο λόγου και έργου, τόσο για την αποτίναξη του Οθωμανικού ζυγού όσο και για την πραγματοποιηθείσα ύστερα από οκτώ μόλις έτη ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, χάρη και στη στιβαρή πολιτική του μεγάλου Ελευθερίου Βενιζέλου, του μετά ταύτα δημιουργού και αναμορφωτή της πατρίδας μας.
Συγχαίρομε και πάλιν και πολλάκις τον παπά Μιχάλη Βλαβογιλάκη για το υπέροχο ιστορικό του έργο που αποτυπώνεται στο βιβλίο η Εκκλησία και αγώνες της Κρήτης.
Άξιος και τιμημένος για τη μεγάλη ιστορική του μελέτη μισού αιώνα της ζωής της Κρήτης, την οποία πραγματώνει ενώ παράλληλα διακονεί κανονικά και αδιάλειπτα την Εκκλησία ως εφημέριος την ενορίας Καλυβών Αποκορώνου και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση ως καθηγητής σε Γυμνάσια και Λύκεια της πόλης των Χανίων.
Ο παπά Μιχάλης Βλαβογιλάκης με την ιστορική αυτή διατριβή του συνεχίζει να τιμά τον ιερό κλήρο της Αγίας μας Εκκλησίας και μας αφήνει όλους ευχαριστημένους με αυτή την ενδιαφέρουσα ιστορική συγγραφική προσφορά του.
Έχουμε μεγάλη χαρά και ευχαρίστηση ότι η παράδοση του ιερού κλήρου να αγωνίζεται για τη λευτεριά των πιστών και της πατρίδας συνεχίζεται με άλλον τρόπο από τον παπά Μιχάλη Βλαβογιλάκη.
Ευχόμαστε να έχει υγεία και δύναμη σε έτη πολλά ώστε ο αγώνας του ο πνευματικός να έχει συνέχεια και να είναι αγλαόκαρπος.
Σεβάσματα επίσης και μεγάλη τιμή στην Ιερά Μητρόπολη Κυδωνίας και Αποκορώνου για τη συναίνεση της επιλογής για την ανάθεση του έργου στον παπά Μιχάλη Βλαβογιλάκη.
Τέλος ευχαριστίες και ευγνωμοσύνη στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος για την τιμητική επιλογή του προσώπου του παπά Μιχάλη για τη συγγραφή του συγκεκριμένου έργου.
Είναι και τούτο ένδειξη της λαϊκής αναγνώρισης ότι η Εκκλησία πρόσφερε στο Έθνος με τη διδαχή της και τον ιερό κλήρο της και έχει πάντοτε περιθώρια περαιτέρω αξιόλογης και σημαντικής προσφοράς όπως είναι το βιβλίο του παπά Μιχάλη Βλαβογιλάκη.
Για τις Εκδόσεις Λιβάνη ευχαριστίες και ευχές να έχει συνέχεια σε έτη πολλά και ευλογημένα η εκδοτική τους προσπάθεια με τη διακριτική σοβαρότητα και υπευθυνότητα που έχει η προσφορά τους.
Για μας όλους τους αποδέκτες του βιβλίου να πούμε ότι τούτο αποτελεί ευλογία Κυρίου και θείον Αυτού έλεος γιατί διατηρεί ζώσα και άσβεστη την ιστορική μας μνήμη για την ιδιαίτερη πατρίδα μας την Κρήτη και αυτό σημαίνει ότι διατηρεί ζώσα και ζωογόνο την Κρήτη στην καρδιά μας.