Του Σταύρου Χριστακόπουλου
Ο εκλογικός θρίαμβος της Νέας Δημοκρατίας μπορεί να έχει ξαφνιάσει αρκετούς, ιδιαίτερα όσους περίμεναν ότι η φθορά της θα ήταν πολύ μεγαλύτερη ύστερα από μια τετραετή διακυβέρνηση η οποία στιγματίστηκε από ένα πλήθος σοβαρών κρίσεων και από πολλές οικονομικές δυσκολίες για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού της χώρας.
Ωστόσο οι εκλογικές αναμετρήσεις, τουλάχιστον στο πολιτικό σκηνικό που έχει προκύψει την τελευταία (σχεδόν) δεκαπενταετία, έχουν κάποια «κλειδιά» που διαφοροποιούν την εικόνα η οποία υπήρχε πριν από το 2010.
Όπως έχουμε περιγράψει με λεπτομέρειες σε προηγούμενα άρθρα και ρεπορτάζ, από το 2012 έως το 2019 δεν έχουμε παρατηρήσει μετακινήσεις μεγάλης μάζας ψηφοφόρων μεταξύ των δύο μεγάλων πολιτικών και ιδεολογικών αξόνων: της Κεντροδεξιάς / Δεξιάς και της Αριστεράς / Κεντροαριστεράς, οι οποίοι παραμένουν σε γενικές γραμμές σταθεροί.
Οι μεγάλες ανακατατάξεις στην εκλογική σειρά των κομμάτων προέκυψε κατά βάση από ανακατανομές και μετακινήσεις ψηφοφόρων στο εσωτερικό των δύο αυτών αξόνων. Συνεπώς για τη ΝΔ το πρώτο ζητούμενο σε αυτές τις κάλπες ήταν να αποτρέψει διαρροές στην περιφέρειά της.
Επειδή λοιπόν δεν υπήρχαν άλλα κεντροδεξιά / κεντρώα κόμματα που να μπορούν να αντλήσουν από την εκλογική της δεξαμενή του 2019, το ζητούμενο ήταν η μη διαρροή προς την Άκρα Δεξιά, στην οποία προσφάτως είχε παρατηρηθεί μια άνευ προηγουμένου κινητικότητα.
Φαίνεται λοιπόν ότι η Νέα Δημοκρατία κατάφερε να επιτύχει ό,τι και το 2019: να είναι απόλυτη κυρίαρχος στο εσωτερικό του δικού της πολιτικού / ιδεολογικού άξονα. Έτσι, την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ παρίστανε τον χορηγό όλων των γειτόνων του και κατέρρεε, η Νέα Δημοκρατία όχι μόνο ασφάλιζε την περίμετρό της, αλλά, έχοντας τη μόνη σαφή πρόταση εξουσίας, κυριαρχούσε πλήρως και αύξανε τη δύναμή της.
Για το να καταφέρει όμως αυτό η ΝΔ και να επιτύχει μια στρατηγικής σημασίας νίκη, χρειάστηκε να λειτουργήσουν σωρευτικά μια σειρά παράγοντες:
1. Τα σκάνδαλα που σημειώθηκαν επί διακυβέρνησής της δεν λειτούργησαν καταλυτικά εναντίον της:
● Οι υποκλοπές, το σοβαρότερο σκάνδαλο επί διακυβέρνησης ΝΔ, καθώς άγγιξε το ίδιο το Μέγαρο Μαξίμου, φαίνεται ότι δεν αξιολογήθηκε πολύ σοβαρά από τους ψηφοφόρους της παράταξης. Ίσως να θεωρήθηκε ότι «αυτά τα έχουμε ξαναδεί».
● Το δυστύχημα στα Τέμπη, παρά το μεγάλο σοκ και το μούδιασμα που προκάλεσε, δεν θεωρήθηκε ότι οφείλεται σε αποκλειστική ευθύνη της ΝΔ. Η ανάδειξη της εικόνας ενός πολύ προβληματικού κράτους, με σοβαρή υστέρηση στις υποδομές, φαίνεται να μετρίασε την – όχι τόσο αμελητέα – ευθύνη του κυβερνώντος κόμματος.
● Περιφερειακά σκάνδαλα στελεχών, υφυπουργών, βουλευτών της δεν επηρέασαν καθοριστικά την εικόνα της κυβέρνησης είτε επειδή δεν βρήκαν χώρο στην απολύτως φιλοκυβερνητική δημοσιότητα είτε επειδή κρίθηκε από τους ψηφοφόρους ότι ήταν λιγότερο σημαντικά από άλλα προβλήματα, όπως π.χ. η ακρίβεια κ.λπ.
2. Κατάφερε να αξιοποιήσει πλήρως το «εθνικό πακέτο», το οποίο συγκροτούσαν μια σειρά ζητήματα: το μεταναστευτικό – ιδίως στην απόπειρα της κατευθυνόμενης «εισβολής» στον Έβρο τον Μάρτιο του 2020 –, η όξυνση στα ελληνοτουρκικά, οι εξοπλισμοί με υπερσύγχρονα όπλα στους οποίους προχώρησε η κυβέρνηση και οι αμυντικές συμφωνίες με Γαλλία και ΗΠΑ. Το αποτέλεσμα ήταν ο περιορισμός των διαρροών της προς την Άκρα Δεξιά.
3. Κατάφερε να πείσει το δικό της κοινό του 2019 ότι οι κρίσεις που διαχειρίστηκε (πανδημία, μεταναστευτικό, ελληνοτουρκικά, πόλεμος στην Ουκρανία, ενεργειακό, ακρίβεια) οφείλονται κατά κύριο λόγο σε εξωγενείς παράγοντες, συνεπώς η όποια δική της ευθύνη είναι αναλογικά μικρή για την επιδείνωση της ζωής των πολιτών.
4. Αξιοποίησε πλήρως τα 55 δισ. ευρώ που δαπάνησε με διάφορους τρόπους για να μειώσει τις συνέπειες των λοκντάουν, των ενεργειακών λογαριασμών και της γενικότερης ακρίβειας. Το πρόβλημα μπορεί να μην αντιμετωπίστηκε, πολλά χρήματα πήγαν ενδεχομένως στα σκουπίδια, αλλά η κυβέρνηση έπεισε το κοινό της πως έκανε το καλύτερο δυνατόν.
5. Εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο τα ουκ ολίγα επικοινωνιακά λάθη στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τις αρνήσεις γειτονικών του κομμάτων (ΚΚΕ, ΜέΡΑ25) να συμπράξουν σε μια κυβέρνηση συνεργασίας μαζί του. Έκανε έτσι περισσότερο αποδεκτό το μήνυμα ότι αυτή και μόνο εγγυάται τη σταθερότητα, σε αντίθεση με την αξιωματική αντιπολίτευση, της οποίας η υπερψήφιση θα σήμαινε «ακυβερνησία» και «αχταρμά».
6. Κατάφερε να πείσει ακόμη και τους σχετικά δυσαρεστημένους και αναποφάσιστους ψηφοφόρους της, οι οποίοι ήταν πιθανό να εκδηλώσουν τη δυσαρέσκειά τους μέσω της αποχής – τουλάχιστον στις εκλογές της απλής αναλογικής, από τις οποίες ήταν πολύ δύσκολο να προκύψει κυβέρνηση – να πάνε τελικά στην κάλπη. Ήταν βέβαιο πως όσοι αποφάσιζαν να ψηφίσουν ήταν πιθανότερο να επιστρέψουν στο «μαντρί» της ΝΔ παρά να στραφούν σε κόμματα της Άκρας Δεξιάς.
Μ’ αυτά και μ’ αυτά η ΝΔ κατάφερε να ελαχιστοποιήσει τις απώλειές της συγκριτικά με το 2019 και να επιτύχει έναν εκλογικό θρίαμβο, ο οποίος καθιστά την ίδια και τον Κυριάκο Μητσοτάκη απόλυτους κυρίαρχους και ακλόνητο φαβορί για την αυτοδυναμία εφόσον – όπως είναι πλέον πολύ πιθανό – πάμε σε δεύτερες εκλογές με ενισχυμένη αναλογική.