Επιστήμονες στις ΗΠΑ μετέτρεψαν για πρώτη φορά απευθείας λευκοκύτταρα του αίματος (λευκά αιμοσφαίρια) σε λειτουργικούς νευρώνες, χωρίς να χρειασθεί να μεσολαβήσει το ενδιάμεσο στάδιο των βλαστοκυττάρων. Η νέα μέθοδος δεν απαιτεί τα κύτταρα του αίματος πρώτα να μετατραπούν σε πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα και μετά να επαναπρογραμματιστούν για να γίνουν νευρικά κύτταρα.
Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή παθολογίας Μάριους Βέρνιγκ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), δήλωσαν ότι η μετατροπή έχει ικανοποιητική αποτελεσματικότητα, καθώς από ένα χιλιοστόλιτρο αίματος δημιουργούνται έως 50.000 νευρώνες.
Η διαδικασία της κυτταρικής μεταμόρφωσης διαρκεί περίπου τρεις εβδομάδες και γίνεται με την προσθήκη τεσσάρων πρωτεϊνών. Μπορεί να γίνει είτε με φρέσκο αίμα, είτε με αίμα που προηγουμένως είχε καταψυχθεί και αποθηκευθεί.
Η τεχνική της απευθείας μετατροπής κυττάρων από το ένα είδος σε άλλο είχε αναπτυχθεί στο εργαστήριο του Βέρνιγκ το 2010, όταν για πρώτη φορά δερματικά κύτταρα ποντικιών είχαν μετατραπεί σε νευρώνες ποντικιών. Ακολούθησαν ανάλογα επιτεύγματα σε ανθρώπινα κύτταρα δέρματος και ήπατος.
Αυτή τη φορά μετατράπηκαν σε νευρώνες ένα είδος λευκών αιμοσφαιρίων, τα Τ-λεμφοκύτταρα που κυκλοφορούν στο αίμα και προστατεύουν τους ανθρώπους από λοιμώξεις και ασθένειες, καθώς αναγνωρίζουν και σκοτώνουν τους παθογόνους μικροοργανισμούς ή τα καρκινικά κύτταρα. Παρόλο που οι νευρώνες είναι μακρόστενα κύτταρα ικανά να μεταφέρουν τα ηλεκτρικά σήματα μεταξύ των κυττάρων και εμφανίζουν μεγάλες μορφολογικές και άλλες διαφορές με τα Τ-λεμφοκύτταρα που είναι σφαιρικού σχήματος, κατέστη εφικτή η απευθείας μετατροπή.
«Είναι κάπως σοκαριστικό, πόσο απλό είναι να μετατραπούν τα Τ λεμφοκύτταρα σε λειτουργικούς νευρώνες μέσα σε λίγες μόνο μέρες. Αν λάβει κανείς υπόψη του πόσο διαφέρουν στο σχήμα, η ταχεία αυτή μεταμόρφωση είναι κάτι εκπληκτικό», δήλωσε ο δρ Βέρνιγκ.
Προς το παρόν, οι νευρώνες που προκύπτουν από την μεταμόρφωση, δεν είναι τέλειοι, καθώς δεν έχουν την ικανότητα να σχηματίζουν ολοκληρωμένες συνάψεις, δηλαδή συνδέσεις με άλλους νευρώνες. Κατά τα άλλα όμως, μπορούν να επιτελούν τις βασικές λειτουργίες των νευρώνων.
Οι ερευνητές ευελπιστούν ότι είναι θέμα χρόνου να τελειοποιήσουν την τεχνική τους. Στο μεταξύ, άρχισαν να συλλέγουν δείγματα αίματος από παιδιά με αυτισμό και σχιζοφρένεια, ώστε να δημιουργήσουν νευρώνες των ασθενών και μετά να τους μελετήσουν καλύτερα. Αισιοδοξούν ότι με αυτό τον τρόπο θα ανοίξει ο δρόμος για νέες θεραπείες.