Πώς μας επηρεάζει η στέρηση ύπνου μετά από μια νύχτα και πώς μακροπρόθεσμα; Οι έρευνες μας κάνουν να θέλουμε να σπάσουμε τα ξυπνητήρια
Της Μαριανίνας Πατσα
Αν το να κοιμόμαστε λιγότερο από 6 ώρες φαντάζει στα μάτια μας παραγωγικό και χωρίς σοβαρές παρενέργειες, μια έρευνα έρχεται να μας αλλάξει γνώμη: 1.741 άνθρωποι εξετάστηκαν σε μια περίοδο 10-14 ετών και βρέθηκε πως όσοι κοιμούνται λιγότερο από 6 ώρες το 24ωρο έχουν αυξημένο ρίσκο θνησιμότητας. Οι «παρενέργειες» της αϋπνίας δεν αφορούν μόνο στους μακροπρόθεσμα ξενύχτηδες.
Η Huffington Post μάζεψε διάφορες έρευνες και δημιούργησε μια ενδιαφέρουσα εικόνα που μας δείχνει: α. τι μας συμβαίνει έπειτα από μερικές νύχτες αϋπνίας, και β. τι συμβαίνει ακόμα και μετά από μία μόνο νύχτα αϋπνίας.
Α. ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΝΥΧΤΑ:
1. Πεινάμε περισσότερο: Η βραχυπρόθεσμη στέρηση ύπνου μάς κάνει να θέλουμε μεγαλύτερες μερίδες φαγητού και μάλιστα με προτίμηση στα ανθυγιεινά και υψηλής θερμιδικής αξίας τρόφιμα.
2. Αυξάνονται οι πιθανότητες ατυχήματος: Έξι ή λιγότερες ώρες ύπνου τριπλασιάζουν τις πιθανότητες ατυχήματος που σχετίζονται με την υπνηλία κατά τη διάρκεια της οδήγησης. Μόνο μία κακή βραδιά μπορεί να επηρεάσει τον συντονισμό ματιού – κατεύθυνσης του οδηγού, σύμφωνα με έρευνα του Manchester Metropolitan University.
3. Ε, δεν δείχνουμε και στα καλύτερά μας: Τους μαύρους κύκλους τους ξέρουμε όλοι. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2013 στο περιοδικό SLEEP, έδειξε πως οι συμμετέχοντες που είχαν στερηθεί τον ύπνο αξιολογήθηκαν ως λιγότερο ελκυστικοί. Οι ερευνητές έχουν συνδέσει επίσης τη χρόνια στέρηση του ύπνου με τη γήρανση του δέρματος.
4. Αυξάνονται οι πιθανότητες να κρυολογήσουμε: Η σωστή ανάπαυση είναι ένα από τα δομικά στοιχεία ενός υγιούς ανοσοποιητικού συστήματος. Μελέτη στο Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon διαπίστωσε πως όσοι κοιμούνται λιγότερο από 7 ώρες κάθε βράδυ έχουν τριπλάσιο κίνδυνο να κρυολογήσουν.
5. Χάνουμε εγκεφαλικό ιστό: Μια πρόσφατη μελέτη σε 15 άνδρες που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό SLEEP, διαπίστωσε ότι μόνο ένα βράδυ στέρησης ύπνου συνδέεται με σημάδια απώλειας εγκεφαλικού ιστού. Με λίγα λόγια, το «καίμε» το μηχάνημα.
6. Γινόμαστε περισσότερο συναισθηματικοί: Όχι γλυκούληδες, ευέξαπτοι. Μια μελέτη του 2007 από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια και του Harvard Medical School έδειξε ότι η στέρηση του ύπνου ερεθίζει αρνητικά τα συναισθηματικά κέντρα του εγκεφάλου. Ο εγκέφαλος επιστρέφει σε πιο πρωτόγονα μοτίβα δραστηριότητας: δεν μπορεί εύκολα να βάλει τις συναισθηματικές εμπειρίες σε ένα πλαίσιο και να παράγει ελεγχόμενες απαντήσεις.
7. Έχουμε περισσότερα προβλήματα μνήμης: Με λίγα λόγια, όχι μόνο γινόμαστε ξεχασιάρηδες αλλά δυσκολευόμαστε να αφομοιώσουμε και νέες γνώσεις.
Β. ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΕΡΙΚΕΣ ΝΥΧΤΕΣ:
8. Αυξάνεται το ρίσκο θνησιμότητας: Πρόσφατη μεγάλη μελέτη αξιολόγησε 1.741 άνδρες και γυναίκες και ανακάλυψε ότι όσοι κοιμούνταν λιγότερο από έξι ώρες είχαν σημαντική αύξηση του κινδύνου θνησιμότητας. Άρα ξανασκεφτόμαστε το γεγονός πως όσο ξενυχτάμε ίσως τελικά να μην κερδίζουμε ζωή και πατάμε την αναβολή στο ξυπνητήρι χωρίς -πολλές- τύψεις.
9. Μειώνει τον αριθμό των σπερματοζωαρίων: Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο American Journal of Epidemiology εξέτασε 953 νέους άνδρες στη Δανία και βρήκε πως όσοι έπασχαν από διαταραχές ύπνου είχαν 29% χαμηλότερη συγκέντρωση σπερματοζωαρίων στο σπέρμα τους.
10. Αυξάνεται το ρίσκο για καρδιακά προβλήματα: Η χρόνια στέρηση ύπνου είναι συνδεδεμένη με υψηλή αρτηριακή πίεση, αρτηριοσκλήρυνση (φραγμένες αρτηρίες ή χοληστερίνη), καρδιακή ανεπάρκεια και καρδιακή προσβολή, σύμφωνα με έκθεση του Harvard Health Publications.
11. Αυξάνεται το ρίσκο για διαβήτη και άλλα χρόνια προβλήματα: Άλλη μια μελέτη συνδέει τον πάρα πολύ λίγο ύπνο (έξι ώρες ή λιγότερο) και τον πάρα πολύ ύπνο (10 ή περισσότερες ώρες) με χρόνιες παθήσεις όπως η στεφανιαία νόσος, ο διαβήτης, η παχυσαρκία και το άγχος. Η έρευνα εστιάζει σε ενήλικες 45 ετών και άνω, αλλά καλό είναι να προσέχουμε τις συνήθειές μας σε όλη την ενήλικη ζωή μας.
12. Ο κίνδυνος για ορισμένες μορφές καρκίνου μπορεί να αυξηθεί: Μια μελέτη με 1.240 συμμετέχοντες που υποβλήθηκαν σε κολονοσκόπηση διαπίστωσε ότι εκείνοι που κοιμούνταν λιγότερες από έξι ώρες κάθε βράδυ είχαν 50% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν αδενώματα του παχέος εντέρου, τα οποία με την πάροδο του χρόνου μπορεί να μετατραπούν σε κακοήθη. Μια άλλη μελέτη του 2012 δείχνει ότι η έλλειψη ύπνου μπορεί να συνδεθεί και με επιθετικούς καρκίνους του μαστού.
13. Αυξάνεται ο κίνδυνος παχυσαρκίας: Έρευνα του 2012 διαπίστωσε ότι λιγότερες από έξι ώρες ύπνου συνδέονται με μείωση των επιπέδων της λεπτίνης και της γκρελίνης, ορμονών που ρυθμίζουν τα επίπεδα της όρεξης. Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2012 στο American Journal of Human Biology έδειξε ότι ο λίγος ύπνος συνδέεται αρνητικά με τη ρύθμιση της όρεξης και κάνει τους ανθρώπους να τρώνε περισσότερο.
14. Ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου τετραπλασιάζεται: Έρευνα που παρουσιάστηκε στο συνέδριο SLEEP 2012 αναφέρει ότι λιγότερες από έξι ώρες ύπνου κάθε βράδυ μπορεί να τετραπλασιάσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου για άτομα μεσαίας και μεγαλύτερης ηλικίας.