Συγκινητική εκδήλωση του Εθνικού Ιδρύματος «Ελευθέριος Βενιζέλος» για τη συμβολή του Εθνάρχη στην ανοικοδόμηση της Ανατολικής Μακεδονίας

Στο κατάμεστο Δημοτικό Θέατρο Σερρών, την Παρασκευή 18 Οκτωβρίου, πραγματοποιήθηκε μια εξαιρετικά φορτισμένη και ιστορικά σημαντική εκδήλωση με θέμα τη συμβολή του Ελευθερίου Βενιζέλου στην ανασυγκρότηση της περιοχής των Σερρών κατά τον Μεσοπόλεμο.

Η εκδήλωση, καρπός συνεργασίας του Εθνικού Ιδρύματος «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», της εφημερίδας Καθημερινός Παρατηρητής και του Δήμου Σερρών, αποτέλεσε ταυτόχρονα φόρο τιμής στη μνήμη του πρόσφατα εκλιπόντος Νικόλαου Παπαδάκη (Παπαδή), γενικού διευθυντή του Ιδρύματος, που υπήρξε κεντρική μορφή της πολιτισμικής αναψηλάφησης του βενιζελισμού.

Μια τριπλή ιστορική ανάγνωση της τοπικής εξέλιξης

Ο Χρήστος Σαμαράς, πρώην δήμαρχος Ηράκλειας και γιατρός, μίλησε με θερμά λόγια για τον καθοριστικό ρόλο του Ελευθερίου Βενιζέλου στη δημιουργία των προϋποθέσεων για τη μεταπολεμική πρόοδο μικρών τοπικών κοινωνιών, όπως της Ηράκλειας. Αναφέρθηκε ειδικά στην επανεγκατάσταση πληθυσμών και στη μέριμνα της πολιτείας για τις πλέον πληγείσες περιοχές.

Η Λίλα Θεοδωρίδου, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Μηχανικών Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος, παρουσίασε, με βάση τεκμηριωμένο πολεοδομικό υλικό, τις πρότυπες αστικές παρεμβάσεις των κυβερνήσεων Βενιζέλου στις πυρόπληκτες και καταστραμμένες περιοχές της ευρύτερης ζώνης των Σερρών, με έμφαση στην Τζουμαγιά (σημερινή Ηράκλεια).

Ο Αντώνης Φραγγεδάκης, πρόεδρος της Κρητικής Αδελφότητας Ν. Σερρών «Το Αρκάδι» και δικηγόρος, αναφέρθηκε με ιστορικό βάθος στην πολιτική και κοινωνική διάδοση του βενιζελισμού στον σερραϊκό χώρο, ενώ ο Πασχάλης Τόσιος, σύμβουλος έκδοσης του Καθημερινού Παρατηρητή, συντόνισε με νηφαλιότητα τη συζήτηση.

Χαιρετισμούς απηύθυναν η δήμαρχος Σερρών Βαρβάρα Μητλιάγκα, ο δήμαρχος Ηράκλειας Κλεάνθης Κοτσακιαχίδης, ο αναπληρωτής διευθυντής του Ιδρύματος Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος Γιώργος Κουκουράκης και η εκδότρια της εφημερίδας Καθημερινός Παρατηρητής Αδαμαντία Φραγκεδάκη.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την προβολή του δραματοποιημένου ιστορικού ντοκιμαντέρ «Βενιζέλος, αγώνας για τη Μικρά Ασία», συμπαραγωγή του Ιδρύματος, της ΕΡΤ και της Long Run Productions.

Τα «βενιζελικά» σπίτια: μια πόλη που ξαναγεννήθηκε από τις στάχτες της

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στα λεγόμενα «βενιζελικά» σπίτια της Ηράκλειας, τα οποία αποτελούν σήμερα ζωντανά μνημεία της κοινωνικής και πολεοδομικής ανασυγκρότησης της Ανατολικής Μακεδονίας μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η Ηράκλεια, γνωστή τότε ως Τζουμαγιά, ισοπεδώθηκε από τις βουλγαρικές κατοχικές δυνάμεις, ενώ οι κάτοικοί της εκτοπίστηκαν στη σερβική πόλη Ποζάρεβιτς, υπό βουλγαρική κατοχή. Επιστρέφοντας στην πατρίδα τους μετά τον πόλεμο, επί μια ολόκληρη δεκαετία έζησαν σε παραπήγματα.

Το 1930, με εντολή του Ελευθερίου Βενιζέλου, ανεγέρθηκαν με κρατική μέριμνα μερικές εκατοντάδες κεραμοσκεπείς κατοικίες, στεγάζοντας τις προσφυγικές και αυτόχθονες οικογένειες που γύρισαν για να ξαναχτίσουν τη ζωή τους. Ο ίδιος ο Βενιζέλος έθεσε τον θεμέλιο λίθο της νέας αυτής πόλης.

Συγκινητική επίσκεψη στα εναπομείναντα κτίρια – Σχέδια για ένα σπίτι-μουσείο

Την επομένη της εκδήλωσης, αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον αναπληρωτή διευθυντή του Ιδρύματος, Γιώργο Κουκουράκη, περιηγήθηκε στα εναπομείναντα βενιζελικά σπίτια της Ηράκλειας, συνοδευόμενος από τον δήμαρχο Ηράκλειας Κλεάνθη Κοτσακιαχίδη, τον πρ. δήμαρχο Χρήστο Σαμαρά, την πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Ζωή Μαρίγκου, την αντιδήμαρχο Νατάσα Χαλκίδου, την πρόεδρο του Συλλόγου Βλάχων Άννα Ζιώγα, την εκδότρια Αδαμαντία Φραγκεδάκη και τον Πασχάλη Τόσιο.

Μετά την ολοκλήρωση της επίσκεψης, ο κ. Κουκουράκης σημείωσε:

«Τα “βενιζελικά” σπίτια μάς μεταφέρουν σε μια άλλη εποχή, αψευδείς μάρτυρες της ευαισθησίας, της εμπνευσμένης πολεοδομικής πολιτικής και της αποτελεσματικότητας των βενιζελικών κυβερνήσεων. Το 1930 γεννήθηκε εδώ μία νέα πρότυπη πόλη».

Καταλήγοντας, υπογράμμισε:

«Συγχαίρουμε τον Καθημερινό Παρατηρητή που είχε την πρωτοβουλία αυτής της σημαντικής εκδήλωσης. Το Ίδρυμα θα σταθεί αρωγός στις προσπάθειες της τοπικής αυτοδιοίκησης και συνολικά της κοινωνίας της περιοχής για τη διαμόρφωση ενός βενιζελικού σπιτιού σε χώρο μνήμης και ιστορικής επίγνωσης».