Η δημόσια εκπαίδευση βρίσκεται υπό απειλή σε ολόκληρο τον κόσμο και η απάντηση έρχεται από τις φοιτητικές διαδηλώσεις που έλαβαν πρόσφατα χώρα στην Βρετανία, τον Καναδά, τη Χιλή, την Ταϊβάν και αλλού. Η Καλιφόρνια αποτελεί επίσης ένα πεδίο μάχης.
Οι Los Angeles Times κάνουν λόγο για μια εκστρατεία για την καταστροφή του μεγαλύτερου δημόσιου συστήματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στο κόσμο: «Εκπρόσωποι του Κρατικού Πανεπιστήμιου της Καλιφόρνια ανακοίνωσαν σχέδια για το πάγωμα των εγγραφών την επόμενη άνοιξη στις περισσότερες πανεπιστημιοπόλεις με τους υποψήφιους σπουδαστές να περιμένουν ,το επόμενο φθινόπωρο, το αποτέλεσμα της προτεινόμενης πρωτοβουλίας φορολόγησης που θα ψηφιστεί το Νοέμβριο».
Παρόμοια υποχρηματοδότηση βρίσκεται σε εξέλιξη σε εθνικό επίπεδο. «Στις περισσότερες πολιτείες πλέον είναι τα δίδακτρα και όχι η κρατική επιχορήγηση που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού», αναφέρουν οι New York Times, ενώ συμπληρώνουν: «έτσι η εποχή των προσιτών τετραετούς φοίτησης δημοσίων πανεπιστημίων, σημαντικά επιδοτούμενων από το κράτος, μάλλον έχει παρέλθει».
«Υπήρξε μια μετατόπιση από την πεποίθηση πως εμείς ως έθνος επωφελούμαστε από την ανώτατη εκπαίδευση, σε μία αντίληψη πως είναι οι άνθρωποι που λαμβάνουν αυτή την εκπαίδευση αυτοί οι οποίοι ωφελούνται πρωταρχικά και έτσι θα πρέπει να πληρώσουν γι’αυτό», εξηγεί ο Ρόναλντ Έχρενμπεργκ του Κρατικού Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και διευθυντής του Ερευνητικού Ινστιτούτου Ανώτατης Εκπαίδευσης Cornell.
Μια πιο ακριβής περιγραφή , νομίζω είναι «Αποτυχία μέσω Σχεδιασμού» ο τίτλος μίας πρόσφατης έρευνας από το ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής, το οποίο αποτελεί μία αξιόπιστη πηγή έγκυρων πληροφοριών και αναλύσεων για την κατάσταση της οικονομίας.
Η μελέτη εξετάζει τις συνέπειες του σχεδιασμού που έγινε πριν μια γενιά περίπου. Ένας σχεδιασμός που έδινε έμφαση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και στην offshore επιχειρηματικότητα αντί της εγχώριας παραγωγής.
Μια πρωταρχική αιτιολόγηση για το σχεδιασμό είναι αυτό που ο νομπελίστας Τζόζεφ Στίγκλιτζ ονόμασε «θρησκεία», ότι, δηλαδή «οι αγορές οδηγούν σε θετικά αποτελέσματα», το οποίο βέβαια επλήγη πρόσφατα με την κατάρρευση της φούσκας των ακινήτων προκαλώντας τη τρέχουσα οικονομική κρίση.
Εικασίες γίνονται και για τα υποτιθέμενα οφέλη από την ραγδαία επέκταση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στις αρχές του 1970. Μια πιο πειστική περιγραφή δόθηκε από τον Μάρτιν Γουλφ, ανώτερο οικονομικό ανταποκριτή των Financial Times: «Ένας εκτός ελέγχου χρηματοπιστωτικός τομέας κατατρώει την νέα οικονομία των αγορών από μέσα, ακριβώς όπως η προνύμφη της αράχνης τρώει το σώμα που την φιλοξενεί».
Ταξικός σχεδιασμός
Η έρευνα παρατηρεί πως «Η Αποτυχία του Σχεδιασμού» είναι ταξική. Για τους σχεδιαστές υπήρξε μια εκπληκτική επιτυχία, όπως φάνηκε από την τρομερή συγκέντρωση του πλούτου στο ανώτερο 1% , 0,1% στη πραγματικότητα, την ίδια ώρα που η πλειοψηφία έχει περιοριστεί στην ουσιαστική στασιμότητα ή και την υποβάθμιση.
Κοντολογίς, όταν έχουν την ευκαιρία οι «Άρχοντες της Ανθρωπότητας», εφαρμόζουν το άθλιο αξίωμα «όλα για μας και τίποτα για τους άλλους», όπως το εξήγησε ο Άνταμ Σμιθ πολύ καιρό πριν.
Η μαζική δημόσια εκπαίδευση είναι ένα από τα μεγάλα επιτεύγματα της αμερικανικής κοινωνίας. Είχε πολλές διαστάσεις. Ένας στόχος ήταν να προετοιμάσει τους αγρότες για την ανεξάρτητη ζωή ως μισθωτοί που θα ανέχονταν αυτό που θεωρείται ως δουλεία.
Το στοιχείο του εξαναγκασμού δεν πέρασε χωρίς προειδοποίηση. Ο Ραλφ Έμερσον παρατήρησε ότι οι πολιτικοί ηγέτες καλούν για δημόσια εκπαίδευση διότι φοβούνται ότι «Αυτή η χώρα γεμίζει με χιλιάδες και εκατομμύρια ψηφοφόρων, και θα πρέπει να τους εκπαιδεύσει για να τους κρατήσει μακριά από το λαιμό τους». Αλλά εκπαιδευμένοι με τον σωστό τρόπο: Με περιορισμένες τις προοπτικές και την κατανόηση τους, αποθαρρυμένοι από την ελεύθερη και ανεξάρτητη σκέψη και εκπαιδευμένοι για υπακοή.
Αποκατάσταση πειθαρχίας
Αυτό το άθλιο αξίωμα και η υλοποίησή του έχουν ονομαστεί πρόσθια αντίσταση, η οποία με τη σειρά της προκαλεί τους ίδιους φόβους μεταξύ των διαφόρων ελίτ. Πριν από σαράντα χρόνια υπήρχε έντονη ανησυχία ότι ο πληθυσμός θα απελευθερωθεί από την απάθεια και την υπακοή.
Από τότε, πολλά μέτρα έχουν ληφθεί για την αποκατάσταση της πειθαρχίας.
Μία είναι η σταυροφορία για την ιδιωτικοποίηση – την τοποθέτηση του ελέγχου σε αξιόπιστα χέρια.
Ένας άλλος τρόπος είναι απότομες αυξήσεις των διδάκτρων, σχεδόν 600% από το 1980. Αυτές παράγουν ένα σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με «πολύ περισσότερη οικονομική διαστρωμάτωση από αυτή που ισχύει σε οποιαδήποτε άλλη χώρα», σύμφωνα με την Τζέιν Γουέλμαν, πρώην διευθύντρια της Delta Cost Project, η οποία παρακολουθεί τα θέματα αυτά. Τα δίδακτρα αυξάνουν το μακροπρόθεσμο χρέος των φοιτητών και ως εκ τούτου ενισχύουν την υποταγή τους στην ιδιωτική εξουσία.
Οι αιτιολογίες βασίζονται σε οικονομικούς λόγους, αλλά είναι δεν είναι τόσο πειστικές. Σε χώρες με πολλούς φτωχούς, συμπεριλαμβανομένου του Μεξικού, τα δίδακτρα παραμένουν δωρεάν ή ονομαστικά. Αυτό συνέβαινε και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν ήταν πολύ φτωχότερες μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τεράστιος αριθμούς των μαθητών ήταν σε θέση να εισέλθουν στο κολέγιο βάσει του νομοσχεδίου GI – ένας παράγοντας με μοναδικά υψηλή οικονομική ανάπτυξη, ακόμα και βάζοντας στην άκρη τη σημασία της βελτίωσης της ζωής.
Άλλος τρόπος είναι η κορπορατικοποίηση των πανεπιστημίων. Αυτό έχει οδηγήσει σε δραματική αύξηση των επιπέδων της διοίκησης, συχνά αυστηρά επαγγελματική αντί προερχόμενη από τη σχολή, όπως πριν, αλλά και στην επιβολή της επιχειρηματικής κουλτούρας της “αποτελεσματικότητας” – μιας ιδεολογικής προπαγάνδας εκτός της οικονομικής.
Ένα παράδειγμα είναι η απόφαση των κρατικών κολεγίων για την εξάλειψη των προγραμμάτων στον τομέα της νοσηλείας, της μηχανικής και της επιστήμης των υπολογιστών, επειδή είναι δαπανηρές – και τυχαίνει να είναι τα επαγγέλματα όπου υπάρχει έλλειψη εργατικού δυναμικού, όπως αναφέρουν οι New York Times.
Η απόφαση βλάπτει την κοινωνία, αλλά είναι σύμφωνη με την ιδεολογία του βραχυπρόθεσμου κέρδους μιας επιχείρησης αδιαφορώντας για τις ανθρώπινες επιπτώσεις.
Μετάφραση: Γρηγόρης Καυκιάς