Του Δημήτρη Μηλάκα
Ποια είναι άραγε «η σωστή πλευρά της Ιστορίας»; Όσοι βιάζονται να δώσουν απάντηση στο ερώτημα είτε έχουν ταχθεί εμπράκτως με τη μια ή την άλλη πλευρά των εμπολέμων είτε προσεγγίζουν τις τρέχουσες εξελίξεις με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία μέσα σ’ ένα στενό θεωρητικό πλαίσιο και με μεταφυσική εμμονή… ψάχνουν να βρουν ποιος έχει «δίκιο».
Σε ατομικό επίπεδο η κάθε προσέγγιση μπορεί να δικαιολογηθεί με την παράθεση πολλών και διάφορων επιχειρημάτων. Τα πράγματα, ωστόσο, αλλάζουν όταν αυτή η τοποθέτηση αφορά ένα κράτος.
Η ηθική και το δίκαιο είναι κάποιες παράμετροι που δεν καθορίζουν αλλά έρχονται εκ των υστέρων να δικαιολογήσουν μείζονες κρατικές επιλογές, οι οποίες γίνονται (ή θα πρέπει να γίνονται) με περισσότερο απτά και αντικειμενικά κριτήρια.
Στην προκειμένη περίπτωση, η τοποθέτηση του ελληνικού κράτους «στη σωστή πλευρά της Ιστορίας» θα έπρεπε να καθοριστεί με ένα μοναδικό και αυτονόητο κριτήριο: Η σωστή πλευρά της Ιστορίας είναι αυτή που τελικά θα νικήσει και θα προβάλλει στο μέλλον στεφανωμένη με τις δάφνες της ηθικής και του δικαίου…
Η ελληνική κυβέρνηση έσπευσε χωρίς την παραμικρή εσωτερική διαβούλευση με απρόσμενη ταχύτητα να δώσει έμπρακτη απάντηση σε ποια πλευρά της Ιστορίας (με ποια πλευρά των εμπολέμων δηλαδή) τοποθετεί τη χώρα στην τρέχουσα πολεμική αναμέτρηση στην καρδιά της Ευρώπης. Αυτή η ταχύτατη αντίδραση της κυβέρνησης Μητσοτάκη μοιάζει περισσότερο με αστραπιαία ανταπόκριση στην υλοποίηση εντολών παρά σε μια βασανιστική και εμπεριστατωμένη ανάλυση των συνεπειών (θετικών ή αρνητικών) που θα έχει για τα συμφέροντα της χώρας η τοποθέτησή της στην πρώτη γραμμή του ευρωατλαντικού ΝΑΤΟϊκού συνασπισμού στον πόλεμο κατά της Ρωσίας.
Yes man
Πριν επισημάνουμε επιγραμματικά κάποια ιστορικά περιστατικά – τα οποία δεν δικαιολογούν σε καμία περίπτωση τον σημερινό άκρατο αντιρωσισμό της Αθήνας, καθώς η χώρα πλήρωσε πανάκριβο τίμημα ακόμη και σε περιπτώσεις που βρέθηκε στη σωστή πλευρά (δηλαδή με τους νικητές) της Ιστορίας – ας σημειώσουμε με ποιον τρόπο η κυβέρνηση Μητσοτάκη έσπευσε να τοποθετήσει τη χώρα στην αιχμή του αμερικανοΝΑΤΟϊκού δόρατος κατά της Ρωσίας.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη:
Ανταποκρίθηκε από τις πρώτες μέρες του πολέμου και έστειλε μια παρτίδα αυτόματα τουφέκια καλάσνικοφ στο Κίεβο. Τα εν λόγω όπλα κατά γλαφυρή ειρωνεία είχαν πέσει στα χέρια των ελληνικών διωκτικών αρχών κατά την εξάρθρωση ουκρανικού κυκλώματος (λαθρ)εμπορίου όπλων.
Απέστειλε ελληνικό αντιαεροπορικό ουλαμό (4 στοιχεία με το αντίστοιχο προσωπικό) τύπου ASRAD/ HELLAS σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία από το ΝΑΤΟ.
Συμμετέχει προθυμότατα, χωρίς ίχνος επιφύλαξης (όπως δείχνει και η απέλαση των 12 Ρώσων διπλωματών την περασμένη Τρίτη) στις ευρωατλαντικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας παρά την ανυπολόγιστη οικονομική ζημιά που υφίσταται η χώρα.
Καταβάλλει (στις ΗΠΑ) το επιπλέον οικονομικό κόστος που συνεπάγεται η αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου με πανάκριβο αμερικανικό υγροποιημένο…
Συνεπής ευρωατλαντισμός
Είναι προφανές ότι για τις (πολιτικές / οικονομικές) ελληνικές ελίτ η «σωστή πλευρά της Ιστορίας» είχε προαποφασιστεί εδώ και δεκαετίες. Ας θυμηθούμε κάποιες «στιγμές» της ελληνικής αφοσίωσης στην αμερικανοΝΑΤΟϊκή πατρωνία:
«ιδού ο στρατός σας» του πρωθυπουργού Παναγιώτη Κανελλόπουλου στον Αμερικανό στρατηγό Βαν Φλιτ (1948).
«Ανήκομεν εις την Δύσιν» του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή (1976).
«Ευχαριστώ τους Αμερικανούς» του πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη (1996) μετά το φιάσκο των Ιμίων.
«Ορισμένες φορές γίνεται διαβολικός (ο Τραμπ) αλλά είναι για το καλό» διαπίστωσε (2017) στον Λευκό Οίκο ο πρωθυπουργός της «πρώτης φοράς Αριστερά» Αλέξης Τσίπρας.
Η συνεπής προσήλωση των ελληνικών κομμάτων εξουσίας (Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ, για να περιοριστούμε στο σήμερα) στη «σωστή (αμερικανική) πλευρά της Ιστορίας» αναδεικνύεται περίτρανα από το γεγονός ότι η διάρθρωση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων είναι ίσως το μοναδικό σημείο επαφής και απόλυτης συναίνεσης μεταξύ τους.
Είναι άλλωστε γνωστό ότι οι τρέχουσες ελληνοαμερικανικές σχέσεις κινούνται στο πλαίσιο μιας Συμφωνίας που διαπραγματεύτηκε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και υπέγραψε η Ν.Δ. αμέσως μόλις πήρε την εξουσία, αποδεικνύοντας την αμετακίνητη τροχιά του ελληνικού κράτους γύρω από το αμερικανικό αυτοκρατορικό άρμα.
Αυτή η επικαιροποιημένη διμερής ελληνοαμερικανική συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας – πέρα από τις δεδομένες ανειλημμένες δεσμεύσεις / υποχρεώσεις της χώρας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ – έχει μετατρέψει τη χώρα σε προκεχωρημένο αμερικανικό φυλάκιο και ορμητήριο κατά της Ρωσίας. Αυτήν την πραγματικότητα περιέγραψε γλαφυρά και παραστατικά ο πρόεδρος της Ελληνικής Βουλής Κώστας Τασούλας υποδεχόμενος (Φθινόπωρο 2021) τον πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ Μπομπ Μενέντεζ. Ας θαυμάσουμε τον οίστρο υποτέλειας του Κώστα Τασούλα που δεν αισθάνθηκε την ανάγκη να διατηρήσει το πρόσχημα ότι είναι πρόεδρος της Βουλής ανεξάρτητου κράτους:
«Από την Κέρκυρα μέχρι το Καστελλόριζο και από την Κρήτη μέχρι τη Θράκη, σας παραδίδουμε την Ελλάδα σήμερα στα χέρια σας. Και είμαστε βέβαιοι ότι είναι σε καλά χέρια».
Ας θυμηθούμε και με ποιον τρόπο ο… φιλέλληνας Μενέντεζ πήρε την πάσα του Τασούλα και «κάρφωσε»:
«Είμαστε ευγνώμονες που η Ελλάδα μας φιλοξενεί στον κόλπο της Σούδας, αλλά χτίζουμε πάνω σε αυτό, η Αλεξανδρούπολη είναι μια νέα διάσταση αυτής της συνεργασίας».
Αυτήν την προοπτική της νέας διάστασης της ελληνοαμερικανικής συνεργασίας στην Αλεξανδρούπολη την είχε «δει» εγκαίρως (από το 2009) ο… εκ γενετής τοποθετημένος στη… σωστή (αμερικανική) πλευρά της Ιστορίας Γιώργος Παπανδρέου, που μια από τις πρώτες κινήσεις του ως πρωθυπουργού ήταν να τινάξει στον αέρα τον σχεδιασμό (που καρκινοβατούσε επί εικοσαετία) για την κατασκευή αγωγού μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου από το βουλγαρικό λιμάνι του Μπουργκάς στην Αλεξανδρούπολη, επικαλούμενους περιβαλλοντικούς λόγους!
Οι εν λόγω περιβαλλοντικοί λόγοι σήμερα προφανώς έχουν εκλείψει καθώς στην Αλεξανδρούπολη σπεύδουν τα γκαζάδικα πλοία μεταφοράς του αμερικανικού σχιστολιθικού αερίου, ενώ την ίδια ώρα χιλιάδες βαριά οχήματα και αμερικανικός πολεμικός εξοπλισμός αποβιβάζονται στο λιμάνι και προωθείται σε άλλα αμερικανικά προκεχωρημένα φυλάκια γύρω από τη Ρωσία, ενώ πέριξ της πόλης έχει στηθεί μια κρίσιμης σημασίας βάση που εκτός των άλλων εξυπηρετεί τη στάθμευση αμερικανικών επιθετικών ελικοπτέρων.
Αιχμή του δόρατος
Όλα αυτά περιγράφουν τη σαφή επιλογή της κυβέρνησης, όχι απλώς να τηρήσει τις δεσμεύσεις της στο πλαίσιο της ευρωατλαντικής συμμαχίας αλλά, να τοποθετήσει τη χώρα στην αιχμή του αμερικανικού δόρατος που στρέφεται κατά της Ρωσίας. Ως εκ τούτου ο χαρακτηρισμός (και ό,τι αυτός συνεπάγεται) της Ελλάδας ως «εχθρικής χώρας» από το Κρεμλίνο μοιάζει απόλυτα δικαιολογημένος.
Για τις ελληνικές κυβερνήσεις η σιωπηρή ή ενθουσιώδης υπακοή στις επιλογές / διαταγές των μεγάλων συμμάχων / πατρόνων της χώρας είναι πάγια τακτική, η οποία (εκτός από την περίπτωση του Εθνικού Διχασμού μεταξύ Βενιζελικών και Βασιλικών για την επιλογή στρατοπέδου της χώρας στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο) υιοθετείται χωρίς μεγάλες πολιτικές αναταράξεις στο εσωτερικό.
Ως δέλεαρ για την αποδοχή από την κοινωνία της συμμετοχής της χώρας στα κατά καιρούς αιματηρά παιχνίδια των ισχυρών οι κυβερνήσεις προβάλλουν είτε την εκπλήρωση εθνικών στόχων και διεκδικήσεων είτε την υπεράσπιση των αρχών του (νεφελώδους) Διεθνούς Δικαίου. Έτσι λοιπόν η Ελλάδα στο παρελθόν βρέθηκε στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας»:
Το 1919, όταν μονάδες του ελληνικού στρατού πήραν μέρος στην Εκστρατεία της Κριμαίας που επιχείρησε η Γαλλία (ως κύριο μέλος της Αντάντ) κατά των Μπολσεβίκων στην πρώτη φάση του ρωσικού εμφυλίου μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση.
Μεταξύ 1950 και 1955 μονάδες του ελληνικού στρατού εντάχθηκαν κάτω από τη διοίκηση του 7ου Συντάγματος Ιππικού της Αμερικανικής Μεραρχίας στο πλαίσιο «ειρηνευτικής» αποστολής του ΟΗΕ στον Πόλεμο της Κορέας.
Στο πλαίσιο των διμερών ελληνοαμερικανικών συμφωνιών και των δεσμεύσεων της χώρας ως μέλος του ΝΑΤΟ η Ελλάδα βρέθηκε «στη σωστή πλευρά της Ιστορίας» σε κάθε αμερικανική πολεμική επιχείρηση στη Μέση Ανατολή (π.χ. πόλεμοι κατά του Ιράκ, πόλεμος κατά της Συρίας), τη Βόρεια Αφρική («εκθρόνιση» Καντάφι, διάλυση της Λιβύης) και τα Βαλκάνια (βομβαρδισμός της Σερβίας) προσφέροντας κρίσιμες υπηρεσίες επιμελητείας και στρατιωτικές βάσεις απαραίτητες για τις αμερικανικές στρατιωτικές δραστηριότητες στην περιοχή.
Χρήσιμοι ηλίθιοι
Παρά την προθυμία των ελληνικών κυβερνήσεων για την έμπρακτη εξυπηρέτηση των ευρύτερων γεωπολιτικών στόχων των συμμάχων / προστατών οι «ανταμοιβές» που εισέπραξε η χώρα είναι μάλλον μικρότερες από το τίμημα που κλήθηκε να καταβάλει ευρισκόμενη στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας».
Παρά την ελληνική συμμετοχή στη δυτική (γαλλοβρετανική) εκστρατεία κατά των Μπολσεβίκων (1919) Γάλλοι και Βρετανοί εγκατέλειψαν τη σύμμαχό τους Ελλάδα παρακολουθώντας από μακριά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922) και το ξερίζωμα του ελληνισμού από τις προαιώνιες εστίες του. Μάλιστα ο τότε υπουργός Εφοδιασμού της κυβέρνησης της αυτού μεγαλειότητας Ουίνστον Τσόρτσιλ όταν ρωτήθηκε γιατί οι σύμμαχοι (Αντάντ) εγκατέλειψαν τους Έλληνες που έστειλαν στη Μικρά Ασία, είπε ότι αυτό είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσουν οι χρήσιμοι ηλίθιοι προκειμένου να επιτευχθούν οι μεγάλοι στόχοι…
Το «δώρο» για την ελληνική συμμετοχή στον Πόλεμο της Κορέας ήταν η ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ (1952), που υποτίθεται ότι θα θεσμοθετούσε την αμερικανική προστασία έναντι της κομμουνιστικής (και από Βορρά) απειλής. Ταυτόχρονα, ωστόσο, με την Ελλάδα εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ και η Τουρκία, γεγονός που μετέτρεψε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε αντικείμενο αμερικανικής μεροληπτικής υπέρ της Τουρκίας επιδιαιτησίας με οδυνηρές συνέπειες για τα ελληνικά συμφέροντα (εισβολή – κατοχή Κύπρου, Ίμια και γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο, αποστρατιωτικοποίηση ελληνικών νησιών κ.λπ.).
Τουρκικό «δίκιο»
Όπως αποδεικνύεται από τα γεγονότα η επιλογή των ελληνικών κυβερνήσεων να τοποθετήσουν τη χώρα στη σωστή αμερικανοΝΑΤΟϊκή πλευρά της Ιστορίας κάθε άλλο παρά επέλυσε τα προβλήματα απειλών που δέχεται η χώρα και οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν προέρχονται από τη Ρωσία, αλλά από την «ομόσταυλη» στο ΝΑΤΟ Τουρκία.
Μάλιστα το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι κατά την τελευταία 20αετία της διακυβέρνησης Ερντογάν, η Τουρκία, αν και έχει διαχωρίσει τη θέση της από μείζονες αμερικανοΝΑΤΟϊκές επιλογές (εισβολή στο Ιράκ, Συρία, κυρώσεις κατά της Ρωσίας για την εισβολή στην Ουκρανία), εξακολουθεί να απολαύει της μεγάλης προσοχής και φροντίδας των ΗΠΑ, που κάνουν ό,τι μπορούν προκειμένου να τη διατηρήσουν στη σφαίρα επιρροής τους.
Σ’ αυτό το πλαίσιο οι ΗΠΑ τείνουν να αναγνωρίσουν τις «δίκαιες» απαιτήσεις που η Τουρκία προβάλλει ως περιφερειακή δύναμη στην ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο σε βάρος της Ελλάδας.
Και προφανώς δεν είναι τυχαίο ότι τα αμερικανικά πιεστικά αιτήματα προς την Ελλάδα (και Κύπρο) για μεταφορά των ρωσικής κατασκευής αντιαεροπορικών συστημάτων (που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της αεράμυνας των ελληνικών νησιών) στην Ουκρανία ικανοποιούν τις τρέχουσες τουρκικές απαιτήσεις (για αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών) και συμπίπτουν με τα εγκαίνια του Στρατηγικού Μηχανισμού ΗΠΑ – Τουρκίας που υπέγραψαν οι δύο χώρες (την περασμένη Δευτέρα) κατά την επίσκεψη της Αμερικανίδας υφυπουργού Εξωτερικών Βικτώριας Νούλαν στην Άγκυρα.
ΥΓ.: Είναι, προφανώς, διαφορετικό πράγμα η επιλογή στρατοπέδου σε περιόδους πόλωσης να προκύπτει ως αποτέλεσμα επεξεργασμένης στρατηγικής για την εξυπηρέτηση εθνικών συμφερόντων και άλλο πράγμα η ανάληψη ρόλου του χρήσιμου ηλίθιου για την εξυπηρέτηση στρατηγικών επιλογών των άλλων…