Γράφει ο Αρχιμανδρίτης Ιγνάτιος Θ. Χατζηνικολάου
Θεολόγος, τ. Λυκειάρχης
Χάριτι και ευδοκία του Θεού εισήλθαμε στον μήνα Σεπτέμβριον με την 1ην του μηνός το Συναξάριο να μας ενημερώνει: «Αρχή της Ινδίκτου ήτοι του νέου εκκλησιαστικού έτους».
Στα «ΔΙΠΤΥΧΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 2013 και στη σελίδα 34, διαβάζομε: «ΠΑΣΧΑΛΙΟΝ του έτους βιγ’ (2013). Από κτίσεως κόσμου 7521 ΙΝΔΙΚΤΙΩΝΟΣ 6».
Την 1ην Σεπτεμβρίου, αρχή της Ινδίκτου, υπάρχουν ειδικά τροπάρια, εκτός των εορταζομένων αγίων, για την αρχή της Ινδίκτου, δειγματολογικά παραθέτομε το Απολυτίκιον και το Κοντάκιον και που είναι η πεμπτουσία της εορτής:
Απολυτίκιον: Ο πάσης δημιουργός της κτίσεως, ο καιρούς και χρόνους εν τη ιδία εξουσία θέμενος, ευλόγησον τον στέφανον του ενιαυτού της χρηστότητός σου, Κύριε, φυλάττων εν ειρήνη τους βασιλείς και την πόλιν σου, πρεσβείαις της Θεοτόκου, και σώσον ημάς.
Κοντάκιον: Ο των αιώνων ποιητής και Δεσπότης, Θεέ των όλων, υπερούσιε όντως, την ενιαύσιον ευλόγησον περίοδον, σώζων τω ελέει σου τω απείρω, οικτίρμον, πάντας τους λατρεύοντας σοι των μόνω Δεσπότη, και εκβοώντας φόβω λυτρωτά• εύφορον πάσι το έτος χορήγησον.
Έπειτα από τα τις εισαγωγή αναφερθέντα, θα ηθέλαμε, έστω και περιληπτικά, λόγω χώρου, να δούμε τι σημαίνει η λέξις Ίνδικτος ή Ινδικτιών:
Η λέξις Ίνδικτος είναι λατινική ελληνοποιημένη και σημαίνει ορισμός, διάγγελμα, που εκδιδόταν από τους Ρωμαίους αυτοκράτορες, με σκοπό να καθορίζουν το ύψος των φόρων επί της παραγωγής της γης, που θα έπρεπε να πληρώσουν οι υπήκοοι της Ρώμης για την συντήρηση του στρατού. Το διάγγελμα αυτό ίσχυε για δεκαπέντε χρόνια, και τούτο , γιατί κάθε δεκαπέντε χρόνια απολύονταν οι παλαιοί στρατιώτες και κατατάσσονταν οι νέοι, Να σημειωθεί ότι το ύψος των σχετικών φόρων καθοριζόταν από τη νέα δύναμη του στρατού για την επόμενη δεκαπενταετία.
Με την πάροδο του χρόνου η λέξις Ίνδικτος έπαψε να σημαίνει μόνο διάγγελμα, αλλά σήμαινε και το διάστημα των δεκαπέντε ετών. Έτσι άρχισαν να μετρούν το χρόνο σε Ινδίκτους (πρώτη Ίνδικτος, δεύτερη Ίνδικτος κλπ).
Πρώτος ο Μ. Κωνσταντίνος όρισε ως επίσημη μέτρηση του χρόνου (το 312 ή 313 μ.Χ.) την Ίνδικτο, που άρχιζε την 1η Σεπτεμβρίου, εποχή που είχε τελειώσει η συγκομιδή των καρπών της γης. Η μέτρησις αυτή του χρόνου ονομάσθηκε, από το όνομα του Κωνσταντίνου, Κωνσταντίνειος Ινδικτιών και Ελληνική.
Η εκκλησία υιοθέτησε αυτό το σύστημα μετρήσεως του χρόνου και μετρούσε τα έτη με τις Ινδικτιώνες. Έτσι, το εκκλησιαστικό έτος άρχιζε την 1ην Σεπτεμβρίου με πατριαρχική Θεία Λειτουργία και ιδιαίτερη Ιερά Παράκληση, ώστε να ευλογήσει ο Θεός τον νέον Χρόνον.
Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός ο Α’ εισήγαγε το 537 την μέτρηση κατά Ινδικτιώνες στα κρατικά έγγραφα και στις δικαστικές αποφάσεις. Έλεγαν δηλαδή 1ο έτος της τάδε Ινδικτιώνος. 2ο έτος της τάδε Ινδικτιώνος κ.ο.κ.
Με τον καιρόν ορίστηκαν δύο είδη Ινδίκτου, η Καισαρική, δηλ. η παλιά ρωμαϊκή , που άρχιζε την 1ην Σεπτεμβρίου, και την οποία συνέχισε το Βυζάντιο, και η Παπική που άρχιζε την 25ην Δεκεμβρίου και αργότερα την 1ην Ιανουαρίου.
Στην Δύση σιγά – σιγά επεκράτησε ως αρχή του νέου έτους η 1η Ιανουαρίου, ενώ στην Ανατολή είχε παραμείνει η 1η Σεπτεμβρίου. Αυτός είναι και ο λόγος που η 1η Σεπτεμβρίου παρέμεινε μέχρι και σήμερα η αρχή του εκκλησιαστικού έτους, μετά την καθιέρωση για όλους ως αρχής του πολιτικού έτους της 1ης Ιανουαρίου. Πρέπει εδώ να σημειώσομε ότι η εκκλησία μας όρισε την ημέρα αυτή να αναγινώσκεται στους ιερούς ναούς η περικοπή από το Ευαγγέλιο του Λουκά, που αναφέρει το πρώτο κήρυγμα του Χριστού στην Συναγωγή της Ναζαρέτ (Λου. 4, 16-18).
Τελειώνοντας, και αφού σημειώσομε ότι οι Ινδικτιώνες μετριούνται από την Γέννηση του Χριστού, να ευχηθούμε στους αγαπητούς μας αναγνώστες ευλογημένος ο νέος ενιαυτός της χρηστότητος του και να μας σώσει με το άπειρον Έλεός Του.