Fracking ή αλλιώς υδραυλική ρωγμάτωση: μέθοδος εξόρυξης πετρελαίου και αερίου, κατά την οποία τόνοι μίγματος το οποίο αποτελείται από νερό, άμμο και χημικές ουσίες, διοχετεύονται σε βάθος χιλιομέτρων μέσω γεώτρησης, προκειμένου να ασκηθεί στα πετρώματα αρκετή πίεση ώστε να διαλυθούν και να απελευθερώσουν τους υδρογονάνθρακες που βρίσκονται ανάμεσα. Η όλη διαδικασία παράγει τεράστιες ποσότητες αποβλήτων.
Υγεία κατοίκων
Σε μελέτη που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Ένωση ο κίνδυνος για μόλυνση των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων παρουσιάζεται υψηλός. Αναλύοντας ορισμένα από τα χημικά που χρησιμοποιούνται, επιστήμονες εντόπισαν πως δεκάδες εξ αυτών είναι καρκινογόνα για τον άνθρωπο, ενώ περίπου 20 ενώσεις σχετίζονται με την εμφάνιση λευχαιμίας. Σε άλλη έρευνα ενδοκρινολόγοι κατέληξαν πως τα χημικά που χρησιμοποιούνται στο fracking μπορούν να διαταράξουν όχι μόνο τις αναπαραγωγικές ορμόνες, αλλά και τους υποδοχείς θυρεοειδικών και γλυκοκορτικοειδών ορμονών του ανθρώπου. Επιρροές υπάρχουν και στις γεννήσεις, αφού ερευνητές του Princeton University αναλύοντας 1,1 εκατ. γεννήσεις, εντόπισαν πως υπάρχει αυξημένη πιθανότητα για χαμηλού βάρους νεογέννητο, από μητέρες που βρίσκονται εντός ακτίνας 3 χιλιομέτρων από τη θέση της εξόρυξης.
Κατά την εξόρυξη οι εταιρείες χρησιμοποιούν εκατοντάδες χημικές ουσίες, αρκετές από τις οποίες παραμένουν κρυφές με την αιτιολογία των εταιρικών μυστικών, ως εκ τούτου η ενημέρωση για την επιρροή των συγκεκριμένων εξορύξεων στην ανθρώπινη υγεία δεν μπορεί να είναι πλήρης.
Σεισμοί
Οι σεισμοί είναι από τις πιο γνωστές συνέπειες του fracking και συμβαίνουν κυρίως κατά την διαδικασία έγχυσης υγρών αποβλήτων στο υπέδαφος. Ορισμένα από τα περιστατικά είναι στο Sichuan της Κίνας (5,7 βαθμοί της κλίμακας Ρίχτερ) όπου υπήρξαν τραυματισμοί και οικονομικές ζημιές, στο Τέξας (4,8) και το Κάνσας (4,7), ενώ χαρακτηριστικό είναι και το παράδειγμα της Οκλαχόμα. Από 2 σεισμούς ανά έτος πριν το 2009, με την «έκρηξη» των εξορύξεων με τη μέθοδο fracking στις ΗΠΑ, η Οκλαχόμα μόνο το 2015 κατέγραψε 900 σεισμούς άνω των 3 βαθμών, με μέγιστο τον σεισμό 5,8 βαθμών τον Σεπτέμβριο του 2016. Δεν είναι λίγες φορές άλλωστε που οι εργασίες έχουν σταματήσει τελείως ή προσωρινάεξαιτίας της συχνότητας με την οποία γίνονται οι σεισμοί.
Διαρροές (κτηνοτροφία, αλιεία)
Όπως αναφέρει έρευνα του Duke University, τέσσερις πολιτείες των ΗΠΑ επιβαρύνθηκαν από 6.648 γνωστές διαρροές, σε λιγότερο από μία δεκαετία, ενώ σύμφωνα με το ίδιο Πανεπιστήμιο, κάθε χρόνο υπάρχουν διαρροές για τις δραστηριότητες για έως και το 16% των φρεατίων fracking. Οι διαρροές που υπολογίζονται προέρχονται από κάθε στάδιο της εξόρυξης, από την κατασκευή της εξέδρας, μέχρι την μεταφορά των αποβλήτων με φορτηγά.
Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κορνέλ διαπίστωσαν πως ατύχημα διαρροής αποβλήτων fracking σκότωσε 17 αγελάδες μέσα σε μία ώρα στη Λουιζιάνα, πιθανότατα μέσω του νερού, ενώ η έκθεση των ζώων στα απόβλητα οδήγησε και σε αυξημένες περιπτώσεις γεννήσεων νεκρών μόσχων. Αντίστοιχα, κτηνοτρόφος αναφέρει πως από κοπάδι 60 αγελάδων του που έβοσκε σε κολπίσκο όπου υπήρχαν αναφορές για απόβλητα fracking, οι 21 πέθαναν ενώ 16 δεν κατάφεραν να γεννήσουν. Ο ίδιος κτηνοτρόφος αναφέρει πως σε άλλο κοπάδι του, με 36 αγελάδες, οι οποίες δεν έβοσκαν στο συγκεκριμένο σημείο, υπήρξε μόνο μία περίπτωση αποτυχημένης αναπαραγωγής.
Κίνδυνος φαίνεται να υπάρχει και για την υδρόβια πανίδα, αφού μετά από διαρροή αποβλήτων σε διχάλα ποταμού στο Κεντάκι, η υπεύθυνη εταιρεία ερευνών και εξόρυξης καταδικάστηκε σε πρόστιμο. Τα νερά αν και μολύνθηκαν με μικρής κλίμακας απόβλητα, εξαφάνισαν μεγάλο κομμάτι της υδρόβιας ζωής του ποταμού, όπως ψάρια, ασπόνδυλα αλλά και απειλούμενα είδη. Οι αναλύσεις έδειξαν πως η ποιότητα του νερού είχε υποβαθμιστεί σε σημείο που τα ψάρια εμφάνισαν αλλοιώσεις στα βράγχια και βλάβες στο ήπαρ και τη σπλήνα.
Υγεία εργαζομένων
Σύμφωνα με το Γραφείο Στατιστικών Εργασίας των ΗΠΑ, το 2016 ο μέσος όρος θανάσιμων εργατικών ατυχημάτων για όσους βρίσκονται στον κλάδο των εξορύξεων ήταν τριπλάσιος από τον εθνικό μέσο όρο και τρίτος επί του συνόλου. Από τον κλάδο των εξορύξεων, το 71% των θανάσιμων ατυχημάτων ήταν στον κλάδο της εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου. Σχεδόν οι μισοί από όσους τραυματίστηκαν θανάσιμα στον κλάδο των κατασκευών και εξορύξεων ήταν εργαζόμενοι εργολάβων.
Ωστόσο, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τους εργαζόμενους εντοπίζεται στην επαφή τους με γνωστές επιβλαβείς ουσίες που χρησιμοποιούνται στις συγκεκριμένες εξορύξεις, όπως είναι το επιβεβαιωμένο καρκινογόνο, βενζόλιο. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου Ασθενειών και Πρόληψης, μεγαλύτερο κίνδυνο αποτελεί η σκόνη κρυσταλλικού πυριτίου η οποία προέρχεται από την άμμο που χρησιμοποιείται στο fracking και η οποία μπορεί να προκαλέσει πυριτίαση. Πρόκειται για μία επαγγελματική νόσο των πνευμόνων, η οποία συναντάται συχνά σε εξορυκτικές δραστηριότητες και η οποία ενδέχεται να οδηγήσει και σε φυματίωση. Παράλληλα, η συγκεκριμένη σκόνη είναι επιβεβαιωμένη καρκινογόνος ουσία για τον ανθρώπινο πνεύμονα.
Κυκλοφοριακό
Το οδικό δίκτυο κατά τη διάρκεια της εξόρυξης επιβαρύνεται αρκετά. Σύμφωνα με έρευνα του Newcastle University κάθε γεώτρηση, από την κατασκευή μέχρι την εγκατάλειψή της, απαιτεί 900-1400 διαδρομές φορτηγών (μεταφορές μηχανημάτων, νερού, αποβλήτων κ.α.). Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, αυτό μειώνει τη διάρκεια ζωής του οδοστρώματος εξαιτίας των πολλών και μεγάλου βάρους δρομολογίων, επηρεάζοντας παράλληλα την ποιότητα του αέρα. Ένα πιθανό κυκλοφοριακό πρόβλημα εκτός από αντίκτυπο στους κατοίκους μέσω του θορύβου, του χρόνου μετακινήσεων, της ρύπανσης και των τροχαίων, θα επηρέαζε και την δυνατότητα μετακίνησης επισκεπτών κατά την τουριστική περίοδο.
Τιμές ακινήτων
Μελέτη του Πανεπιστημίου του Ντένβερ αναφέρει μείωση έως και 25% στις αξίες προσφορών για ακίνητα κοντά στα σημεία του fracking, ενώ μεσίτες που έχουν σχετικό πελατολόγιο αναφέρουν στο πρακτορείο Reuters πως τα σπίτια αυτά είναι αδύνατο να πουληθούν. Σύμφωνα με έκθεση του American Economic Review, η αξία των σπιτιών που χρησιμοποιούν υπόγεια ύδατα, μειώνεται έως και 16,5% εάν το ακίνητο βρίσκεται πολύ κοντά, καθώς συνυπολογίζεται το ρίσκο μόλυνσης των υπόγειων υδάτων και άλλων ατυχημάτων.
Κλιματική Αλλαγή
Σε όλη την αλυσίδα παραγωγής, αποθήκευσης, διανομής και καύσης των ορυκτών καυσίμων στην ατμόσφαιρα απελευθερώνονται αέρια του θερμοκηπίου τα οποία διαταράσσουν το κλίμα του πλανήτη. Η κλιματική αλλαγή, μεταξύ άλλων, αυξάνει την ένταση και την συχνότητα με την οποία εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα καταστροφικά για τον άνθρωπο, την οικονομία και το περιβάλλον.
Τι ισχύει στην Ελλάδα
Ανησυχίες ότι ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος-Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης «άφησε παράθυρα για το fracking, τη μέθοδο εξόρυξης «μη συμβατικών» τύπων πετρελαίου και φυσικού αέριου από σχιστόλιθο (shalegas & shale oil), παραπλανώντας τους πολίτες με τον θεσμό των «Περιφερειακών Παρατηρητηρίων» για το περιβάλλον και την ασφάλεια της έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων», εκφράζουν οι «Πράσινοι -Αλληλεγγύη» (ομάδα που έχει αποχωρήσει από τους Οικολόγους Πράσινους).
Ο πρώην ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων και νυν συμπρόεδρος της ηγετικής ομάδας «Πράσινοι – Αλληλεγγύη» Νίκος Χρυσόγελος είχε δηλώσει: «Αντί για απαγόρευση, το ΥΠΕΝ προώθησε στο σχέδιο νόμου για την «έρευνα, εκμετάλλευση και διαχείριση του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας, σύσταση Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, ιδιοκτησιακός διαχωρισμός δικτύων διανομής φυσικού αερίου και άλλες διατάξεις – μια τροπολογία με την οποία ανοίγει αντί να κλείσει την πόρτα, αντιμετωπίζοντας το σχιστολιθικό πετρέλαιο και αέριο ως “μη-υδρογονάνθρακες” (τροποποίηση του υφιστάμενου ορισμού των υδρογονανθράκων στον Ν. 2289/1995, άρθρο 1, παρ. 1), κάτι που φυσικά δεν ισχύει.
Το σχιστολιθικό αέριο και πετρέλαιο είναι υδρογονάνθρακες, απλώς η μέθοδος εξόρυξής τους είναι διαφορετική (“μη συμβατική”), αλλά αυτό δεν κάνει ασφαλή ούτε τη μέθοδο εξόρυξης ούτε τα προϊόντα της. Η τροπολογία δεν απαγορεύει την επικίνδυνη μέθοδο της υδραυλικής ρωγμάτωση – fracking. Εξάλλου στις συμβάσεις παραχώρησης που έχουν υπογραφεί δεν περιλαμβάνεται κάτι τέτοιο, που θα μπορούσε να το επιβάλλει η κυβέρνηση ακόμα και χωρίς να έχει προηγηθεί νομοθετική ρύθμιση».
Ο Νίκος Χρυσόγελος, που (συμμετείχε παλαιότερα σε αρκετές ευρωπαϊκές κινητοποιήσεις των Ευρωπαίων Πράσινων ενάντια στην εξόρυξη με αυτήν τη μέθοδο), θεωρεί επίσης «παραπλανητική την πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση του θεσμού των “Περιφερειακών Παρατηρητηρίων για το περιβάλλον και την ασφάλεια της έρευνας και της εξόρυξης υδρογονανθράκων”, τα οποία θα συγκροτούνται με απόφαση δύο υπουργείων (ΥΠΕΣ και ΥΠΕΝ) και θα έχουν συμβουλευτικό ρόλο.
Τα “Παρατηρητήρια” αυτά θα συγχρηματοδοτούνται από μέρη άμεσα εμπλεκόμενα με τις εξορύξεις (ΕΔΕΥ ΑΕ – εταιρείες, Πράσινο Ταμείο) και θα συνεδριάζουν με την παρουσία ΥΠΕΝ, ΕΔΕΥΕ ΑΕ και εταιρειών. Είναι μια καλυμμένη προσπάθεια για “εξασφάλιση κοινωνικής αποδοχής” και παραπομπή θεμάτων σε “επιτροπές” που θα εξαρτιόνται οικονομικά από τις εταιρείες εξορύξεις και η σύνθεσή τους θα καθορίζεται από δύο υπουργούς, άρα ελάχιστη ανεξαρτησία μπορεί να έχουν, ακόμα και αν στη σύνθεσή τους προβλέπονται και κάποιοι εκπρόσωποι της Αυτοδιοίκησης και άλλων φορέων».
huffingtonpost.gr