Με επιστολή της προς τον Νίκο Ανδρουλάκη, η Χριστίνα Ι. Σταμούλη θίγει το θέμα των επανορθώσεων.
Αξιότιμε κ. Πρόεδρε
Αγαπητέ Νίκο Ανδρουλάκη,
(κάποιες σκέψεις, με αφορμή την παρουσίαση ενός βιβλίου στην Πάτρα!)
Στο ΠΑΣΟΚ ως πολιτικό χώρο, αλλά και ειδικότερα ως πολιτικό οργανισμό πιστώνονται οι δύο πιο επιδραστικές πολιτικές πρωτοβουλίες, σε σχέση με το κορυφαίο εθνικό θέμα της διεκδίκησης των επανορθώσεων από την Γερμανία, που έλαβαν χώρα μετά την ενοποίηση των δύο Γερμανιών το 1990.
Η εκκίνηση δόθηκε με τη δίδυμη πολιτική κρούση που εκδιπλώθηκαν το Νοέμβριο του 1995, δηλαδή την, εκ μέρους της Πολιτείας, επίδοση ρηματικής διακοίνωσης και την κατάθεση της αγωγής του Μαρτυρικού Διστόμου.
Κύκνειο διεθνοπολιτικό άσμα του Ανδρέα Παπανδρέου, λίγες μέρες πριν αποχωρήσει οριστικά από το πολιτικό προσκήνιο, η πρώτη κίνηση συνδυάστηκε αριστοτεχνικά με την νομική πρωτοτυπία και πρωτοβουλία του τότε Νομάρχη Βοιωτίας Γιάννης Σταμούλη.
Η πολιτική απόσυρση του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ και ο φυσικός του θάνατος που ακολούθησε λίγους μήνες αργότερα, απενεργοποίησαν το ένα σκέλος αυτής της στέρεα μελετημένης και θεμελιωμένης πολιτικής, που κινητοποιούσε παράλληλα και συνδυαστικά τόσο την οργανωμένη πολιτεία όσο και την κοινωνία των πολιτών.
Η διεκδίκηση των θυμάτων του Διστόμου, παρά τα εμπόδια που συνάντησε εντός Ελλάδος, δεν κάμφθηκε. Ο δικαστικός αγώνας συνεχίστηκε στην Ιταλία, σε αναζήτηση της δικαίωσης και όταν η υπόθεση με πρωτοβουλία της, διαρκώς αρνούμενης Γερμανίας να αποδώσει έμπρακτα δικαιοσύνη στα θύματα, έφθασε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, ήταν τότε πάλι η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ η οποία, μελετημένα και οργανωμένα, παρενέβη υπέρ των θυμάτων.
Από το σημείο αυτό και μετά, η υπόθεση των Επανορθώσεων αποτελεί χώρο που έχει καλυφθεί:
από ένα νέφος καταγγελιών κατά της Γερμανίας χωρίς καμία αντίστοιχη προσπάθεια οργανωμένης διεκδίκησης και από μια (παρα)φιλολογία υπολογισμού του ύψους των διεκδικούμενων επανορθώσεων και αποζημιώσεων χωρίς καμία αντίστοιχη προσπάθεια να οδηγηθεί η Γερμανία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Πρόσφατη σφυγμομέτρηση [Ευρήματα QED, People of Greece, Γερμανικές Αποζημιώσεις, 2024) καταγράφει πως «Μόνον 1 στους 5 Έλληνες εκλαμβάνει τα ζητήματα των γερμανικών αποζημιώσεων ως ξεπερασμένα». Εντυπωσιακή αντίφαση, ενώ έχουμε μπροστά μας ένα ζήτημα που ενδιαφέρει πολύ τους πολίτες -παρά τα χίλια μύρια άλλα που τους ταλαιπωρούν- ως πολιτικός φορέας αγνοούμε και εγκαταλείπουμε την ίδια την παρακαταθήκη μας.
Εξ αποτέλεσματος ελπίζω, βοηθάμε εμείς της Γερμανία (εσχάτως και την Ιταλία, από λάθος χειρισμούς) να πετύχει τον σκοπό της και να περάσει την πολιτική της «κούφιας συγγνώμης». Επιπλέον αφήνουμε ελεύθερο το πεδίο σε κάθε έναν που αντιλαμβάνεται τη μεγάλη ευκολία του να βρεθεί ακροατήριο όταν καταπιαστεί με αυτό το θέμα -της ίδιας της κυβέρνησης συμπεριλαμβανομένης, αλλά και άλλων δυνάμεων που κάποτε λοιδορούσαν ως γραφική την πρωτοβουλία Παπανδρέου-Σταμούλη- να εξαντλείται σε λόγια και να προβαίνει σε άσφαιρες ενέργειες αποφεύγοντας τη χρήση κάθε μέσου που θα υποχρέωνε την Γερμανία να αντιμετωπίσει το ζήτημα ως πιεστικό για αυτήν.
Το ΠΑΣΟΚ διαθέτει και το ανθρώπινο δυναμικό και την προϊστορία για να θέσει, πολύ ψηλά και με σοβαρότητα στην πολιτική ατζέντα, το ζήτημα των οφειλόμενων επανορθώσεων εκ μέρους της Γερμανίας, την αποπληρωμή του αναγκαστικού δανείου και την επιστροφή των πολιτιστικών θησαυρών.
Χωρίς να πουλά ελπίδα, πρέπει και μπορεί να επεξεργαστεί πολιτικές κινητοποιώντας την κοινωνία, τους ειδικούς, την αυτοδιοίκηση, κάθε θεσμικό παράγοντα για την επίτευξη αυτού του εθνικού στόχου που, αν μη τι άλλο, αποτελεί ένα διαπραγματευτικό εργαλείο απέναντι στην Γερμανική αδιαλλαξία που εκδηλώνεται κάθε φορά πού η χώρα μας την βρίσκει στον δρόμο της.
Ως θεματοφύλακες του μοναχικού, σχεδόν τριακονταετούς, δικαστικού αγώνα για την δικαίωση των θυμάτων του Διστόμου, παραμένουμε πάντα διαθέσιμοι για την διεύρυνση του διεκδικητικού αγώνα, αρκεί στόχος να είναι τα απτά αποτελέσματα και όχι οι παρόλες!
Με εκτίμηση
Χριστίνα Ι. Σταμούλη – Διαχειρίστρια του Αρχείου Ι.Ε. Σταμούλη
dikastiko.gr