To σχέδιο του νέου πλαισίου νόμου για την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης των επιχειρήσεων, που ανακοίνωσε πριν λίγες μέρες ο κ. Χατζηδάκης και θα καταθέσει το Υπουργείο Ανάπτυξης στην Βουλή, αποτελεί μία σημαντική μεταρρύθμιση η οποία, υπό προϋποθέσεις, μπορεί να αλλάξει την εικόνα της αντιμετώπισης και εξυπηρέτησης της επιχειρηματικότητας. Η απλοποίηση κάθε μορφής αδειοδότησης με την ψηφιοποίηση των διαδικασιών ίδρυσης, εγκατάστασης και λειτουργίας μίας επιχείρησης είναι σημαντική, αφού μειώνει τις πολλές «χειραψίες» μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, εξοικονομώντας στον επιχειρηματικό κόσμο χρόνο και χρήμα.
Βασική προϋπόθεση της συνολικής απλοποίησης των διαδικασιών, έτσι όπως παρουσιάζεται στο σχέδιο, είναι η ανάπτυξη «Υπηρεσίας Μίας Στάσης» (one-stop shop), μία λειτουργία που μπορούν να εκπληρώσουν τα επιμελητήρια της χώρας. Με το νέο πλαίσιο, επίσης, θα διευκολυνθεί πολύ η λειτουργία των επιχειρήσεων με την εφαρμογή της ψηφιακής υπογραφής, η διαδικασία της οποίας, ωστόσο, δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Τέλος, στα θετικά του σχεδίου νόμου περιλαμβάνονται και πρόνοιες περί ευρείας διαβούλευσης για τους όρους λειτουργίας οικονομικής δραστηριότητας, τα πρότυπα, τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις της επιχειρηματικής δραστηριοποίησης.
Η ΕΣΕΕ, μελετώντας το σχέδιο που παρουσιάστηκε, προβαίνει σε τρεις συγκεκριμένες επισημάνσεις, οι οποίες, κατά τη γνώμη μας, μπορούν να βοηθήσουν προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της συγκεκριμένης πολύ σημαντικής νομοθετικής παρέμβασης.
Πρώτον, κάποιες έννοιες που χρησιμοποιεί ο νόμος πρέπει να είναι δεκτικές ασφαλούς περιεχομένου. Συγκεκριμένα, έννοιες όπως «στάθμιση έννομων αγαθών», «εξασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος από την άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας», «βιώσιμη ανάπτυξη στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας» κ.λπ. δεν συνιστούν σταθερές νομικές έννοιες και ίσως αφήνουν περιθώριο αυθαίρετων ερμηνειών και ενεργειών.
Δεύτερον, οι ελεγκτικές εξουσίες μας προβληματίζουν καθώς οι εντεταλμένοι υπάλληλοι θα έχουν ρητά αρμοδιότητες φορολογικού ελεγκτή και θα μπορούν να κλείνουν τον επαγγελματικό χώρο, να σφραγίζουν βιβλία ή έγγραφα και να ενεργούν έρευνες ακόμη και στα σπίτια των επιχειρηματιών. Σε όλες αυτές τις ελεγκτικές διαδικασίες, οι δικαστικές εγγυήσεις δείχνουν να μένουν στις παρυφές, ενώ μας προβληματίζει επίσης η δυνατότητα για εκτεταμένη χρήση ιδιωτών στην άσκηση των ελεγκτικών καθηκόντων.
Τρίτον, σύμφωνα με τις διατάξεις του σχεδίου, σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να προβλέπεται η χορήγηση άδειας λειτουργίας (άρθρο 7) και εν συνεχεία, σύμφωνα με το άρθρο 25, αρμόδιες αρχές για την χορήγηση άδειας λειτουργίας είναι οι κατά τόπο αρμόδιες περιφέρειες. Χωρίς τον καθορισμό “χρήσεων γης” και τη χρήση της “Γεωβάσης” θεωρούμε παρακινδυνευμένη τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων αδειοδότησης υπερκαταστημάτων από τα δημοτικά στα περιφερειακά συμβούλια. Η συγκεκριμένη εξέλιξη διαταράσσει τις ισορροπίες στο περιφερειακό εμπόριο και τις τοπικές κοινωνίες, οι οποίες δεν θα αντέξουν στον διαρκώς εντεινόμενο ανταγωνισμό των μεγάλων επιχειρήσεων λιανικής, με αποτέλεσμα την διάρρηξη του τοπικού κοινωνικού ιστού. Πρέπει να αποσαφηνισθεί η συγκεκριμένη διάταξη και να διατηρηθεί η δυνατότητα των Δήμων στις τοπικές αγορές να αποφασίζουν για τα του οίκου τους.
Η ΕΣΕΕ, σε κάθε περίπτωση, δηλώνει τη διαθεσιμότητά της να βοηθήσει το Υπουργείο Ανάπτυξης σε τυχόν εξειδικεύσεις που μπορούν να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα του προτεινόμενου νέου πλαισίου. Η απλοποίηση των διαδικασιών ίδρυσης μιας επιχείρησης είναι απαραίτητη για την ανασυγκρότηση της οικονομίας και την επανεκκίνηση της αναπτυξιακής διαδικασίας που τόσο έχει ανάγκη η χώρα. Εάν απαλλαγούμε από γραφειοκρατικές αγκυλώσεις δεκαετιών, αυτό θα είναι μια καλή αφετηρία για να κατορθώσει ο ιδιωτικός τομέας να λειτουργήσει αποδοτικά προς την κατεύθυνση της εξόδου της χώρας από την κρίση.