Γράφει ο αρχιμανδρίτης ΙΓΝΑΤΙΟΣ Θ. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ
Θεολόγος – τ. Λυκειάρχης
Από παλιά και σήμερα οι επιθυμίες και οι αναγκαιότητες του ανθρώπου ως ψυχοσωματικό όν έγιναν αιτίες και αφορμές για να ερμηνεύσουν ή να ικανοποιήσουν αυτές τις καταστάσεις.
Εκείνος που αντιμετώπισε μονόπλευρα, και εν πολλοίς επικίνδυνα, αυτά τα φαινόμενα ήταν και είναι ο Υλισμός (materialism us) με πολλούς επωνύμους και ανωνύμους κήρυκες και οπαδούς, που ακούνε στο όνομα υλιστές. Αντίθετοι στο πνεύμα και στην ψυχή του ανθρώπου και με τόση επιβλητική δύναμη, ώστε ειδικά σήμερα να κυριαρχεί μια εξουσία στον κόσμο, η υλοκρατία. Ο υλικός ευδαιμονισμός. Το χρήμα. Οι κάθε είδους σωματικές απολαύσεις. Γι’ αυτό η αντιπαλότητα. Γι’ αυτό η κατακόρυφη αύξηση του ποσοστού των πτωχών. Γι’ αυτό και τα πάσης φύσεως κυκλώματα με τις απάτες και τις διαπλοκές. Κάθε μέρα στην χώρα μας βγαίνουν στην φόρα τέτοια κυκλώματα με λαϊκούς και ιερωμένους.
Φτάνουν δε στο σημείο οι υλιστές να αποδίδουν τις ψυχικές και πνευματικές εκδηλώσεις του ανθρώπου στην ύλη. Λένε π.χ. ότι η σκέψη είναι προϊόν του εγκεφάλου, όπως η χολή του ήπατος! Τότε όμως έπρεπε να σκέπτονται και τα ζώα. Δεν είναι ο εγκέφαλος που σκέπτεται, αλλά η ψυχή.
Η υλιστική θεωρία ότι ολόκληρη η πνευματική ζωή του ανθρώπου ρυθμίζεται από εγκεφαλικά κέντρα είναι τελείως απαράδεκτη, όπως άλλωστε τονίζουν σύγχρονοι μεγάλοι ψυχίατροι. Ας μας δείξουν οι υλιστές το κέντρον που εδρεύει η αρετή, η αγάπη, η αυτοθυσία κλπ! Σύμφωνα με τον μεγάλον ψυχίατρο Γιούγκ οι περισσότερες νευρώσεις οφείλονται στον διχασμό της προσωπικότητας, και σε τελευταία ανάλυση, στην διατάραξη της θρησκευτικής ζωής.
Ο άνθρωπος δεν είναι μόνο από ύλη και μόνο για την ύλη. Η ύλη πρέπει να υπηρετεί τον άνθρωπο και να υπακούει στην λογική και όχι όπως το αντίθετο συμβαίνει σήμερα. Νικηθήκαμε από την ύλη. Γινήκαμε δούλοι και όπως θα πει ο απόστολος Πέτρος «ωγαρ τις ήττηται, τούτω και δεδούλωται» (Β’ Πετρ.3,19).
Δεν είμαστε ζώα και τρώμε για να υπάρχομε. Έχομε ελευθερία, την οποίαν μας χάρισε ο Θεός και για την οποία εκλήθημεν. «Υμείς γαρ επ’ ελευθερία εκλήθητε οι αδελφοί» θα υπενθυμίσει ο απόστολος Παύλος στους χριστιανούς της Γαλατίας (Γαλατ. 5,13). Δεν έχομε μόνον αισθήσεις και ένστικτα. Έχομε πρώτον συνείδηση του εαυτού μας. Καταλαβαίνομε δηλαδή ότι υπάρχομε και ότι διαφέρομε από κάθε άλλον άνθρωπο. Ελέγχομε τις πράξεις μας. Παίρνομε αποφάσεις. Θυμόμαστε το παρελθόν. Κάνομε σχέδια για το μέλλον.
Έπειτα, έχομε ηθική συνείδηση. Μια εσωτερική φωνή που μας υποδεικνύει τι είναι σωστό και τι δεν είναι. Που μας αποτρέπει από το κακό και μας προτρέπει προς το καλό, το δικό μας και το πλησίον μας. Που έχομε τύψεις όταν κάνομε τον κακό και έπαινον (ηθική ικανοποίηση) όταν κάνομε το καλό. Μακάριοι οι κατέχοντες αγαθή συνείδηση (Α’ Τιμοθ.1,19).
Η ψυχή όχι μόνον δεν κυβερνάται από τις ανάγκες του σώματος, αλλά αποφασίζει πολλές φορές να μην τις ικανοποιήσει επειδή κρίνει ότι αυτό είναι το σωστό. Αρνείται π.χ. στο σώμα να φάει, να αναπαυθεί, να εκδηλώσει διάφορες επιθυμίες κι ακόμη αποφασίζει και να το θυσιάσει. Πώς θα εξηγηθούν όλες αυτές και άλλες ,που θα μπορούσαμε να αναφέρομε, εκδηλώσεις χωρίς την ύπαρξη πνευματικής, άυλου ψυχής;
Γιατί τόσο πια τονίζεται η υλική πλευρά του ανθρώπου και παραμερίζεται η ψυχική. Και γιατί καλός είναι ο χριστιανός, κληρικός και λαϊκός, μόνον όταν γεμίζει το στομάχι μας, και δεν είναι καλός εκείνος που μας αναπαύει την ψυχή. Που μας επαναφέρει στον δρόμο και στην σκέπη του Θεού;
Ακόμη, τον Χριστόν, την Παναγία και τους Αγίους τους βλέπομε μόνο ως βοηθούς και σωτήρες των σωματικών μας ασθενειών, αναγκών και προβλημάτων. Αυτά, συν τοις άλλοις, μαρτυρούν και οι προσευχές μας, και τα ταξίματα και τα αφιερώματα (χρυσά και ασημένια) που κρεμάμε στις εικόνες τους. Όλα μόνο για την φθαρτή υλική μας υπόσταση;
Έτσι κι εμείς, οι λεγόμενοι «Χριστιανοί», συμπλέομε με τους υλιστές και ξεχνάμε ότι είμαστε πλασμένοι για την αιωνιότητα, όσες λαχτάρες και πικρίες κι αν μας δίνει αυτή η ζωή. Ότι δεν είναι μόνιμη η κατοικία μας εδώ στον κόσμο( Εβρ. 13,14). Αυτή η προσδοκία της Βασιλείας του Θεού δίνει νόημα στην ζωή μας, δύναμη και υπομονή στις θλίψεις μας. Χαρά και ελπίδα.