Ένα χρονικό για τα βασανιστήρια και την αντίσταση της νεολαίας στα χρόνια της Χούντας παρουσιάζεται στην αίθουσα «Μανόλης Καρέλλης», με πλούσια ιστορική τεκμηρίωση.

Μισό αιώνα μετά την κατάρρευση της δικτατορίας, η ιστορική μνήμη επιστρέφει ως ζωντανό βίωμα και τεκμηριωμένη καταγραφή στο Ηράκλειο. Οι Εκδόσεις Τόπος διοργανώνουν την Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου 2025, μια εκδήλωση ιδιαίτερου συμβολισμού για την παρουσίαση του βιβλίου της Νάντιας Βαλαβάνη με τίτλο «Θ.N. – Ένα χρονικό για “τα παιδιά του Φλεβάρη” μισόν αιώνα αργότερα». Πρόκειται για το πρώτο μέρος ενός δίτομου έργου που φιλοδοξεί να ρίξει φως σε αθέατες πτυχές της αντιδικτατορικής δράσης, εστιάζοντας στη σκληρή περίοδο των ανακρίσεων και της φυλάκισης των φοιτητών το 1974.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 7:00 μ.μ. στο κέντρο του Ηρακλείου, στην αίθουσα «Μανόλης Καρέλλης» του δημοτικού κτιρίου της οδού Ανδρόγεω (2ος όροφος), φέρνοντας στο προσκήνιο ιστορικά ντοκουμέντα και προσωπικές μαρτυρίες.

Μια βραδιά μνήμης και διαλόγου

Για το βιβλίο και το ιστορικό του πλαίσιο θα τοποθετηθεί ένα πάνελ ομιλητών που συνδυάζει την επιστημονική γνώση με την πολιτική εμπειρία. Συγκεκριμένα, θα μιλήσουν ο Σπύρος Δημανόπουλος, μεταδιδακτορικός ερευνητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στέλεχος των Γενικών Αρχείων του Κράτους, ο αρχιτέκτονας Στέφανος Πάντος-Κίκκος, ο φοροτεχνικός Θύμιος Βαφειάς, καθώς και ο οικονομολόγος και πρώην βουλευτής Ηρακλείου, Αλέκος Αλαβάνος.

Τον συντονισμό της συζήτησης έχει αναλάβει ο δημοσιογράφος Μάριος Διονέλλης, ενώ η βραδιά θα πλαισιωθεί από αναγνώσεις αποσπασμάτων του βιβλίου, τις οποίες θα αποδώσουν ο σκηνοθέτης και πρώην καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Δήμου Ηρακλείου, Γιώργος Αντωνάκης, και η ψυχολόγος και εικαστικός Τερέζα Βαλαβάνη. Η εκδήλωση θα ολοκληρωθεί με συζήτηση, παρουσία της συγγραφέως.

Μαρτυρία από τα κρατητήρια της Ασφάλειας

Στον πυρήνα του βιβλίου βρίσκεται η βιωματική μαρτυρία της ίδιας της Νάντιας Βαλαβάνη, ιδωμένη μέσα από τα μάτια μιας 19χρονης φοιτήτριας της εποχής. Το έργο καταγράφει τους πεντέμισι μήνες εγκλεισμού, ανάκρισης και βασανιστηρίων που υπέστησαν εκατοντάδες νέοι στο κτίριο της Γενικής Ασφάλειας στη λεωφόρο Μεσογείων, καθώς και τη σύντομη προφυλάκισή της στον Κορυδαλλό μαζί με άλλες δέκα νέες γυναίκες πολιτικές κρατούμενες. Η αφήγηση καλύπτει το χρονικό διάστημα από τις 14 Φεβρουαρίου, ημέρα του μεγάλου κύματος συλλήψεων, μέχρι και τις 26 Ιουλίου 1974, μετά την πτώση της Χούντας.

Το «Χρονικό για τα παιδιά του Φλεβάρη» αποτελεί, όπως σημειώνεται, μια πράξη αντίστασης απέναντι στην προσπάθεια αναθεώρησης της Ιστορίας και τη λήθη. Βασικός κορμός του βιβλίου είναι μια συνέντευξη της συγγραφέως στην πρώην συγκρατούμενή της, ιατρό Αγγελική Σωτήρη, η οποία δόθηκε 30 χρόνια μετά τα γεγονότα. Το υλικό αυτό εμπλουτίστηκε και συμπληρώθηκε δύο δεκαετίες αργότερα με νέα στοιχεία.

Τεκμηρίωση κόντρα στη λήθη

Η συγγραφική προσπάθεια της Νάντιας Βαλαβάνη υπερβαίνει την προσωπική αφήγηση, καθώς βασίζεται σε ενδελεχή έρευνα σε πρωτογενείς πηγές, πολλές από τις οποίες είναι σπάνιες ή δύσκολα προσβάσιμες.

Μεταξύ άλλων, στο βιβλίο αξιοποιούνται στοιχεία από τον ατομικό «φάκελο» της Νάντιας Βαλαβάνη στη Γενική Ασφάλεια (1974-1981) —έναν από τους μόλις 2.110 φακέλους που διασώθηκαν από την μαζική καταστροφή 17 εκατομμυρίων φακέλων το 1989. Επιπλέον, γίνεται χρήση της Δικογραφίας του Έκτακτου Στρατοδικείου Αθηνών για την υπόθεση, εγγράφων της «League for Democracy in Greece», καθώς και διπλωματικών εγγράφων της Βρετανικής Πρεσβείας και του Foreign Office. Το παζλ συμπληρώνουν προφορικές μαρτυρίες ανθρώπων που μέχρι σήμερα δεν είχαν μιλήσει για τα βιώματά τους.

Το έργο συνδέει το ιστορικό παρελθόν με το παρόν, καθώς η συγγραφέας επιχειρεί να τεκμηριώσει τη διαχρονική αξία της νεανικής αντίστασης. Στο φόντο των σύγχρονων γεωπολιτικών εξελίξεων, όπως ο πόλεμος στην Παλαιστίνη και η γενοκτονία στη Γάζα, αλλά και της κλιματικής και συστημικής κρίσης, το βιβλίο υπενθυμίζει την αναγκαιότητα του αγώνα για την αλλαγή του κόσμου, ακόμη κι όταν αυτή φαντάζει μακρινή.