Μεγάλη συμμετοχή από τους κατοίκους του χωριού αλλά και της ευρύτερης περιοχής Καβουσίου σημειώθηκε στην ενημερωτική εκδήλωση με θέμα «Αμπελιτσιά: το απειλούμενο, ενδημικό δένδρο της Κρήτης» που πραγματοποιήθηκε στον προαύλιο χώρο της Παναγίας της Μεσοχωριανής του Καβουσίου, το απόγευμα της Δευτέρας 15 Μαΐου 2017.
Η εκδήλωση έγινε με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου Καβουσίου και διοργανώθηκε από το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (ΜΑΙΧ) στα πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος «Διατήρηση της Αμπελιτσιάς στην Κρήτη, 2017-2020».
Η Αμπελιτσιά (με το επιστημονικό όνομα Zelkova abelicea), που είναι κυρίως γνωστή από την κατασκευή της παραδοσιακής ‘κατσούνας’, είναι ένα είδος δένδρου που υπάρχει μόνο στην Κρήτη και πουθενά αλλού στον κόσμο. Θα μπορούσε να είναι το εμβληματικό δέντρο της Κρήτης καθώς απαντάται σε όλους τους ορεινούς όγκους του νησιού, σε μικρούς ή μεγάλους πληθυσμούς, και είναι από τους πιο παλιούς ‘κατοίκους’ του νησιού. Είναι ένα σπάνιο και μοναδικό κομμάτι της φυσικής μας κληρονομιάς που υποχρεούμαστε να το διατηρήσουμε για τις επόμενες γενιές.
Λόγω αυτής της σπανιότητάς της, περιλαμβάνεται και προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή νομοθεσία (Οδηγία για Οικοτόπους 92/43), την εθνική νομοθεσία (Προεδρικό Διάταγμα 67/81) και από διεθνείς Συνθήκες όπως αυτή της Βέρνης. Επίσης, είναι ένα από τα περίπου 2.500 φυτικά είδη στον κόσμο που θεωρούνται Κινδυνεύοντα (Endangered) με εξαφάνιση με βάση τον Διεθνή Οργανισμό για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN, 2012).
Η ομιλία για αυτό το σπάνιο δέντρο πραγματοποιήθηκε από τους ερευνητές του ΜΑΙΧ την κ. Ηλέκτρα Ρεμούνδου και τον κ. Dany Ghosn, ενώ συμμετείχαν οι συνεργάτες τους από το πανεπιστήμιο Φρίμπουργκ της Ελβετίας, η κ. Laurance Fazan – Βιολόγος και η κ. Μαρίτα Παπαγιάννη – Δασολόγος/Περιβαλλοντολόγος του ΑΠΘ.
Οι συμμετέχοντες παρακολούθησαν με μεγάλο ενδιαφέρον την ενημερωτική ομιλία, ενώ τόνισαν την ανάγκη προστασίας αυτού του μοναδικού φυσικού θησαυρού αλλά και της ευρύτερης βιοποικιλότητας της περιοχής. Στη συζήτηση που ακολούθησε κάτοικοι του χωριού πρότειναν να πραγματοποιηθεί φυτεία αμπελιτσιάς στην περιοχή του Καβουσίου για την προβολή και προστασία αυτού του μοναδικού και εμβληματικού δέντρου και συζητήθηκε το ενδεχόμενο να βρεθεί κατάλληλος χώρος για την εγκατάσταση της φυτείας. Να σημειωθεί ότι ανάλογη φυτεία έχει γίνει στον Ομαλό Χανίων, σε έκταση του Δήμου Πλατανιά στα πλαίσια του ιδίου προγράμματος.
Στην εκδήλωση παρευρέθησαν επίσης ο Περιφερειακός Σύμβουλος κ. Γιάννης Γουλιδάκης, ο Πρόεδρος της Τ. Κοινότητας κ. Γιάννης Ρεμεδιάκης, η Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Καβουσίου κ. Μαρία Χαλκιαδάκη, το μέλος του ΝΠΔΔ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Δήμου Ιεράπετρας κ. Παύλος Δασκαλάκης, μέλη της ΚΟΙΝΣΕΠ «ΕΠΤΑΣΤΙΚΤΟΣ», μέλη οικολογικών οργανώσεων του νομού Λασιθίου, από την εφημερίδα «ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ 21ος ΑΙΩΝ» ο δημοσιογράφος κ. Μανώλης Κουφάκης. Την εκδήλωση συντόνιζε ο οικονομολόγος – δημοσιογράφος κ. Λεωνίδας Κουδουμογιαννάκης.
Το πρόγραμμα «Διατήρηση της Αμπελιτσιάς στην Κρήτη, 2017-2020» χρηματοδοτείται από το Πανεπιστήμιο Φρίμπουργκ της Ελβετίας, που ειδικεύεται στη μελέτη σπάνιων και αρχαίων δέντρων, όπως η αμπελιτσιά, και υλοποιείται με το συντονισμό του ΜΑΙΧ και σε συνεργασία με όλες τις Διευθύνσεις Δασών της Κρήτης, με τοπικές Δημοτικές αρχές, σχολεία και άλλους φορείς.