Η ΕΛΒΟ ιδρύθηκε το 1972 ως Steyr Hellas. Συναρμολόγησε Leopard 2HEL, παρήγαγε φορτηγά Στρατού Ξηράς και λεωφορεία. Διέθετε γραμμές, δοκιμαστήρια, εξειδικευμένο προσωπικό. Ήταν στρατηγικό κεφάλαιο που σήμερα θα κόστιζε δισ. να ξαναστηθεί.

Αν αξιοποιούνταν σωστά, θα γινόταν εξαγωγικός κόμβος αμυντικής βιομηχανίας.

Αντ’ αυτού, χρησιμοποιήθηκε για πελατειακές ανάγκες, χωρίς σχέδιο. Ένα εργοστάσιο που θα μπορούσε να είναι “εθνικός πυλώνας”, μετατράπηκε σε εργαλείο πολιτικής σκοπιμότητας.

Το 2005 το Υπ. Άμυνας ανέθεσε στην ΕΛΒΟ συμβόλαιο ~200 εκατ. ευρώ χωρίς διαγωνισμό για φορτηγά.

Ο στόχος; Να σωθούν θέσεις εργασίας λίγο πριν τις απολύσεις, να αποφευχθεί το πολιτικό κόστος.

Έργα-σωσίβια, όχι στρατηγικό pipeline.

Αυστηρή πελατειακή διαχείριση.

Η ΕΛΒΟ λειτούργησε ως “απορροφητήρας ανεργίας”. Προσλήψεις λίγο πριν εκλογές, διοικήσεις που άλλαζαν με κυβερνήσεις. Το μέλλον της δεν καθοριζόταν από βιομηχανική στρατηγική αλλά από πολιτική συγκυρία. Η απαξίωση ήταν προδιαγεγραμμένη.

Με την κρίση του 2010, το Δημόσιο αντί να στηρίξει την εταιρεία, το 2014 αιτήθηκε ειδική εκκαθάριση.

Η ΕΛΒΟ εντάχθηκε στον κατάλογο μνημονιακών ιδιωτικοποιήσεων.

Το 2021 πουλήθηκε αντί μόλις 3 εκατ. ευρώ σε κοινοπραξία ισραηλινών εταιρειών.

Το Δημόσιο τυπικά κράτησε δικαίωμα 21%. Το 2025 ο όμιλος SK απέκτησε το 100%. Σήμερα η ΕΛΒΟ είναι πλήρως ισραηλινή. Το ερώτημα δεν είναι μόνο το χαμηλό τίμημα, αλλά πώς χάθηκε μια στρατηγική μονάδα και μαζί της η δυνατότητα εθνικού ελέγχου.

Στις υποδομές της ΕΛΒΟ είχαν επενδυθεί εκατοντάδες εκατομμύρια. Γραμμές Leopard, στίβοι δοκιμών, εγκαταστάσεις ηλεκτρομαγνητικής συμβατότητας. Όλα αυτά χαρίστηκαν με 3 εκατ. ευρώ.

Το τίμημα δεν ήταν χαμηλό, ήταν σκανδαλώδες.

Δεν είναι η πρώτη φορά. Η Ελλάδα ζει διαρκές κύμα αποβιομηχάνισης. Πειραϊκή–Πατραϊκή, ΧΡΩΠΕΙ, ΠΥΡΚΑΛ, Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Όλες στρατηγικές υποδομές, όλες εγκαταλείφθηκαν, απαξιώθηκαν και παραδόθηκαν ή διαλύθηκαν.

Η Πειραϊκή–Πατραϊκή, ο γίγαντας της κλωστοϋφαντουργίας, απασχολούσε χιλιάδες. Στη δεκαετία ’80–’90 κατέρρευσε από χρέη, κακοδιαχείριση και έλλειψη στρατηγικής. Από εθνικός πρωταθλητής, έγινε ερείπιο.

Η ΧΡΩΠΕΙ, κορυφαία χημική/φαρμακευτική βιομηχανία με διεθνή αναγνώριση, οδηγήθηκε σε χρεοκοπία στα ’80s. Το εργοστάσιο στον Πειραιά εγκαταλείφθηκε. Η Ελλάδα έχασε μια παραγωγική βάση που θα μπορούσε να στηρίξει φαρμακοβιομηχανία υψηλής αξίας.

Η ΠΥΡΚΑΛ, κάποτε στρατηγικός κορμός στην αμυντική βιομηχανία, αντί να εκσυγχρονιστεί αποδυναμώθηκε. Απορροφήθηκε από τα ΕΑΣ με συρρικνωμένη παραγωγή. Από “εθνικός κορμός” έγινε σκιά του εαυτού της.

Τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, κάποτε τα μεγαλύτερα της Μεσογείου, παρήγαν εμπορικά και πολεμικά πλοία. Στη δεκαετία 2000 βρέθηκαν στο στόχαστρο της ΕΕ για “παράνομες ενισχύσεις” και οδηγήθηκαν σε ιδιωτικοποίηση και μαρασμό.

Η ΕΛΒΟ λοιπόν δεν είναι εξαίρεση. Είναι συνέχεια του ίδιου μοτίβου: απαξίωση → απώλεια έργου → αφήγημα “ζημιογόνας” επί επιχείρησης → ιδιωτικοποίηση. Ένα μοτίβο που διαπερνά τέσσερις δεκαετίες ελληνικής βιομηχανικής ιστορίας.

Και όμως έργο υπήρχε. Η ΕΛΒΟ μπορούσε να κρατήσει MRO (συντήρηση–επισκευή–ανακατασκευή) για οχήματα του ΣΞ. Αντί να δοθούν σε αυτήν, τα έργα μοιράστηκαν σε ιδιώτες και ξένες εταιρείες.

Έτσι τεκμηριώθηκε η “αδυναμία” της.

Συντήρηση στρατιωτικών φορτηγών (Unimog, MAN, Steyr). Η ΕΛΒΟ είχε γραμμές και τεχνογνωσία. Το 2018 έργα δόθηκαν σε ιδιωτικά συνεργεία. Μια πηγή εσόδων που θα κρατούσε ζωντανή την εταιρεία χάθηκε.

Αναβάθμιση M113, του πιο διαδεδομένου ΤΟΜΠ του Στρατού. Η ΕΛΒΟ μπορούσε να εκσυγχρονίσει εκατοντάδες. Το έργο μοιράστηκε αλλού ή πάγωσε. Χάθηκε πολύτιμο pipeline. Μια δουλειά που θα κρατούσε το εργοστάσιο σε πλήρη λειτουργία για χρόνια.

Συντήρηση Leopard 2HEL. Η ΕΛΒΟ είχε συναρμολογήσει τα άρματα στην Ελλάδα. Κι όμως, η MRO ανατέθηκε στη γερμανική Krauss-Maffei Wegmann. Η Ελλάδα πλήρωνε εισαγόμενες υπηρεσίες, ενώ η τεχνογνωσία υπήρχε εγχώρια. Πολιτική επιλογή εξάρτησης.

Λεωφορεία ΟΣΥ/ΟΑΣΘ. Η ΕΛΒΟ είχε κατασκευάσει τον στόλο. Όμως η συντήρηση και τα ανταλλακτικά τους δόθηκαν σε ιδιώτες. Μια σταθερή πηγή εσόδων χάθηκε. Άλλη μια περίπτωση που επιβεβαιώνει το μοτίβο απαξίωσης.

Δεν μιλάμε για τεχνική ανικανότητα. Μιλάμε για πολιτική επιλογή. Η ΕΛΒΟ δεν τροφοδοτήθηκε με έργο, ώστε να εμφανιστεί ζημιογόνα και να δικαιολογηθεί η εκποίηση. Ένα σενάριο απαξίωσης που επαναλαμβάνεται στην Ελλάδα.

Το μοτίβο είναι εξαιρετικά γνώριμο. Πρώτα αφήνονται χωρίς έργο, μετά παρουσιάζονται “ζημιογόνες” και τέλος ιδιωτικοποιούνται. Έτσι χάθηκαν η Πειραϊκή–Πατραϊκή, η ΧΡΩΠΕΙ, τα Ναυπηγεία. Η ΕΛΒΟ είναι η πιο πρόσφατη εφαρμογή αυτής της συνταγής.

Υπήρχαν και πρωτότυπα: το ΤΟΜΑ “Κένταυρος” (1998), σχεδιασμένο για παραγωγή στην Ελλάδα, και το λεωφορείο “Aletis” (1996, Pininfarina). Κανένα δεν υποστηρίχθηκε πολιτικά. Όχι γιατί ήταν κατώτερα, αλλά γιατί δεν υπήρξε βούληση…ή συμφέρον.

Αν υπήρχε στρατηγική, η ΕΛΒΟ θα γινόταν εξαγωγικός κόμβος. Με MRO, εκσυγχρονισμούς, νέες σειρές οχημάτων, συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα. Αντί αυτού, αφέθηκε να απαξιωθεί και τελικά χαρίστηκε.

Το 2021 πουλήθηκε για 3 εκατ. ευρώ, το 2025 πέρασε 100% στον SK Group. Το ερώτημα όμως είναι ένα.

Γιατί τόση σπουδή;

Γιατί τέτοιο ξεπούλημα;

Με το ιστορικό μιζών στα εξοπλιστικά (υποβρύχια, Leopard, Tor-M1), η καχυποψία είναι αναπόφευκτη.

Δεν υπάρχει δικαστική απόφαση για μίζες στην πώληση ΕΛΒΟ. Υπάρχει όμως το μοτίβο.

Χαριστικές εκποιήσεις, αδιαφανείς όροι, “φίλιες” με εταιρείες. Και μια κυβέρνηση που πανηγυρίζει για την απώλεια εθνικού ελέγχου.

Αυτό είναι πολιτικό σκάνδαλο.

Η ΕΛΒΟ δεν χάθηκε τυχαία. Χάθηκε γιατί στην Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ μακροπρόθεσμη βιομηχανική πολιτική. Επικράτησαν πελατειακές λογικές, μνημονιακοί καταναγκασμοί και εξάρτηση από ξένες εταιρείες. Το αποτέλεσμα είναι η διαρκής αποβιομηχάνιση και η συστηματική αποσάθρωση.

Η πώληση της ΕΛΒΟ δεν είναι σωτηρία αλλά ξεπούλημα. Ένα ακόμη κομμάτι εθνικής κυριαρχίας παραδόθηκε για ψίχουλα. Όσο δεν μιλάμε, η ίδια συνταγή θα εφαρμόζεται ξανά και ξανά. Η σιωπή είναι συνενοχή, η κοινωνία οφείλει να θυμάται,να αντιστέκεται.

Αυτή είναι η πολιτική της μνήμης.