Ένα σοβαρό θεσμικό ζήτημα, που αγγίζει τον σκληρό πυρήνα της ελευθερίας του Τύπου και της προστασίας του δημοσιογραφικού έργου, ανακύπτει τα τελευταία εικοσιτετράωρα στην Κρήτη. Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι αστυνομικές αρχές στην Κρήτη έχουν προβεί σε απευθείας οχλήσεις προς επαγγελματίες φωτορεπόρτερ, αιτούμενες την παράδοση των πρωτότυπων ψηφιακών αρχείων από την κάλυψη των πρόσφατων επεισοδίων στον Αερολιμένα «Ιωάννης Δασκαλογιάννης». Η πρακτική αυτή έχει προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις στον κλάδο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, εγείροντας θεμελιώδη ερωτήματα για τα όρια της προανακριτικής διαδικασίας σε σχέση με το δημοσιογραφικό απόρρητο.

Στην Κρήτη, η Ελληνική Αστυνομία φαίνεται ότι αποφάσισε να κάνει ένα ταξίδι… στο σκοτεινό παρελθόν και να θυμηθεί τις παλιές «καλές εποχές του χωροφύλακα» και της στοχοποίησης των κοινωνικών αγώνων. Η ΕΛΑΣ προσπάθησε να ξεκινήσει ένα σχέδιο  «φωτογραφικού φακελώματος», το οποίο όμως έπεσε στο κενό.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, στελέχη της Αστυνομίας  επικοινωνούν με φωτογράφους που κάλυψαν την ένταση μεταξύ αγροτών και αστυνομικών δυνάμεων, ζητώντας την παραχώρηση του αυθεντικού υλικού (“raw files”). Πρόκειται για αρχεία πλήρους ανάλυσης που συνοδεύονται από τα μεταδεδομένα τους, με στόχο, όπως φέρεται, την ενσωμάτωσή τους στη δικογραφία που σχηματίζεται για τα γεγονότα των αεροδρομίων.

Το σκεπτικό της Ασφάλειας: Μεταδεδομένα και Τεχνητή Νοημοσύνη

Η επιχειρηματολογία που προβάλλουν οι αστυνομικές αρχές για να δικαιολογήσουν το αίτημα εδράζεται σε τεχνικές απαιτήσεις για τη στοιχειοθέτηση κατηγοριών. Η ανάγκη για τα πρωτότυπα αρχεία προκύπτει από την επιδίωξη σχηματισμού μιας νομικά «θωρακισμένης» δικογραφίας.

Τα αυθεντικά ψηφιακά αρχεία εμπεριέχουν κρίσιμα μεταδεδομένα (metadata) —όπως η ακριβής ώρα λήψης, οι συντεταγμένες GPS και ο τύπος της μηχανής— στοιχεία τα οποία συνήθως αφαιρούνται ή αλλοιώνονται κατά την ανάρτηση των φωτογραφιών στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Επιπρόσθετα, ένας νέος παράγοντας που εισέρχεται στην εξίσωση είναι η πιστοποίηση της γνησιότητας. Οι αρχές υποστηρίζουν ότι η κατοχή του πρωτογενούς υλικού είναι απαραίτητη για να αποδειχθεί ότι οι εικόνες είναι αυθεντικές και δεν αποτελούν προϊόν επεξεργασίας ή δημιουργίας μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), διασφαλίζοντας έτσι την αποδεικτική τους αξία ενώπιον της Δικαιοσύνης.

Αντιδράσεις για «εργαλειοποίηση» και προσφυγή στον Συνήγορο του Πολίτη

Ωστόσο, η προσέγγιση αυτή της Ασφάλειας Χανίων έχει προκαλέσει έντονη δυσφορία και άμεση κινητοποίηση από την πλευρά φωτογραφικών πρακτορείων της χώρας. Οι εκπρόσωποι του κλάδου αντιλαμβάνονται το αίτημα ως ευθεία παρέμβαση στο έργο τους, ερμηνεύοντάς το ως προσπάθεια μετατροπής των λειτουργών της ενημέρωσης σε άτυπους προανακριτικούς υπαλλήλους, γεγονός που υπονομεύει την ουδετερότητα και την ασφάλεια του δημοσιογραφικού λειτουργήματος, πόσο μάλλον όταν αυτό γίνεται χωρίς εισαγγελική εντολή για παράδοση υλικού.

Οι αντιδράσεις έχουν λάβει ήδη θεσμική μορφή. Πρακτορεία έχουν απευθυνθεί στον Συνήγορο του Πολίτη, ζητώντας την παρέμβασή του για τη διασφάλιση των επαγγελματικών τους δικαιωμάτων και την προστασία του υλικού τους.

Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες, δρομολογείται άμεση επικοινωνία με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και προσωπικά με τον Υπουργό, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Στόχος είναι να τεθεί επί τάπητος το ζήτημα των πρακτικών που ακολουθούνται στην Κρήτη και να διασφαλιστεί ότι η αστυνομική έρευνα δεν θα παραβιάζει τις συνταγματικά κατοχυρωμένες αρχές της ελευθεροτυπίας.

Παρά την αποτυχία, η ενέργεια αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο κυβερνητικής στρατηγικής μέσω της καταστολής όπου εκτός των αστυνομικών κατασταλτικών δυνάμεων στα μπλόκα, επιχειρεί παράλληλα να ποινικοποιήσει τον αγώνα των αγροτών, παρότι τα αιτήματά τους αναγνωρίζονται ως δίκαια από την κοινωνία.

Την Τρίτη 9/12, μάλιστα, στον απότοκο των συγκρούσεων μεταξύ αγροτών και αστυνομίας στα αεροδρόμια Ηρακλείου και Χανίων, οι κυβερνητικές διαρροές ανέφεραν ότι υπήρχε ισχυρή πιθανότητα οι αγρότες να αντιμετωπίσουν κατηγορίες για συμμετοχή σε «εγκληματική οργάνωση», σε μία εμφανή προσπάθεια να αποδυναμωθεί η δυναμική των κινητοποιήσεων.

Άραγε, οι βουλευτές της ΝΔ συμφωνούν με αυτές τις τακτικές που παραπέμπουν σε σκοτεινές περιόδους της ιστορίας της χώρας;