Το American-Hellenic-Israeli Eastern Mediterranean Counterterrorism and Maritime Security Partnership Act του 2025 είναι μια διμερής νομοθετική πρωτοβουλία του Κογκρέσου των ΗΠΑ (H.R. 2510), που εισήχθη στις 31 Μαρτίου 2025 και βρίσκεται υπό εξέταση στην Επιτροπή Εξωτερικών και στην Επιτροπή Άμυνας της Βουλής.

Με το σύνθημα «3+1», το νομοσχέδιο αποσκοπεί στην ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και της ασφάλειας στη θάλασσα μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών, Ελλάδας, Ισραήλ και Κύπρου . Προβλέπει την ανάπτυξη κοινών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, την ανταλλαγή πληροφοριών, καθώς και τον συντονισμό σε επιχειρησιακό επίπεδο για τη διασφάλιση των θαλάσσιων μονάδων και των ενάλιων υποδομών στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Χαρακτηρίζεται ως διμερές και διπρόσωπο στην προσπάθειά του να συγκεντρώσει τόσο την αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη όσο και τη συστηματική συνεργασία των εταίρων της περιοχής, ειδικά μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ, αναγνωρίζοντας τη στρατηγική σημασία τους.

Αν και βρίσκεται ακόμη στο στάδιο εισαγωγής, η πρόταση έχει διττό χαρακτήρα: αφενός, ενισχύει την περιφερειακή ασφάλεια σε μια κρίσιμη ζώνη με στρατηγικό χαρακτήρα, κι αφετέρου ενθαρρύνει τη στενότερη συμμαχία μεταξύ των τεσσάρων χωρών με προοπτική πιο συντονισμένης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης απειλών όπως η πειρατεία, η τρομοκρατία, και η παράνομη διακίνηση ανθρώπων ή αγαθών μέσω θαλάσσης.

Προοπτικές & ερωτήματα

Το νομοσχέδιο προχωρά προς έγκριση, ωστόσο ανοίγει σειρά ζητημάτων:

• Ποιο θα είναι το κόστος για τις συμμετέχουσες χώρες;

• Θα περιλαμβάνονται και πολιτικές διαστάσεις, πέρα από τη στρατιωτική διάσταση;

• Πώς θα διασφαλιστεί η διαφάνεια και ο έλεγχος τέτοιων περιφερειακών πρωτοβουλιών;

Σε κάθε περίπτωση, η πρωτοβουλία αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς αντανακλά τη μετατόπιση της αμερικανικής εστίασης προς την Ανατολική Μεσόγειο, εν μέσω αναβαθμισμένης γεωπολιτικής σημασίας. Παρακολουθούμε στενά την εξέλιξη του νομοσχεδίου και τις εξελίξεις στην Αθήνα, Ιερουσαλήμ και Λευκωσία.

Τι σημαίνει στην περίπτωση μίας πιθανή ευρύτερης σύγκρουσης με αφορμή τον πόλεμο Ισραήλ – Ιράν

Η νομοθετική πρόταση “American-Hellenic-Israeli Eastern Mediterranean Counterterrorism and Maritime Security Partnership Act of 2025”, αν συνδεθεί με μια πιθανή στρατιωτική σύγκρουση Ιράν – Ισραήλ, έχει σημαντικές γεωστρατηγικές προεκτάσεις για την Ελλάδα, την Κύπρο και γενικότερα για την Ανατολική Μεσόγειο.

Τι προβλέπει το νομοσχέδιο:

Το νομοσχέδιο ενισχύει:

• τη στρατιωτική συνεργασία ΗΠΑ–Ισραήλ–Ελλάδας–Κύπρου

• την ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της τρομοκρατίας

• τη ναυτική ασφάλεια, κυρίως στον θαλάσσιο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου

Πιθανές συνέπειες σε περίπτωση Ιράν–Ισραήλ σύγκρουσης:

1. Εμπλοκή των ΗΠΑ από βάσεις στην Ελλάδα

Η Σούδα, η Αλεξανδρούπολη και άλλες αμερικανικές εγκαταστάσεις στην Ελλάδα μπορεί να χρησιμοποιηθούν επιχειρησιακά ή υποστηρικτικά, γεγονός που ενδέχεται να καταστήσει την Ελλάδα “έμμεσο μέρος” σε μια ευρύτερη περιφερειακή σύρραξη.

2. Μεταφορά επιχειρήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο

Εάν κλείσει ο Περσικός Κόλπος ή επιβληθεί αποκλεισμός στα Στενά του Ορμούζ, η Ανατολική Μεσόγειος αποκτά ρόλο κρίσιμου ενεργειακού και στρατιωτικού διαδρόμου. Η ενίσχυση ναυτικής παρουσίας ΗΠΑ–Ισραήλ–Ελλάδας αποκτά μεγαλύτερη σημασία.

3. Ασκήσεις και προσομοιώσεις κρίσεων

Ο «άξονας» ΗΠΑ–Ελλάδας–Ισραήλ ενδέχεται να ενεργοποιήσει σενάρια κρίσης και κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με στόχο την αποτροπή ή διαχείριση μιας περιφερειακής αναταραχής.

4. Ενεργειακή ασφάλεια και αγωγοί

Μια σύρραξη μπορεί να διακινδυνεύσει υποδομές όπως αγωγούς (EastMed), θαλάσσια καλώδια και LNG terminals, στα οποία η Ελλάδα συμμετέχει ή φιλοξενεί.

Για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει:

Κίνδυνο στοχοποίησης: Εάν χρησιμοποιηθούν ελληνικές βάσεις από ΗΠΑ ή Ισραήλ, το Ιράν ή οι σύμμαχοί του (όπως η Χεζμπολάχ) μπορεί να στοχοποιήσουν ελληνικά συμφέροντα

Το νομοσχέδιο ενισχύει τον στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας, αλλά σε περίπτωση πολεμικής σύγκρουσης Ιράν–Ισραήλ, δημιουργεί σενάρια εμπλοκής και κλιμάκωσης κινδύνου, ειδικά αν η Ανατολική Μεσόγειος καταστεί πεδίο ανταγωνισμού ή αντιποίνων.

Η Ελλάδα θα πρέπει να διαχειριστεί με στρατηγική ψυχραιμία τις συμμαχίες της και να διασφαλίσει ότι δεν θα βρεθεί στο επίκεντρο μιας σύρραξης στην οποία δεν έχει άμεσο συμφέρον.