Νέα έκθεση του Media Freedom Rapid Response, που χρηματοδοτείται από την Κομισιόν, περιγράφει την δυσμενή θέση της χώρας μας στην Ελευθερία του Τύπου το πρώτο μισό του 2022.
Στο τμήμα της που αφορά την Ελλάδα, η νέα έκθεση του Media Freedom Rapid Response σημειώνει χαρακτηριστικά ότι στην Ελλάδα «μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουνίου 2022 συνεχίστηκε η κατάρρευση της ελευθερίας του Τύπου που έχει ήδη επισημανθεί» με 17 παραβιάσεις συνολικά, που περιλαμβάνουν επιθέσεις σε 19 διαφορετικά πρόσωπα ή φορείς που σχετίζονται με τα ΜΜΕ.
Την ίδια ώρα είναι σε εξέλιξη η διερεύνηση του σκανδάλου των υποκλοπών από την επιτροπή PEGA του Ευρωκοινοβουλίου, μετά την αποκάλυψη της παρακολούθησης του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκου Ανδρουλάκη, ενώ έρχεται στο προσκήνιο και η παγίδευση του κινητού του τομεάρχη ΠΡΟΠΟ του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστου Σπίρτζη.
Υπογραμμίζεται επίσης ότι παραμένει σοβαρό πρόβλημα το κύμα εκδικητικών αγωγών (SLAPP) κατά ΜΜΕ και δημοσιογράφων, που αφορούν πάνω από τις μισές περιπτώσεις παραβιάσεων της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα το πρώτο εξάμηνο του 2022 (58,8%). Οι αποζημιώσεις που απαιτήθηκαν από ιδιώτες και πολιτικούς κυμάνθηκαν από 8.000 ευρώ ως και 200.000 ευρώ. Η περίπτωση των διώξεων δημοσιογράφων και εκδοτών σε σχέση με τις αποκαλύψεις που αφορούν το σκάνδαλο της Novartis επίσης παρατίθεται εκτενώς στην έκθεση, όπου αναφέρεται ότι υπήρχε πολιτικό κίνητρο πίσω τους.
Οι απειλές και η φυσική βία κατά δημοσιογράφων από την αστυνομία επίσης αποτελούν μεγάλο μέρος των συνολικών παραβάσεων (23,5%) που καταγράφει η έκθεση. Ονομαστική αναφορά γίνεται στην επίθεση που δέχθηκε ο Χρήστος Αβραμίδης κατά τη διάρκεια διαδήλωσης στη Θεσσαλονίκη, καθώς και στις πιέσεις που δέχθηκε ο φωτορεπόρτερ Ιάσων Ραΐσης για φωτογραφία που κατέγραφε συμπεριφορά αστυνομικού κατά τη διάρκεια δίκης.
Τέλος, τονίζεται ότι υπήρξαν και συλλήψεις δημοσιογράφων, όπως αυτή όπου ο Νορβηγός φωτογράφος Κνουτ Μπράι κρατήθηκε για έξι ημέρες στη Λέσβο με την κατηγορία της κατασκοπίας επειδή φωτογράφησε σκάφος στα ανοιχτά του νησιού.
Πολύ εκτενέστερη είναι η αναφορά στην Ελλάδα όσον αφορά τις υποκλοπές και παρακολουθήσεις δημοσιογράφων. Στο τμήμα που αφορά μόνο τη χώρα μας γίνεται αναφορά στην παγίδευση του τηλεφώνου του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη με το κακόβουλο λογισμικό Predator και την έντονη ανησυχία για τις κρατικές παρακολουθήσεις δημοσιογράφων για λόγους «εθνικής ασφάλειας», αλλά και στις εμπρηστικές επιθέσεις κατά δημοσιογράφων σε κατοικίες δημοσιογράφων.
Ωστόσο, στο τμήμα που τιτλοφορείται «Κακόβουλο λογισμικό και παρακολούθηση δημοσιογράφων», η Ελλάδα «πρωταγωνιστεί».
Η έκθεση κάνει λόγο για «μείζονες αποκαλύψεις στην Ελλάδα» για την χρήση του Predator, προτάσσοντας την περίπτωση του Θανάση Κουκάκη, που είχε ήδη κάνει γνωστό πως τον παρακολουθούσε και η ΕΥΠ. Η αποκάλυψη για την χρήση ψηφιακών μέσων παρακολούθησης «προσέθεσε μια νέα διάσταση στις εν εξελίξει έρευνες στην ΕΕ και “ατσάλωσε” την προσπάθεια για καλύτερη ρύθμιση των “μισθοφορικών” εργαλείων παρακολούθησης σε όλη την ΕΕ».
Όπως τονίζεται χαρακτηριστικά, ο σήμερα γνωστός «αριθμός δημοσιογράφων που στοχοποιήθηκαν με τέτοια εργαλεία μπορεί να είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου».
Ήταν η πρώτη γνωστή παρακολούθηση δημοσιογράφου με το Predator στην ΕΕ και δεν κατέστη δυνατόν να εντοπιστεί η πηγή του παράνομου λογισμικού. «Η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε ότι εμπλέκεται», σημειώνει η έκθεση, που ωστόσο αμέσως μετά αναλύει το πώς συνδέεται με την κυβέρνηση Μητσοτάκη η εταιρεία ανάπτυξης του λογισμικού (Cytrox, Βόρεια Μακεδονία) που αποκτήθηκε από την Intellexa, που πουλάει εργαλεία παρακολούθησης στην Ελλάδα και διατηρεί γραφεία στην Αθήνα. «Τα ρεπορτάζ θέλουν τον πρώην γενικό γραμματέα και ανιψιό του πρωθυπουργού Γρηγόρη Δημητριάδη να έχει συναλλαγές με την Intellexa», όπως τονίζεται.
Η κυβέρνηση υποστήριξε ότι πίσω από την παγίδευση Κουκάκη βρίσκεται «ιδιώτης», αλλά καθώς το κόστος για ένα τέτοιο εξειδικευμένο λογισμικό είναι 14 εκατ. ευρώ, «φυσιολογικά πωλείται σε κρατικές υπηρεσίες».
Οι διαψεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης έγιναν πιο προβληματικές όταν αποκαλύφθηκε ότι τον Κουκάκη παρακολουθούσε και η ΕΥΠ πριν την παγίδευση με το Predator. H ΕΥΠ τέθηκε υπό την άμεση εποπτεία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ήδη την επομένη των εκλογών του 2019. Η έκθεση υπογραμμίζει ότι όταν ο Κουκάκης αντελήφθη την παρακολούθηση ζήτησε στοιχεία από την ΑΔΑΕ και αμέσως μετά η κυβέρνηση Μητσοτάκη άλλαξε το νόμο, εμποδίζοντας την ΑΔΑΕ αναδρομικά να δώσει στοιχεία σε πολίτες που παρακολουθήθηκαν.
Τέλος, παρατίθεται το χρονικό της κοινοβουλευτικής έρευνας για τις υποκλοπές και τις παρακολουθήσεις, με τον τότε επικεφαλής της ΕΥΠ να επιβεβαιώνει την παρακολούθηση Κουκάκη για λόγους «εθνικής ασφάλειας» χωρίς εξήγηση για το πώς αυτό προκύπτει για οικονομικό συντάκτη που ερευνά περιπτώσεις διαφθοράς.
"google ad"
Η έκθεση κάνει αναφορά και στην περίπτωση της παρακολούθησης του ρεπόρτερ Σταύρου Μαλιχούδη από την ΕΥΠ για τα ρεπορτάζ του σε σχέση με τους πρόσφυγες και το μεταναστευτικό.
Το Media Freedom Rapid Response (MFRR) παρακολουθεί τις παραβιάσεις της ελευθερίας του Τύπου στην ΕΕ και τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Της οργάνωσής του ηγείται το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ελευθερία του Τύπου (European Centre for Press and Media Freedom – ECPMF) που περιλαμβάνει τα ARTICLE 19 Europe, την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (European Federation of Journalists -EFJ), το Free Press Unlimited (FPU), το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου (International Press Institute – IPI) και το CCI/Osservatorio Balcani Caucaso Transeuropa (OBC Transeuropa).