Κοινό μέτωπο για την επανέκδοση και ευρεία προβολή εντός και εκτός Κρήτης της Έκθεσης Διαπίστωσης Ωμοτήτων στην διάρκεια της γερμανο-ιταλικής κατοχής στο νησί, συγκροτούν η Περιφέρεια Κρήτης, πανεπιστημιακοί και αυτοδιοικητικοί φορείς. Στόχος είναι η διατήρηση και διάδοση της ιστορικής αλήθειας τόσο για την Μάχη της Κρήτης, όσο και για τα γεγονότα και την Αντίσταση στην διάρκεια της κατοχής έχοντας καθοδηγητή τον παγκοσμίως αναγνωρισμένο συγγραφέα Νίκο Καζαντζάκη. Ο ίδιος ήταν ο επικεφαλής της επιτροπής με μέλη τους καθηγητές Πανεπιστημίου Κακριδή και Καλιτσουνάκη που συνέταξε το 1945 την ομώνυμη έκθεση στηριζόμενοι στην επιτόπια έρευνα και τις ατόφιες μαρτυρίες αγωνιστών-επιζώντων και στοιχειοθετήθηκε με το αποκαλυπτικό φωτογραφικό αρχείο-ντοκουμέντo του Κωνσταντίνου Κουτουλάκη που ακολούθησε την επιτροπή στους μαρτυρικούς τόπους της Κρήτης.
Η πρωτοβουλία για την επανέκδοση της Έκθεσης Διαπίστωσης Ωμοτήτων με το Αρχείο Κουτουλάκη ελήφθη στην διάρκεια της ημερίδας με θέμα «Η Μάχη της Κρήτης και η κατοχή: Πολιτικές, ιστορικές και νομικές διαστάσεις» που διοργανώθηκε στις 20 Μάιου υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κρήτης, με συνδιοργανωτές το Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Κρήτης και τους Δήμους Ηρακλείου και Μαλεβιζίου. Στην διάρκεια των εργασιών της ημερίδας συντάχθηκε η Διακήρυξη της Κρήτης που υιοθέτησαν οι συνδιοργανωτές, οι ομιλητές και το πολυπληθές ακροατήριο, ενώ με την δημοσιοποίηση της-σήμερα- γίνεται ανοιχτό κάλεσμα συμμετοχής και υιοθέτησης από όλους τους εκπροσώπους της τοπικής Αυτοδιοίκησης στην κοινή αυτή προσπάθεια.
Συμβάλλοντας εμπράκτως στην ιστορική γνώση και αλήθεια για τη Μάχη της Κρήτης και τις θηριωδίες της Κατοχής, με τη Διακήρυξη της Κρήτης στηρίζεται το εθνικό αίτημα διεκδίκησης από τη Γερμανική Κυβέρνηση του κατοχικού δανείου και των επανορθώσεων, ενώ τονίζεται ότι η δικαίωση των θυμάτων των Ολοκαυτωμάτων στην Κρήτη και σε όλη την Ελλάδα αποτελεί χρέος και πρόσταγμα για την ειρήνη και την συμφιλίωση των λαών.
Συγκεκριμένα το πλήρες κείμενο της Διακήρυξης που εκδόθηκε στις 20 Μάιου-Επέτειο της Μάχης Κρήτης έχει ως εξής:
«Εμείς οι παρευρισκόμενοι στην εκδήλωση μνήμης για την Μάχη της Κρήτης που διοργάνωσε η Περιφέρεια Κρήτης, ο Δήμος Ηρακλείου, ο Δήμος Μαλεβιζίου και το Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Κρήτης, δηλώνουμε την αταλάντευτη πεποίθηση μας να συμβάλουμε στην ιστορική γνώση και αλήθεια για την Μάχη της Κρήτης και τη διάδοσή τους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Στο πλαίσιο αυτό αποφασίστηκε η ευρύτερη δυνατή δημοσιοποίηση καθώς και πλήρης επανέκδοση της Έκθεσης Διαπίστωσης Ωμοτήτων και η προβολή του φωτογραφικού υλικού του αρχείου Κουτουλάκη.
Υποστηρίζουμε σθεναρά το αίτημα – αξίωση – διεκδίκηση προς τη γερμανική κυβέρνηση του κατοχικού δανείου και των επανορθώσεων, ζήτημα ανοικτό επί 70 χρόνια και ουδόλως σχετιζόμενο με την τρέχουσα συγκυρία.
Η δικαίωση των θυμάτων των ολοκαυτωμάτων στην Κρήτη και σε όλη την Ελλάδα την περίοδο της Κατοχής αποτελεί χρέος για τη σύγχρονη Ελλάδα, πρόταγμα ειρήνης και συμφιλίωσης των λαών».
Στην ημερίδα που συνδυάστηκε με την φωτογραφική έκθεση του Αρχείου Κουτουλάκη, φωτίστηκαν όλες οι πτυχές της Μάχης της Κρήτης και της περιόδου της Κατοχής. Μέσα από τις εναρκτήριες ομιλίες του Περιφερειάρχη Σταυρου Αρναουτάκη και των Δημάρχων Ηρακλείου και Μαλεβιζίου κκ. Λαμπρινού και Μαμουλάκη καθώς και του διευθυντή του ΚΕΑΔΙΚ, καθηγητή Κοτρόγιανου δόθηκε το στίγμα της κρητικής πρωτοβουλίας για την ανάδειξη της ιστορικής αλήθειας.
Στην ημερίδα παρουσιάστηκαν σημαντικά στοιχεία τόσο της στρατιωτικής ιστορίας από τον επίτιμο Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Μανούσο Παραγιουδάκη και τον Επίτιμο Α’ Υπαρχηγό ΓΕΣ κ. Γιάννη Κακουδάκη, όσο και της οικονομικής ιστορίας της Κατοχής από τον ερευνητή του ΚΕΑΔΙΚ Δρ. Βασίλη Μανουσάκη. Οι ιστορικοί ερευνητές κκ. Δρακάκης και Τζωράκης παρουσίασαν την Επιτροπή Διαπιστώσεως Ωμοτήτων και την αποτύπωση των εργασιών της στο Φωτογραφικό Αρχείο Κουτουλάκη προκαλώντας ρίγη συγκίνησης στο πολυπληθές ακροατήριο. Στο δεύτερο μέρος της ημερίδας παρουσιάστηκαν από τον ιστορικό κ. Ρόντχολζ οι γερμανικές οπτικές για όσα έγιναν στην Κρήτη στον Β’ παγκόσμιο Πόλεμο, στηλιτεύοντας τις προσπάθειες παραχάραξης της ιστορίας της Μάχης της Κρήτης από ακραίους συμπατριώτες του. Στην ίδια λογική, η επίκουρη καθηγήτρια Ντανιέλα Μαρούδα και του Παντείου Πανεπιστημίου ανέλυσε σε βάθος τη σχέση της ιστορικής αλήθειας και τις νομικές διαστάσεις της Μάχης της Κρήτης. Τέλος ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Στέλιος Περράκης ανέλυσε το ζήτημα των επανορθώσεων και της δικαίωσης των θυμάτων της Κατοχής, με έμφαση στις γερμανικές θηριωδίες στην Κρήτη. Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με τις συμπερασματικές ομιλίες του Περιφερειακού Συμβούλου – Εντεταλμένου σε θέματα Πολιτισμού Κώστα Φασουλάκη, της Αντιδημάρχου Ηρακλείου Αριστέας Πλεύρη και του Συντονιστή Έρευνας του ΚΕΑΔΙΚ Επίκουρου Καθηγητή Δημήτρη Ξενάκη, θέτοντας τα επόμενα βήματα της κοινής αυτής προσπάθειας.
