Όπως πληροφορηθήκαμε πρόσφατα από δημοσίευμα της τοπικής εφημερίδας Χανιώτικα Νέα, υπάρχει σε εξέλιξη στη χώρα μας, πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για επιδότηση της διατήρησης και προστασίας των Μνημειακών Ελαιώνων ύψους 50€ / στρέμμα.
Ίσως αυτό να είναι αποτέλεσμα σχετικής πρότασης την οποία είχε υποβάλλει στο Ευρωκοινοβούλιο ο Ευρωβουλευτής κ. Δανέλης.
Το πρόγραμμα αυτό κατά την άποψή μας, είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί βοηθάει στην διατήρηση και ανάδειξη ενός μεγάλου εθνικού θησαυρού, του θησαυρού των μνημειακών ελαιοδένδρων και ελαιώνων, ενώ παράλληλα βοηθάει πολύ σημαντικά αι την γενικότερη οικονομία των ελαιοκαλλιεργητών της χώρας μας, με όλες τις θετικές επιδράσεις που μπορεί να έχει αυτό.
Μέχρι πριν λίγα χρόνια όπως ξέρετε, η εκτίμηση για την ελιά αφορούσε βασικά την οικονομική προσφορά της, μέσω των προϊόντων της, ενώ είχε αγνοηθεί και ξεχαστεί, η τεράστια συμβολή της στο πολιτισμό και την ιστορία της χώρας μας, αλλά και άλλες παράπλευρες ωφέλειές της, όπως για τον τουρισμό κ.α.
Στη χώρα μας δυστυχώς το ενδιαφέρον και η εκτίμηση όλων, είχε περιοριστεί μόνο για τα ανθρωπογενή μνημεία και ελάχιστα για τα φυσικά μνημεία και ιδιαίτερα για τα μνημειακά ελαιόδεντρα και τους μνημειακούς ελαιώνες.
Αυτό υπήρξε ολέθριο για την εθνική πολιτισμική και ιστορική κληρονομιά. Έτσι κατά την ανανέωση παλαιών ελαιώνων παλαιοτέρα, με την κοπή των κορμών τους, πολλές φορές και μέχρι την επιφάνεια του εδάφους, υπήρξαν τεράστια σφάλματα, με συνέπεια την καταστροφή των κορμών των ελαιοδέντρων και την απώλεια έτσι του μνημειακού τους χαρακτήρα, χωρίς και να επιτυγχάνουνε παράλληλα κάποιο ιδιαίτερο άλλο όφελος.
Σημειώνουμε εδώ επ’ ευκαιρία ότι ιδιαίτερα μεγάλη καταστροφή τόσο των μνημείων της φύσης όσο και των ανθρωπογενών μνημείων έγινε μετά την εμφάνιση και χρησιμοποίηση σε ευρεία κλίμακα των βενζινοπρίονων και των προωθητήρων (μπουλντόζας).
Δυστυχώς αυτό συνεχίζεται ακόμη και σήμερα, με κίνδυνο παραπέρα καταστροφής αυτού του μεγάλου πολιτισμικού αποθέματος της χώρας μας.
Βασική αιτία αυτής της καταστροφής, υπήρξε η πλήρης έλλειψη ενημέρωσης των ελαιοκαλλιεργητών, λόγω γενικευμένης άγνοιας αυτής της αξίας των παλαιών ελαιώνων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της άγνοιας για την πολιτισμική προσφορά της ελιάς, και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο, αποτελεί το γεγονός της κατάργησης της στέψης των νικητών στις διάφορες ολυμπιάδες, μετά την επαναφορά τους το 1896, με κλαδί αγριελιάς, όπως γινότανε στην αρχαιότητα, τον περίφημο κότινο. Τον αντικαταστήσανε με την προσφορά σαν επάθλου, κάποιας ροδαράς με διάφορα λουλούδια !!!!
Είναι απίστευτο και όμως αληθινό. Οι διοργανωτές των ολυμπιάδων αγνοούσανε διαχρονικά το βασικό χαρακτηριστικό τους, που ήτανε η στέψη των νικητών με κότινο, ο οποίος ως γνωστό εκπέμπει πολλαπλά πανανθρώπινα μηνύματα.
Τον κότινο ως γνωστό, τον έκοβαν από την αγριελιά, την οποία είχε μεταφέρει στην Αρχαία Ολυμπία από την Κρήτη, ο Ιδαίος Ηρακλής. Αυτός οργάνωσε ως γνωστό τους ολυμπιακούς αγώνες για πρώτη φορά το 776 π.χ. Τον έκοβαν δύο παιδιά από αμφιθαλείς γονείς, σε ιδιαίτερη επίσημη τελετή με χρυσά ψαλίδια. Γι’ αυτό και είχε στηθεί βωμός αφιερωμένος στον Ιδαίο Ηρακλή στον Κρονίου Λόφο στην αρχαία Ολυμπία. Μόνο μετά από παρέμβαση του μικρού και νεοσύστατου τότε Δήμου Κολυμβαρίου, επανήλθε η στέψη των ολυμπιονικών με κλαδί από ελιά και μάλιστα τιμής, ένεκεν, αποφασίστηκε αυτό το κλαδί να προέρχεται από το αρχαιότερο δένδρο ελιάς στον κόσμο, την ελιά των Βουβών, στους αγώνες της Αθήνας 2004.
Συνεχίστηκε έκτοτε και στις επόμενες ολυμπιάδες του Πεκίνου το 2008 και του Λονδίνου το 2012.
Ήδη δίπλα στην αρχαία ελιά, έχει ιδρυθεί από τον τ. Δήμο Κολυμβαρίου και το περίφημο «Μουσείο ΕΛΙΑΣ ΒΟΥΒΩΝ». Στην συλλογή του περιλαμβάνονται πολύτιμα εκθέματα από τα οποία ορισμένα σπάνια και μοναδικά, όπως λ.χ. το αυθεντικό ησιόδειο άροτρο με το οποίο εγινότανε οι αρόσεις των εδαφών αρκετές χιλιετίες πριν.
Ίσως αξίζει σαν Υπουργός Γεωργικής Ανάπτυξης αλλά και σαν καθηγητής, του Αριστοτελείου Γεωπονικού Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, να επισκεφτείτε αυτό το χώρο, πάνω στα κορφοβούνια της ενδοχώρας του τ. Δήμου Κολυμβαρίου.
Θα δείτε από κοντά πόσο δυνατά εξακολουθεί να χτυπά η καρδιά της ελληνικής υπαίθρου ας, που τόσο πολύ έχει περιφρονηθεί από την πολιτεία εδώ και πολλά χρόνια και για την οποία όπως γνωρίζομε, εσείς σήμερα αγωνίζεστε σθεναρά για την αναζωογόνησή της, προκειμένου να αντιστραφεί το νοσηρό κλίμα που επικρατεί εδώ και δεκαετίες τον τόπο μας, αλλά και η σχετική αδιαφορία ίσως και περιφρόνηση του Εθνικού μας Κοινοβουλίου.
Αναφορικά όμως με τους μνημειακούς ελαιώνες της Κρήτης, θα θέλαμε στο παρόν πολύ σύντομο σημείωμά μας, να σας αναφέρουμε συνοπτικά, ότι βάσει όλων των στοιχείων τα οποία έχουμε συλλέξει εδώ και δεκαετίες αλλά και σύμφωνα με τον αείμνηστο Καθηγητή μας στην Αν. Γεωπονική Σχολή Αθηνών κ. Πάνο Αναγνωστόπουλο και συγγραφέα του περίφημου συγγράμματος του για την Ελαιοκομία, η Κρήτη είναι η γενέτειρα της ελαιοκαλλιέργειας, όπως σαφώς αναφέρεται σ’ αυτό.
Αυτό επιβεβαιώνεται και από άλλα τα επιπλέον στοιχεία τα οποία έχουμε συλλέξει και εμείς μέχρι σήμερα. Ήδη στον οικισμό Πάνω Βούβες του τ. Δήμου Κολυμβαρίου, υπάρχει το αρχαιότερο δένδρο ελιάς στον κόσμο κηρυγμένο διατηρητέο μνημείο της φύσης, η περίφημη «Ελιά των Βουβών». Το δένδρο αυτό είναι γνωστό στα πέρατα του πλανήτη. Απ’ αυτό κόπηκε ο κότινος για την στέψη των πρώτων Μαραθωνοδρόμων νικητών στην Ολυμπιάδα της «ΑΘΗΝΑΣ 2004», στην Ολυμπιάδα του Πεκίνου και πρόσφατα στην Ολυμπιάδα του Λονδίνου.
Επίσης με κλαδί της Ελιάς αυτής στέφθηκαν οι πρώτοι νικητές του μεγάλου Μαραθωνίου στο Καλλιμάρμαρο της Αθήνας από τον γράφοντα, τότε Δήμαρχο Δήμου Κολυμβαρίου. Οι αγώνες αυτοί έγιναν με την συμπλήρωση 2.500 χρόνων από την ιστορική νίκη των Ελλήνων κατά των Περσών στον Μαραθώνα.
Κάτω από τα κλαδιά αυτού του θρυλικού δένδρου, κηρύχτηκε επίτιμος Δημότης Κολυμβαρίου ο Οικουμενικός μας Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος. Αυτό έγινε γιατί ο σοφός μας Πατριάρχης, γνώριζε και γνωρίζει πολύ καλά, ότι κάτω από τα κλαδιά αυτού του δέντρου «Αυτής της Υπερμανθουσάλεας Ελαίας» όπως την αποκαλούσε με πολύ αγάπη αλλά και τόσο παραστατικά, τα πολλαπλά μηνύματα προς όλο τον πλανήτη για ην ύπαιθρο, το περιβάλλον, την ελιά, το ελαιόλαδο, την ειρήνη και τις άλλες πανανθρώπινες αξίες, έχουνε ενισχυμένη δύναμη για να φτάσουνε στα πέρατα του πλανήτη, και να γίνονται περισσότερα κατανοητά και πιστευτά.
Το δέντρο αυτό με την ευλογία του από τον σοφό Οικουμενικό μας Πατριάρχη, απέκτησε μια ιερότητα. Έγινε δένδρο ιερό.
Η θέση που βρίσκεται το δέντρο αποτελεί την νέα Πνύκα της πατρίδας μας.
Σαν άνθρωπος σπουδαγμένος στα θέματα τα σχετικά με την γεωργία και την ύπαιθρό μας, μπορείτε να κατανοήσετε περισσότερο παντός άλλου, αυτή τη μεγάλη δύναμη και αυτόν τον συμβολισμό.
Ενδεικτικό της μεγάλης ελκυστικότητας του δέντρου αποτελεί και η επίσκεψη πολλών επισήμων προσώπων από την Ελλάδα και το Εξωτερικό, όπως του πρώην Προέδρου της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής κ. Νικολάου, διάφοροι Πρεσβευτές και Υπουργοί από όλο τον κόσμο και άλλα διάσημα πρόσωπα.
Θα ήτανε λοιπόν μεγάλη μας χαρά να σας υποδεχθούμε και εσάς «κάτω από τους κλάδους αυτής της Υπερμανθουσάλεας Ελαίας» ! Το δένδρο αυτό το οποίο επισκέπτονται κάθε χρόνο πάνω από 50.000 άτομα απ’ όλο τον πλανήτη, με συνεχή ανοδική τάση, έχει προστατέψει εκατοντάδες ίσως και χιλιάδες, άλλα ελαιόδεντρα, καθώς και δένδρα άλλων ειδών, αφού η ανάδειξη η δική του με πρόταση μας στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Χανίων το 1992, λειτούργησε αστραπιαία και θετικά στην συνείδηση του λαού μας, για την ανάδειξη και προστασία και των υπόλοιπων μνημειακών ελαιοδένδρων ή και δένδρων διαφόρων άλλων ειδών, τα οποία μέχρι τότε περιεβάλλοντο με περιφρόνηση και είχε δρομολογηθεί σε πολλές περιπτώσεις η υποβάθμιση ή και η εκρίζωση τους.
Δίπλα σ’ αυτό το περιάκουστο δέντρο, υπάρχει και το περίφημο «Μουσείο Ελιάς Βουβών» με τα σπάνια εκθέματά του (υπάρχει και το μοναδικό διασωθέν γνήσιο ησιόδειο άροτρο). Συνημμένα σας εσωκλείουμε σχετικό πληροφοριακό φυλλάδιο.
Επ’ ευκαιρία θα θέλαμε να σας τονίσουμε, ότι υπάρχει πολύ μεγάλη αλλά και επείγουσα ανάγκη, προστασίας από παραπέρα καταστροφές και ανάδειξη των περίφημων μνημειακών ελαιοδέντρων και ελαιώνων της Κρήτης, που συναντώνται σε όλη την έκτασή της και ιδιαίτερα στο Νομό Χανίων.
Αποτελούν πολύτιμο θησαυρό για την εθνική μας, αλλά και την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά.
Είναι επομένως απόλυτα αναγκαίο και επείγον να συμπεριληφθούν στο ειδικό πρόγραμμα ενισχύσεων των Μνημειακών Ελαιώνων, το οποίο εφαρμόζεται ήδη σήμερα σε περιοχές του Αιγαίου, στην Άμφισσα και αλλού, με χρηματοδότηση της Ε.Ε. όπως πληροφορούμεθα, και το ανέρχεται στο ποσό των 50 €/στρέμμα. Από αυτό σήμερα έχει εξαιρεθεί η Κρήτη, πιστεύουμε πολύ λανθασμένα, αφού όπως προαναφέραμε με αδιάσειστα στοιχεία η Κρήτη είναι αποδεδειγμένα η γενέτειρα τη Ελαιοκαλλιέργειας με τα σημαντικότερα μνημειακά Ελαιόδεντρα και Ελαιώνες στον κόσμο.
Με την πεποίθηση ότι τα παραπάνω σύντομα στοιχεία και απόψεις μας , θα σας είναι χρήσιμα, και ότι θα ανταποκριθείτε θετικά στο παραπάνω αίτημά μας, το οποίο αποτελεί απ’ ότι γνωρίζουμε και καθολικά αίτημα όλων των ελαιοκαλλιεργητών και αρμοδίων φορέων της Κρήτης.
Διατελούμε με τιμή
Πολυχρόνης Πολυχρονίδης
τ. Δήμαρχος Κολυμβαρίου
(* ο κ. Πολυχρόνης Πολυχρονίδης είναι πτυχιούχος Ανωτάτης Γεωπονικής Σχολής Αθηνών)
