«Ανεπιθύμητος» στο Κίεβο φέρεται να είναι ο Ομοσπονδιακός Πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, σύμφωνα τουλάχιστον με όσα αποκάλυψε ο ίδιος σε δημοσιογράφους κατά τη σημερινή επίσκεψή του στην Βαρσοβία. Αιτία είναι η πολιτική του έναντι της Ρωσίας ως υπουργού Εξωτερικών, την οποία έχει επανειλημμένα επικρίνει η ουκρανική πλευρά.
Σύμφωνα με τον κ. Σταϊνμάιερ, οι πρόεδροι της Γερμανίας, της Πολωνίας, της Εσθονίας, της Λιθουανίας και της Λετονίας επρόκειτο την ερχόμενη Πέμπτη να ταξιδέψουν στο Κίεβο, προκειμένου να συναντήσουν τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Θα ήθελα να αξιοποιήσω την ευκαιρία προκειμένου να στείλω ένα ισχυρό μήνυμα αλληλεγγύης της Ευρώπης προς την Ουκρανία. Ήμουν έτοιμος για αυτό, αλλά προφανώς – και πρέπει να το λάβω υπ’ όψιν – αυτό δεν ήταν επιθυμητό από το Κίεβο», δήλωσε ο γερμανός Πρόεδρος από την Πολωνία.
Το τελευταίο διάστημα, ο πρέσβης της Ουκρανίας στη Γερμανία Άντρι Μέλνικ ασκεί έντονη κριτική στον κ. Σταϊνμάιερ για την πολιτική που άσκησε πρώτα ως επιτελάρχης της καγκελαρίας υπό τον Γκέρχαρντ Σρέντερ και κατόπιν ως υπουργός Εξωτερικών. «Για τον Σταϊνμάιερ, η σχέση με τη Ρωσία ήταν και παραμένει κάτι θεμελιώδες, έως και ιερό, ό,τι και αν συμβαίνει. Δεν παίζει ρόλο ούτε ο πόλεμος. Έχει δημιουργήσει έναν ιστό αράχνης επαφών με τη Ρωσία εδώ και δεκαετίες», δήλωσε πρόσφατα ο κ. Μέλνικ στην Tagesspiegel, ενώ επέκρινε τον Ομοσπονδιακό Πρόεδρο και για το γεγονός ότι διοργάνωσε συναυλία αλληλεγγύης για την Ουκρανία, αλλά συμμετείχαν σε αυτήν μόνο γερμανοί και ρώσοι σολίστ. «Ο Σταϊνμάιερ συμμερίζεται φαίνεται την ιδέα ότι οι Ουκρανοί δεν είναι πραγματικά έθνος», σχολίασε ο πρέσβης.
«Γνωρίζουμε όλες τις στενές σχέσεις του Σταϊνμάιερ με τη Ρωσία, οι οποίες διαμορφώθηκαν επίσης από το σύστημα Σταϊνμάιερ. Δεν είναι ευπρόσδεκτος στο Κίεβο. Θα δούμε αν αυτό θα αλλάξει», δήλωσε ουκρανός διπλωμάτης στην BILD, η οποία αναφέρει ότι από την πλευρά του Κιέβου υπήρξε ξεκάθαρη δήλωση προς την γερμανική προεδρία, ότι αυτή τη στιγμή η ουκρανική πλευρά δεν είναι έτοιμη για μια τέτοια συνάντηση, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται κάτι τέτοιο στο μέλλον.
Ο κ. Σταϊνμάιερ πάντως παραδέχθηκε πρόσφατα τα σφάλματα της παλαιότερης πολιτικής του έναντι της Ρωσίας. Σε συνέντευξή του στο περιοδικό Der Spiegel, δήλωσε μετανιωμένος για την πολυετή προσήλωσή του στην κατασκευή του αγωγού Nord Stream 2, ενώ ζήτησε να οδηγηθεί ο Βλαντίμιρ Πούτιν ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου για εγκλήματα πολέμου.
Πάντως, η κίνηση του Κιέβου να αντιμετωπίσει ως «persona non grata» τον Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ έχει πυροδοτήσει εντονες αντιδράσεις στην πολιτική σκηνή της Γερμανίας.
Το ηλεκτρισμένο κλίμα δεν άργησε να φανεί, με τον καγκελάριο της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς, να σπεύδει να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του, μιλώντας για ενοχλητική απόφαση από πλευράς Ζελένσκι, ενώ ξεκαθάρισε πως δεν σχεδιάζει να μεταβεί άμεσα στην Ουκρανία, τη στιγμή που οι αξιωματούχοι της εμπόλεμης χώρας τον περιμένουν για να εγκριθεί νέο πακέτο στρατιωτικής ενίσχυσης. Όλα ξεκίνησαν όταν ο Γερμανός πρόεδρος «πάγωσε» το ταξίδι που προγραμμάτιζε στην Ουκρανία.
Σε δηλώσεις του, κατά το προηγούμενο 24ωρο, ο Σταϊνμάιερ δήλωσε ειδικότερα ότι μαζί με τους ομολόγους τους της Πολωνίας, της Εσθονίας, της Λιθουανίας και της Λετονίας επρόκειτο την Πέμπτη να ταξιδέψουν στο Κίεβο, προκειμένου να συναντήσουν τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Θα ήθελα να αξιοποιήσω την ευκαιρία προκειμένου να στείλω ένα ισχυρό μήνυμα αλληλεγγύης της Ευρώπης προς την Ουκρανία. Ήμουν έτοιμος για αυτό, αλλά προφανώς – και πρέπει να το λάβω υπ’ όψιν – αυτό δεν ήταν επιθυμητό από το Κίεβο», δήλωσε ειδικότερα ο Γερμανός πρόεδρος από την Πολωνία.
So Zelenskyy didn’t want to meet the man who for many years has been one of Russia’s strongest supporters while at the same time constantly undermined Ukraine’s national security. Steinmeier’s legacy will be one of the worst among current European leaders. https://t.co/xlmtIjmaMb
— Anders Östlund (@andersostlund) April 13, 2022
Το παράδοξο της υπόθεσης είναι ότι το επιτελείο Ζελένσκι επιδιώκει συνάντηση με τον Γερμανό καγκελάριο. Θεωρεί, ωστόσο, ανεπιθύμητο τον πρόεδρο της Γερμανίας, τον πολιτικό-ανώτατο εκπρόσωπο του γερμανικού κράτους.
Στο Κίεβο ανέμεναν τον Όλαφ Σολτς για τη λήψη αποφάσεων με τις οποίες θα ενεργοποιείτο η αποστολή από το Βερολίνο βαρέων όπλων για την υποστήριξη της Ουκρανίας
«Ο πρόεδρός μας περιμένει τον καγκελάριο ώστε να μπορέσει να λάβει άμεσα πρακτικές αποφάσεις, στις οποίες περιλαμβάνεται η αποστολή όπλων», δήλωσε, νωρίτερα, ο Ολέξι Αρεστόβιτς, σύμβουλος του προέδρου Ζελένσκι στο γερμανικό δίκτυο ZDF.
Το Βερολίνο αποστέλλει ήδη αμυντικά όπλα στην Ουκρανία, στο πλαίσιο των συντονισμένων και ενταντικών προσπαθειών του ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας.
Το ερώτημα που ανακύπτει είναι γιατί ο Σταϊνμάιερ είναι ανεπιθύμητος τη στιγμή που περιμένουν τον Σολτς στο Κίεβο…
Ο Μίκαλε Ροθ, πρόεδρος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της Ομοσπονδιακής Βουλής στη Γερμανία, δήλωσε στο Politico «απογοητευμένος» από την απόφαση του Zελένσκι.
«Αυτός [σ.σ. ο Στάινμάγιερ] θα είχε ταξιδέψει ως ο ανώτατος εκπρόσωπος της χώρας μας με ένα σαφές μήνυμα: Στεκόμαστε στο πλευρό της Ουκρανίας, με λόγια και με πράξεις. Είναι κρίμα», είπε ο Ροθ, ο οποίος είναι επίσης σοσιαλδημοκράτης.
Ο Ροθ επισκέφθηκε τη δυτική Ουκρανία την Τρίτη (12/4) μαζί με δύο άλλους κορυφαίους βουλευτές από τον κυβερνητικό συνασπισμό της Γερμανίας – τη Marie-Agnes Strack-Zimmermann από το FDP, πρόεδρο της επιτροπής άμυνας της Bundestag και τον Anton Hofreiter των Πρασίνων, πρόεδρο του Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων.
Συνάντησαν Ουκρανούς νομοθέτες και ο Ροθ τόνισε ότι αυτός ο διάλογος ήταν πολύτιμος. «Μας υποδέχτηκαν με ανοιχτές αγκάλες στην Ουκρανία. Στις συνομιλίες μας μπορέσαμε να ξεκαθαρίσουμε πολλά πράγματα», όπως είπε.
Ο Στρακ-Ζίμερμαν είπε στο τηλεοπτικό δίκτυο ZDF ότι η απόφαση του Ζελένσκι «δεν ήταν φιλική», αλλά εξέφρασε επίσης κάποια κατανόηση: «Τα νεύρα είναι τεταμένα παντού», είπε, προσθέτοντας ότι η υπόθεση θα έπρεπε καλύτερα να αντιμετωπίζεται «παρασκηνιακά» και όχι δημόσια.
Ο Oleksiy Arestovych, σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου, δήλωσε στο τηλεοπτικό δίκτυο ARD ότι ο Zelenskyy ήθελε ο καγκελάριος Scholz, αντί ο Steinmeier, να έρθει στο Κίεβο και να ανακοινώσει την προμήθεια περισσότερων όπλων.
«Ο πρόεδρός μας περιμένει τον καγκελάριο, ώστε να λάβει άμεσα πρακτικές αποφάσεις, συμπεριλαμβανομένης της παράδοσης όπλων», είπε ο Αρέστοβιτς.
Η εξουσία ανήκει στον Σολτς
Σημειώνεται ότι παρότι ο Σταϊνμάγερ είναι αρχηγός κράτους, ο ρόλος του είναι μάλλον συμβολικός. Η εκτελεστική εξουσία ανήκει στον Σολτς ως καγκελάριο.
Ο Σολτς καθυστερεί να αποφασίσει εάν θα προμηθεύσει γερμανικά τανκς και βαρέα όπλα στην Ουκρανία παρά την πίεση των εταίρων του συνασπισμού.
Ο Wolfgang Kubicki, βουλευτής του FDP, προειδοποίησε ότι εάν ο στόχος του Ζελένσκι ήταν πράγματι να ωθήσει τον Σολτς να επισκεφθεί το Κίεβο και να διακηρύξει ένα νέο επίπεδο στρατιωτικής υποστήριξης, οι ενέργειες του Ουκρανού ηγέτη μπορεί να ήταν αντιπαραγωγικές.
«Δεν μπορώ να φανταστώ τον καγκελάριο μιας κυβέρνησης που υποστηρίζεται από το FDP να ταξιδεύει σε μια χώρα που κηρύσσει τον αρχηγό του κράτους της χώρας μας ανεπιθύμητο πρόσωπο», δήλωσε ο Kubicki στο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων DPA.
Ο Jacques Schuster, επικεφαλής σχολιαστής της γερμανικής εφημερίδας Welt, υποστήριξε ότι «ο Ζελένσκι δεν πρέπει να ξεπεράσει τα όρια», σημειώνοντας ότι η Γερμανία ήταν «ο μεγαλύτερος [σ.σ. οικονομικός] δωρητής του Κιέβου από την αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία».
Η κίνηση του Ζελένσκι την Τρίτη έγινε την ίδια μέρα που συνεδρίασε το υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας της Γερμανίας για να συζητήσει τις πιθανές παραδόσεις γερμανικών αρμάτων μάχης στην Ουκρανία. Αλλά δεν υπήρχε άμεση ένδειξη αλλαγής θέσης.
Ένας κυβερνητικός εκπρόσωπος είπε ότι «η στάση μας είναι αμετάβλητη: Έχουμε προμηθεύσει όπλα, συνεχίζουμε να προμηθεύουμε, αλλά δεν μιλάμε για ποιότητες, ποσότητες ή ημερομηνίες».
Οι καλές σχέσεις με τον Πούτιν
Όπως γράφει το αμερικανικό μέσο Politico, οι Ουκρανοί αντιμετωπίζουν τον Σταϊνμάιερ ως πολιτικό που έχει καλές σχέσεις με το καθεστώς Πούτιν, ειδικά πριν από την εισβολή στην Ουκρανία.
Εξευτελιστική χαρακτηρίζεται, πάντως, από το αμερικανικό δημοσίευμα η κίνηση του Κιέβου για τον Σταϊνμάιερ, τον ανώτατο σε αξίωμα εκρόσωπο του γερμανικού κράτους.
Σε αντίθεση με τον κ. Σταϊνμάιερ, ο κ. Σολτς έλαβε χθες πρόσκληση από τον Πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προκειμένου να τον επισκεφθεί και να συζητήσουν την περαιτέρω βοήθεια που μπορεί να προσφέρει η Γερμανία. Ο Καγκελάριος επέκρινε όμως την απόρριψη της συμμετοχής του Ομοσπονδιακού Προέδρου στην επίσκεψη που πραγματοποιήθηκε σήμερα από τους προέδρους της Πολωνίας, της Εσθονίας, της Λιθουανίας και της Λετονίας, λόγω της πολιτικής που άσκησε ο κ. Σταϊνμάιερ κατά το παρελθόν έναντι της Ρωσίας, από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών.
«Βρίσκομαι σε στενή επαφή με τον Πρόεδρο Ζελένσκι και ήμουν στο Κίεβο λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος», επισήμανε ο Όλαφ Σολτς, σε συνέντευξη που παραχώρησε νωρίτερα σήμερα στη Ραδιοφωνία Βερολίνου-Βρανδεμβούργου rbb24 info. «Ο Πρόεδρος θα πήγαινε ευχαρίστως στην Ουκρανία. Και θα ήταν καλό να τον υποδεχθούν. Επρόκειτο για μια επίσκεψη ενότητας και αλληλεγγύης. Οι τέσσερις πρόεδροι ταξίδεψαν τελικά χωρίς τον κ. Σταϊνμάιερ», δήλωσε ο Καγκελάριος.
Τη λύπη της για το γεγονός ότι ο κ. Σταϊνμάιερ δεν κατέστη τελικά δυνατό να επισκεφθεί το Κίεβο εξέφρασε και η υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ. «Είχαμε συζητήσει για αυτό το ταξίδι και πίστευα ότι θα είχε σημασία», δήλωσε η υπουργός, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι «είναι σαφές ότι βρισκόμαστε πλήρως στο πλευρό της Ουκρανίας, στηρίζουμε την Ουκρανία στην άμυνά της και είμαστε απολύτως αλληλέγγυοι».
Ο αρχηγός του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) Φρίντριχ Μερτς εξέφρασε από την πλευρά του κατανόηση για τη στάση του Κιέβου έναντι του Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, χαρακτήρισε όμως «προσβολή» την άρνηση πρόσκλησης στον εκλεγμένο αρχηγό κράτους μιας δημοκρατικής χώρας. «Προφανώς οι επιφυλάξεις για την πολιτική του SPD για τη Ρωσία είναι πολύ βαθιές σε πολλές χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Και μπορώ αυτό να το κατανοήσω. Αλλά το να μην προσκαλείς τον εκλεγμένο αρχηγό κράτους μιας δημοκρατικής χώρας, συνιστά προσβολή», δήλωσε ο κ. Μερτς στην Rheinische Post.
Σε ό,τι αφορά το ουκρανικό αίτημα για την αποστολή βαρέων όπλων από τη Γερμανία, ο καγκελάριος παρέμεινε επιφυλακτικός. «Έχουμε την ευθύνη να μην ακολουθούμε τα συμφέροντα των διαφόρων λόμπι, όπου ο ένας ή ο άλλος θέλει να απαλλαγεί από πράγματα που δεν έχει αγοράσει κανείς εδώ και χρόνια. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο τι είναι χρήσιμο για την Ουκρανία. Η Γερμανία θέλει να παραδώσει σωστά και έξυπνα όπλα, για τα οποία υπάρχουν πυρομαχικά και ανταλλακτικά και για τα οποία δεν χρειάζεται να ταξιδέψει στην Ουκρανία κανένας στρατιώτης μας», εξήγησε ο κ. Σολτς και τόνισε ότι θέλει να αποτρέψει τη Γερμανία και τα κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ από το να εξελιχθούν σε εμπόλεμο μέρος σε αυτή τη σύγκρουση.