Οι ολοένα αυξανόμενες οικονομικές υποχρεώσεις που επιβαρύνουν τις ελληνικές οικογένειες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η αύξηση της ανεργίας, η μείωση των μισθών και η αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων μας επιβάλλουν όσο ποτέ άλλοτε δραματικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μας, που διαπερνούν όλες τις κοινωνικές και οικονομικές μας εκφράσεις, αφού τίποτα δεν έχει μείνει ανέγγιχτο και όλα όσα είχαμε μάθει μέχρι σήμερα, είναι πλέον σε αμφισβήτηση.
Τα ελληνικά νοικοκυριά ζουν πλέον με νέα δεδομένα τα οποία πριν από μερικούς μήνες μπορεί να φοβόμασταν, αλλά δεν φανταζόμασταν ότι μπορεί να συμβούν. Όλοι σήμερα κάνουν φιλότιμες προσπάθειες να επιβιώσουν αξιοπρεπώς και προσπαθούν να περιστείλουν τα έξοδά τους όσο περισσότερο μπορούν. Κάθε τύπου οικογενειακή δαπάνη, από την προμήθεια ειδών βασικής διατροφής και πρώτης ανάγκης από τα σούπερ μάρκετ μέχρι το πετρέλαιο για τη θέρμανση, τους λογαριασμούς ΔΕΚΟ, τη μετακίνηση, τα δάνεια, το ενοίκιο, τα σχολεία και τα φροντιστήρια, όλα υπόκεινται σε μικρές ή μεγάλες περικοπές.
Όσον αφορά τα είδη διατροφής παρατηρείται μεγάλη μετακίνηση στα είδη ιδιωτικής ετικέτας. Οι προσφορές έχουν επίσης την τιμητική τους. Γι’ αυτό και δεν επιδιώκουμε να εγκαταλειφθούν, αφού έχουν γίνει πλέον απαραίτητες, έχουν παγιωθεί και οι καταναλωτές έχουν εξοικειωθεί και περιμένουν να ανακοινωθούν για να αγοράσουν φτηνά.
Στο χώρο της ένδυσης-υπόδησης είναι επίσης μόνιμο φαινόμενο, αφού τα outlets και τα malls προσφέρουν καθ´ όλη τη διάρκεια της χρονιάς επώνυμα προϊόντα με έκπτωση πάνω από 50%. Σημαντική παρέμβαση στο λιανεμπόριο εμφανίζεται και από τη σημαντική αύξηση των πωλήσεων μέσω διαδικτύου, όπου οι χρήστες επικαλούνται ότι εξασφαλίζουν χαμηλότερες τιμές. Μάλιστα, στα ηλεκτρονικά και τις ηλεκτρικές συσκευές μπορεί κανείς να εξοικονομήσει ένα 10%, εφόσον η αγορά πραγματοποιηθεί μέσω internet και όχι από το φυσικό κατάστημα. Επίσης, μέσω internet ανθίζει η ανταλλακτική οικονομία καθώς ανταλλάσσονται αντικείμενα και προϊόντα τα οποία παλαιότερα πετιούνταν.
Επιπλέον, χρυσές δουλειές κάνουν οι ράφτες και οι μοδίστρες με μεταποιήσεις παλαιών ρούχων και οι τσαγκάρηδες με επιδιορθώσεις παπουτσιών.
Το θέμα των μειώσεων των ενοικίων λογίζεται ως βασική εξοικονόμηση όχι μόνο των νοικοκυριών, αλλά και των επιχειρήσεων και όσοι σήμερα διαπραγματεύονται πετυχαίνουν αρκετά γενναίες μειώσεις των μισθωμάτων κατοικίας και επαγγελματικής στέγης. Οι λογαριασμοί των ΔΕΚΟ δείχνουν ότι πολλοί προσπαθούν μέσω εναλλακτικών παροχών να μειώσουν λογαριασμούς ΔΕΗ και ΟΤΕ, ενώ πολλοί εντάχθηκαν στο κοινωνικό και νυχτερινό τιμολόγιο. Στην περίπτωση της κινητής τηλεφωνίας περιόρισαν τη χρήση των κινητών, ενέταξαν την σταθερή τηλεφωνία χωρίς χρέωση, σε συνδυασμό με σύνδεση internet, με μείωση παγίων ακόμα και με διακοπή του ΟΤΕ στα εξοχικά.
Η επιστροφή της ξυλόσομπας αντί του πετρελαίου θέρμανσης αποτελεί λύση μαζί με τις σόμπες υγραερίου και άλλες φορητές θερμάστρες στη «μάχη» της θέρμανσης των σπιτιών. Ένα άλλο κοστολογικό άγχος είναι αυτό των αυτοκινήτων, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να επιλέγουν πλέον τα μέσα μαζικής μεταφοράς με κάρτες απεριόριστων διαδρομών και να χρησιμοποιούν το Ι.Χ. τους σε περιπτώσεις ανάγκης. Τέλος, η μέθοδος «φτιάξτο μόνος σου» ή «επισκεύασέ το μόνος σου», «βάψτο μόνος σου», σίγουρα εξοικονομεί σημαντικά ποσά από τα νοικοκυριά, αλλά στερεί δουλειά από όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες.
Εμείς οι άνθρωποι της αγοράς το γνωρίζουμε καλύτερα από όλους, ότι τα πράγματα στην αγορά ένα μήνα πριν τα Χριστούγεννα, δεν είναι καθόλου καλά. «Μνημονιακά» Χριστούγεννα αναμένεται να κάνουν και φέτος οι Έλληνες που παραμένουν σταθερά αλλά δικαιολογημένα οι πλέον απαισιόδοξοι καταναλωτές της Ευρώπης. Οι αγορές αναμένονται μειωμένες κατά 22% από το φετινό χριστουγεννιάτικο προϋπολογισμό και τα χριστουγεννιάτικα δώρα θα περιοριστούν για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, αποκλειστικά και μόνο για οικογενειακές και κοινωνικές υποχρεώσεις.
Η φετινή χρονιά θα κλείσει την αγορά των αλυσίδων λιανικού εμπορίου, με απώλειες που θα ξεπερνούν το 10% και με μείωση του συνολικού τζίρου σε απόλυτα μεγέθη πάνω από 18 δις ευρώ. Η απώλεια εσόδων από ΦΠΑ από την πτώση του τζίρου είναι 2 δις ευρώ από τον κλάδο του αυτοκινήτου, 1,4 δις ευρώ από το λιανεμπόριο και 2,5 δις ευρώ από το χονδρικό εμπόριο.
Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες ελληνικών και ξένων εταιρειών, οι 9 στους 10 καταναλωτές έχουν περικόψει δαπάνες για ένδυση και υπόδηση, αλλά και δαπάνες για εξόδους. Οι 8 στους 10 περιόρισαν δαπάνες για οικιακά αγαθά και διασκέδαση, ενώ επίσης δηλώνουν ότι έχει περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό η αγοραστική τους δύναμη. Επιπλέον, ο 1 στους 4 Έλληνες δηλώνει ότι δεν του περισσεύουν καθόλου χρήματα μετά την κάλυψη των βασικών αναγκών, ενώ οι 2 στους 4 συνεχίζουν να διαθέτουν όλο το υπόλοιπο του εισοδήματός τους για αποπληρωμή δανείων και πιστωτικών καρτών και τέλος 1 στους 4 προσπαθεί, επειδή φοβάται την απόλυση, να αποταμιεύσει. Αντίστοιχα, 1 στους 4 ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, ο έτερος ένας στο όριο και οι 2 στους 4 τρώνε από τα έτοιμα, ενώ και στις δύο αναλύσεις δεν περισσεύει «ρευστό» να διοχετευθεί στην αγορά με αποτέλεσμα, η μικρομεσαία ελληνική επιχειρηματικότητα να έχει στην κυριολεξία «στεγνώσει» και να κινδυνεύει με αποσύνθεση.
Το ελληνικό εμπόριο, παρά το σκηνικό του τρόμου στην αγορά, επιμένει να ελπίζει και βασίζεται στις παραδοσιακες χριστουγεννιάτικες συνήθειες του Έλληνα καταναλωτή, που θα μπορέσει να του δώσει μια ανάσα ζωής, για να συνεχίσει τον αγώνα επιβίωσής του και το 2012.