Την ένστασή του στην τροποποίηση του νόμου για τη δημοσιότητα στις δίκες καταθέτει το Παρατηρητήριο της δίκης της Χρυσής Αυγής Golden Dawn Watch, το έργο του οποίου έχει γνωρίσει την καθολική αναγνώριση.
Σημειώνεται πως, τα μέλη της ομάδας είχαν κερδίσει το δύσκολο στοίχημα που είχαν βάλει αναδεικνύοντας το Gοlden Dawn Watch στην πλέον βασική και αξιόπιστη πηγή ενημέρωσης για τη δίκη της Χρυσής Αυγή.
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση που εξεδόθη «βρίσκεται σε εξέλιξη απόπειρα γενικής απαγόρευσης κάθε προσπάθειας ενημέρωσης του κοινού για μείζονος σημασίας δίκες», κάνοντας λόγο για απόπειρα φίμωσης, η οποία οδηγεί στην απουσία ελέγχου και λογοδοσίας.
Καλούνται, δε, «όλοι οι φορείς και τα αρμόδια θεσμικά όργανα να ενεργήσουν για την προστασία του δημόσιου χαρακτήρα της δίκης».
Η ανάρτηση του Golden Dawn Watch:
«Βρίσκεται σε εξέλιξη απόπειρα γενικής απαγόρευσης κάθε προσπάθειας ενημέρωσης του κοινού για μείζονος σημασίας δίκες.
Αυτή η ενημέρωση υπήρξε από την πρώτη στιγμή η μέγιστη προτεραιότητά μας, γεγονός που αναγνωρίστηκε σε εθνικό και διεθνές επίπεδο ως βέλτιστη πρακτική (best practice) και ως εχέγγυο διαφάνειας και λογοδοσίας, σημείο που ως γνωστό αποτελεί κομβικό σημείο του κράτους δικαίου για το οποίο η χώρα μας ελέγχεται από διεθνή όργανα. Εξάλλου, αντίστοιχα σημαντικό έργο έχουν προσφέρει και προσφέρουν και άλλα Παρατηρητήρια σε σημαντικές δίκες.
Ενημερώνουμε πως μόλις την Παρασκευή 5/7 αντικαταστάθηκε το 1ο εδάφιο του άρθρου 8 του νόμου 3090/2002 περί της τηλεοπτικής ή ραδιοφωνικής μετάδοσης και κινηματογράφησης ή μαγνητοσκόπησης της δίκης.
Σε συνέχεια αυτής της αλλαγής απαγορεύεται η ολική ή μερική μετάδοση με οποιοδήποτε τρόπο, ιδίως μέσω της τηλεόρασης, ραδιοφώνου, διαδικτύου και γενικά οποιουδήποτε τεχνολογικού μέσου, καθώς και η κινηματογράφηση, μαγνητοσκόπηση, ηχογράφηση και αποτύπωση της δίκης μέσω ειδικού λογισμικού που μετατρέπει τον προφορικό λόγο σε γραπτό, ενώπιων ποινικού, αστικού ή διοικητικού δικαστηρίου.
Κατ’ εξαίρεση, το δικαστήριο μπορεί να επιτρέψει τις ενέργειες αυτές, εφόσον συναινούν ο εισαγγελέας και οι διάδικοι και συντρέχει ουσιώδες δημόσιο συμφέρον.
Ακόμα και εάν η διάταξη αφορά σε λογισμικά speech to text, τα οποία μετατρέπουν τον προφορικό λόγο σε γραπτό, η διατύπωση επιτρέπει τη γενική απαγόρευση μετάδοσης πληροφοριών από τη δίκη, ακόμα και μέσω παραθεμάτων σε μεταγενέστερο άρθρο.
Επιπλέον, ο ισχυρισμός ότι αυτός ο περιορισμός πρέπει να γίνει, επειδή «η δίκη μεταδίδεται σε αόριστο αριθμό ατόμων» στρέφεται ανοιχτά κατά της ίδιας της έννοιας της δημοσιότητας της δίκης, που αποτελεί εγγύηση της δίκαιης δίκης τόσο για το Σύνταγμα όσο και για την ΕΣΔΑ.
Όπως κανείς δεν διανοήθηκε να ελέγξει τις ιδιότητες όσων παρευρίσκονται ως δημόσιο ακροατήριο σε μια δίκη, παρά μόνο κατ’ εξαίρεση και για λόγους ασφάλειας, έτσι είναι αδιανόητο να θεωρείται ότι πρέπει να ελέγχεται ποιο είναι το κοινό που μπορεί να ενημερώνεται για την εξέλιξη μιας δίκης τεράστιας κοινωνικής σημασίας.
Ως Παρατηρητήριο στη δίκη της Χρυσής Αυγής καταγγέλλουμε με τον πιο έντονο τρόπο την απόπειρα φίμωσης, η οποία οδηγεί στην απουσία ελέγχου και λογοδοσίας. Καλούμε όλους τους φορείς και τα αρμόδια θεσμικά όργανα να ενεργήσουν για την προστασία του δημόσιου χαρακτήρα της δίκης».
Ξενοφών Κοντιάδης: Ποιον ενοχλεί η δημοσιότητα σημαντικών δικών;
Εξηγώντας την τροποποίηση της νομοθεσίας, ο Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και Κοινωνικής Διοίκησης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Ξενοφών Κοντιάδης, επισημαίνει πως ο νομοθέτης επί της ουσίας αντιστρέφει τον συνταγματικό κανόνα της δημοσιότητας των δικών μετατρέποντάς τον σε εξαίρεση και την εξαίρεση την καθιστά κανόνα.
Διερωτάται, δε, «ποιον ενοχλεί η δημοσιότητα σημαντικών δικών και γιατί επιβλήθηκε τώρα αυτή η απαγόρευση. Γιατί θέλει η Κυβέρνηση να περιορίσει Παρατηρητήρια σημαντικών δικών όπως το Golden Dawn Watch που μας επέτρεψε να παρακολουθούμε σχεδόν ζωντανά τη διεξαγωγή της δίκης της Χρυσής Αυγής τα τελευταία 9 χρόνια; Ποιος φοβάται τη δημοσιότητα τέτοιων ιστορικών δικών, που επιτρέπουν σε κάθε ενδιαφερόμενο να διαμορφώσει αδιαμεσολάβητα άποψη για συγκεκριμένα γεγονότα;»
Η ανάρτησή του:
«Tην περασμένη Παρασκευή τροποποιήθηκε το σημαντικό άρθρο 8 του Ν. 3090/2002 προβλέποντας ότι απαγορεύεται η ολική ή μερική μετάδοση με οποιοδήποτε τρόπο, ιδίως μέσω τηλεόρασης, ραδιοφώνου, διαδικτύου και γενικά οποιουδήποτε τεχνολογικού μέσου, καθώς και η κινηματογράφηση, μαγνητοσκόπηση, ηχογράφηση και αποτύπωση της δίκης μέσω ειδικού λογισμικού που μετατρέπει τον προφορικό λόγο σε γραπτό, ενώπιων ποινικού, αστικού ή διοικητικού δικαστηρίου. Κατ’ εξαίρεση, το δικαστήριο μπορεί να επιτρέψει τις ενέργειες αυτές, εφόσον συναινούν ο εισαγγελέας και οι διάδικοι και συντρέχει ουσιώδες δημόσιο συμφέρον.
Θυμίζω ότι σύμφωνα με το άρθρο 93 του Συντάγματος οι συνεδριάσεις κάθε δικαστηρίου είναι δημόσιες, εκτός αν το δικαστήριο κρίνει με απόφασή του ότι η δημοσιότητα πρόκειται να είναι επιβλαβής για τα χρηστά ήθη ή ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι προστασίας της ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής των διαδίκων.
Τι επέλεξε να κάνει προχθές ο νομοθέτης; Αντιστρέφει τον συνταγματικό κανόνα της δημοσιότητας των δικών μετατρέποντάς τον σε εξαίρεση και την εξαίρεση την καθιστά κανόνα.
Διερωτώμαι ποιον ενοχλεί η δημοσιότητα σημαντικών δικών και γιατί επιβλήθηκε τώρα αυτή η απαγόρευση. Γιατί θέλει η Κυβέρνηση να περιορίσει Παρατηρητήρια σημαντικών δικών όπως το Golden Dawn Watch που μας επέτρεψε να παρακολουθούμε σχεδόν ζωντανά τη διεξαγωγή της δίκης της Χρυσής Αυγής τα τελευταία 9 χρόνια; Ποιος φοβάται τη δημοσιότητα τέτοιων ιστορικών δικών, που επιτρέπουν σε κάθε ενδιαφερόμενο να διαμορφώσει αδιαμεσολάβητα άποψη για συγκεκριμένα γεγονότα;
ΥΓ. Το θέμα δεν είναι ασφαλώς νέο ούτε νομικά αδιαμφισβήτητο, αφού παρεμφερείς (όχι όμως τόσο αυστηρές) απαγορεύσεις επιβλήθηκαν πρώτη φορά το 1991 και υπάρχουν σχετικές αποφάσεις του Αρείου Πάγου και του Συμβουλίου της Επικρατείας».
Υπουργείο Δικαιοσύνης: Στους ισχύοντες τρόπους μετάδοσης προστέθηκε και η μετάδοση μέσω Ίντερνετ
Απαντώντας στον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος αντέδρασε για την εν λόγω εξέλιξη, το υπουργείο Δικαιοσύνης αναφέρει:
«Το ότι στον ΣΥΡΙΖΑ εδώ και καιρό έχουν χάσει την επαφή με την πραγματικότητα είναι γνωστό. Το να μην μπορούν, όμως, να διαβάσουν τις απλές διατυπώσεις μια ισχύουσας από το 2002 ρύθμισης (άρθρο 8 του νόμου 3090/2002), καταντά γελοίο. Επειδή λοιπόν αναφέρονται σε «μαύρο» που ρίχνει η κυβέρνηση στη δημοσιογραφική ενημέρωση για σοβαρές δίκες, παραπέμπουμε στη διάταξη του παραπάνω άρθρου που ισχύει εδώ και 22 χρόνια και η οποία απαγορεύει την «ολική ή μερική μετάδοση από την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, καθώς και την κινηματογράφηση και μαγνητοσκόπηση της δίκης ενώπιον ποινικού, πολιτικού ή διοικητικού δικαστηρίου, εκτός αν το ίδιο το δικαστήριο παράσχει τη σχετική άδεια». Στους παραπάνω τρόπους μετάδοσης με την πρόσφατη ρύθμιση, προστέθηκε και η μετάδοση μέσω Ίντερνετ».