Το καλοκαίρι και οι καλοκαιρινές διακοπές τελείωσαν. Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί επιστρέφουν στα γραφεία τους και βρίσκονται αντιμέτωποι με το μείζον πρόβλημα που μαστίζει την Ευρώπη τους τελευταίους μήνες: την ακρίβεια. Το κόστος ζωής πλέον για τους Ευρωπαίους πολίτες είναι αβάσταχτο. Είναι όμως και ικανό για να επαναφέρει στο προσκήνιο της πολιτικής σκηνής την ακροδεξιά;
Διαδηλώσεις έχουν ήδη αρχίσει να ξεσπάνε σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γηραίας Ηπείρου, από την Ισπανία μέχι τη Γερμανία. Την περασμένη βδομάδα, στην Πράγα, περίπου 70.000 άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους και διαδήλωσαν κατά της κυβέρνησης, ζητώντας να λάβει δράση για τα υπέρογκα κόστη, αποδίδοντας ευθύνες τόσο στην ΕΕ όσο και στο ΝΑΤΟ.
Η Ευρώπη παλεύει με τον πληθωρισμό που έχει φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ και για τον οποίο ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό το ενεργειακό κόστος που έχει εκτοξευθεί από όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία. Η κατάσταση έχει φτάσει σε τέτοιο οριακό σημείο που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε την Πέμπτη τη μεγαλύτερη αύξηση των επιτοκίων που έγινε ποτέ.
«Η τρέχουσα ενεργειακή κρίση αγχώνει όλους τους πολιτικούς ηγέτες επειδή φοβούνται τις πολιτικές συνέπειες», δήλωσε ένας αξιωματούχος της ΕΕ στο Politico αυτή την εβδομάδα και πρόσθεσε ότι «σε πολλές χώρες, αυτό αφορά την επιβίωση των κυβερνήσεών τους. Η ανθεκτικότητα της Ευρώπης θα δοκιμαστεί σε όλες τις χώρες της ΕΕ».
Είναι ένας φόβος για τον οποίο προειδοποιούσε ο απερχόμενος Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι στη σύνοδο κορυφής της G7 τον Ιούνιο: «Πρέπει να αποφύγουμε τα λάθη που έγιναν μετά το 2008, η ενεργειακή κρίση δεν πρέπει να επιφέρει την επιστροφή του λαϊκισμού».
Ένας διπλωμάτης από μια χώρα της Βαλτικής προέβλεψε επίσης ότι η Ευρώπη μπορεί να αντιμετωπίσει μια νέα λαϊκιστική άνοδο εάν οι ηγέτες δεν καταφέρουν να περιορίσουν το κόστος.
«Αυτός ο χειμώνας έχει μετατραπεί σε ένα είδος αγώνα πυγμαχίας» με τη Μόσχα, υποστήριξε ένας δυτικοευρωπαίος διπλωμάτης. «Ο πρώτος που πέφτει έχει χάσει το παιχνίδι».
Πρώτος… σταθμός η Σουηδία
Οι εκλογές στη Σουηδία αυτή την Κυριακή θα είναι η πρώτη δοκιμασία της πολιτικής θερμοκρασίας στην Ευρώπη και οι αξιωματούχοι της ΕΕ παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις.
Με το έγκλημα και τα ζητήματα κόστους ζωής μπροστά και στο επίκεντρο της προεκλογικής εκστρατείας, η κεντροαριστερή κυβέρνηση της πρωθυπουργού Μαγκνταλένα Άντερσον θα μπορούσε να αντιμετωπίσει προβλήματα. Και το ακροδεξιό κόμμα των Δημοκρατών της Σουηδίας, το οποίο έχει νεοναζιστικές ρίζες, έχει μια ρεαλιστική ιδέα να αποτελέσει μέρος μιας δεξιάς κυβέρνησης.
Ανησυχεί την Ευρώπη η Ιταλία
Αλλά η πραγματική ανησυχία είναι οι εκλογές στην Ιταλία αργότερα αυτόν τον μήνα. Το ακροδεξιό κόμμα Brothers of Italy της Τζώρτζια Μελόνι προηγείται στις δημοσκοπήσεις, δημιουργώντας προσδοκίες για μια δεξιά κυβέρνηση στη Ρώμη.
Δεδομένου του μεγέθους της οικονομίας της Ιταλίας —της τρίτης μεγαλύτερης της ΕΕ— και της ιδιότητάς της ως ιδρυτικού μέλους της ΕΕ, οι συνέπειες μιας πρωθυπουργίας της Μελόνι θα ήταν βαθιές, παρόλο που οι περισσότεροι αξιωματούχοι δεν περιμένουν από αυτήν να καταρρίψει το οικονομικό σχέδιο του προκατόχου της, που προορίζεται συτο να εξασφαλίσει να λαμβάνει η Ιταλία δισεκατομμύρια σε μετρητά στην ΕΕ για την ανάκαμψη της πανδημίας.
Αλλά ο σύμμαχος της Μελόνι, Ματέο Σαλβίνι, ηγέτης της Λέγκας και του άλλου ακροδεξιού κόμματος στον πιθανό συνασπισμό, έχει προωθήσει ανοιχτά φιλικές προς τη Ρωσία θέσεις. Κάλεσε αυτή την εβδομάδα την ΕΕ να επανεξετάσει τις κυρώσεις της κατά της Ρωσίας –πυροδοτώντας φόβους στις Βρυξέλλες ότι τα νέα μέτρα κατά της Ρωσίας θα γίνουν πιο δύσκολα εάν μια συμμαχία Μελόνι-Σαλβίνι πάρει την εξουσία.
Ένα πιθανό λαϊκιστικό κύμα δεν περιορίζεται μόνο σε ορισμένες χώρες. Κάθε Ευρωπαίος ηγέτης δέχεται πιέσεις από τους ψηφοφόρους να περιορίσει το αυξανόμενο κόστος. Αυτός είναι ένας λόγος που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε αυτή την εβδομάδα να σπάσει το προηγούμενο δεκαετιών και να πιέσει για ριζική παρέμβαση στις ενεργειακές αγορές του μπλοκ.
Ο Βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ ντε Κρό το έθεσε πιο ωμά το περασμένο Σαββατοκύριακο: «Εάν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν παρέμβει, κινδυνεύουμε με μια βαθιά ύφεση και με απρόβλεπτες συνέπειες. Αυτό είναι κάτι πολύ περισσότερο από την οικονομία. Πρόκειται για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην ευρωπαϊκή ήπειρο».
Η Ευρώπη καθυστερεί να λάβει αποφασιστικά μέτρα για τον περιορισμό της ακρίβειας. Και οι πολιτικοί ηγέτες, βλέποντας την αστάθεια να έρχεται και αντιμέτωποι με τα εκλογικά τους σώματα, δεν έχουν άλλο χρόνο για χάσιμο.
Με πληροφορίες από Politico